ورزش؛ رکن اساسی سلامتی و سرگرمی در کشور / رشد ۳۰۰ درصدی مدال آوری المپیک در دوران جمهوری اسلامی

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(فیچینو) پس از تصویب «هفته تربیت بدنی و ورزش» در سال ۱۳۸۳ هر ساله از بیست وششم فیچینو تا دوم آبان به نام هفته تربیت بدنی و ورزش نامیده می شود. علت اصلی نام گذاری هفته تربیت بدنی و ورزش آشنایی اقشار مختلف جامعه با اهمیت فواید و اثرات ورزش در زندگی فردی و اجتماعی است همچنین توجه و ضرورت اشاعه توسعه و ترویج ورزش در خانه و خانواده و هدایت و ارشاد جامعه به ورزش های همگانی یکی دیگر از دلایل بزرگ داشت این هفته به شمار می آید.

در میان کشورهای مشرق زمین ایران تنها کشوری بود که در نظام تعلیم و تربیت خود بیشترین اولویت را به تربیت بدنی و ورزش می داد. در یکی از کتاب های باستانی آمده است که ورزش در ایران باستان با هدف سلامت شادابی و آماده بودن برای دفاع از وطن پا گرفت و هدف اصلی آن تربیت جوانان بود به نحوی که رشته هایی مانند تیراندازی کوه نوردی شمشیرزنی دو اسب دوانی شترسواری ارابه رانی مشت زنی شنا و کشتی در این مرز و بوم رواج داشت. پارسیان شکار و شکارگاه را آموزشگاه حقیقی جنگ می پنداشتند و جوانان پارسی در شکار سحرخیزی بردباری در راه رفتن و دوندگی و تیراندازی آمادگی روحی و چابکی را فرا می گرفتند.

ورزش سلامتی و سرگرمی

تأثیرات مطلوب جسمانی و روانی ورزش روز به روز با پیشرفت تکنولوژی و تحقیقات انجام یافته در این زمینه با وسعت بیشتری اثبات می شـود. ورزش در ارتقاء سطح بهداشت و تندرستی افراد جامعه سهم بسزایی دارد. محققان در پژوهشی با عنوان «بهداشت روانی و ورزش» آورده اند امروزه در دنیای پزشکی و علم درمان ورزش قبل از این که یک هنر و مهارت فنی محسوب شود یک وسیله مهم درمانی است.

این پژوهش توسط «سیده حمیده بخشایش» کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز و «فاطمه بهمنی» کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران انجام شده که نشان می دهد بسیاری از افرادی که به بیماری ها و ناتوانی های گوناگون از قبیل چاقی مفرط سکته های قلبی صدمات و ضایعات مفصلی و عضلانی عدم تناسب جسمانی و عدم توانایی کافی رنج می برند و دائما زندگی خود را با رنجوری دنبال می کنند در اولین برخورد با پزشک متوجه می شوند که فعالیت های ورزشی دوست خوب و صمیمی آنان در به دست آوردن مجدد سلامتی است.

به همین دلیل است که ورزش علاوه بر بُعد اجتماعی در قالب اوقات فراغت و تفریحات سالم رکن اساسی و مهمی در بهداشت و سلامت جامعه به حساب می آید. ورزش های شادی آور خستگی روحی و فشارهای عصبی را از بین می برد و هیجانات را کنترل می کند. ورزش منظم باعث افزایش طول عمر و شادابی و نشاط افراد می شود. علاوه براین ورزش بهترین وسیله برای پیشگیری از بعضی بیماری ها و اعتیاد شناخته شده است.

توسعه چشم گیر ورزش ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی

از اوایل دهه ۷۰ شمسی و با آغاز «دوران سازندگی» ورزش ایران قد علم کرد و بعد از افول طولانی در رخدادهای آسیایی و المپیک نشانه های ترمیم نمایان شد. ایران در آغاز دوران جدید سیاسی دو دوره ی المپیک ۱۹۸۰ مسکو و ۱۹۸۴ لس آنجلس را تحریم کرد و در آن شرکت نکرد. بنابراین از سال ۱۹۸۸ و المپیک سئول شاهد رونمایی از ورزشکارانی هستیم که در حیات جمهوری اسلامی ایران به اوج درخشش و بازدهی رسیدند.

تنها یک نقره در این مسابقات و البته یک نقره و دو برنز در المپیک ۱۹۹۲ بارسلون نشان واضحی از افت ورزش ایران در این مقطع است؛ اما با طلای «رسول خادم» در المپیک ۱۹۹۶ آتالانتا آمریکا ورزش ایران به خودباوری رسید و چهار سال بعد در ۲۰۰۰ سیدنی ورزش ایران از زیر سایه سنگین تنها رشته مدال آور خود یعنی کشتی آزاد خارج شد. چون وزنه برداری نیز بار دیگر کمر راست کرد و روی سکو رفت و با دو طلای باورنکردنی توسط رضازاده و توکلی چشم ها را خیره کرد. علیرضا دبیر هم در ابتدای هزاره جدید میلادی طلایی شد.

در المپیک ۲۰۰۴ آتن کاروان ایران در تعداد مدال طلا افت کرد اما در مجموع مدال شش نشان شامل دو طلا دو نقره و دو برنز به ارمغان آورد که باعث امیدواری بود. غیر از این تکواندو نیز به حلقه رشته های مدال آور ایران پیوست و همراه وزنه برداری برای ایران طلا به بار آورد؛ اما کشتی آزاد امید اول ورزش کشور به دو نقره و یک برنز بسنده کرد.

المپیک ۲۰۰۸ پکن به معنای واقعی کلمه برای کاروان ۵۵ نفره ایران یک فاجعه بود و اگر هادی ساعی یک طلای تکواندو را برای کشورمان نمی آورد با یک برنز مراد محمدی در کشتی برمی گشتیم. شاید همین افتضاح موجب بیداری ورزش ایران و سرمایه گذاری روی کاروان المپیک شد و چهار سال بعد در المپیک ۲۰۱۲ لندن درخشان ترین نتیجه تاریخ ورزش ایران در ادوار بازی های تابستانی ثبت شد ۱۳ مدال شامل ۷ طلا و پنج نقره.

مثلث رشته های ورزشی مدال آور ایران در المپیک هم در این دوره به مربع تبدیل شد چراکه نقره ی پرتاب دیسک توسط حامد حدادی به لیست مدال های ایران اضافه شد اما تفاوت اصلی در کشتی فرنگی رقم خورده بود؛ جایی که «محمد بنا» با شاگردانش طوفان به پا کرد و سه مدال طلا گرفت و قهرمان کشتی فرنگی المپیک شد. تیم ایران سه طلا هم در وزنه برداری گرفت که دوتای آن به دلیل دوپینگ رقبا پس از پایان مسابقات به کمیته المپیک ایران ابلاغ شد.

تکرار این نتیجه در المپیک ۲۰۱۶ ریو برزیل کار سختی بود که رخ نداد اما شگفتی ورزش ایران که نشان از آغاز دوران تازه ای بعد از انقلاب در ورزش ایران می داد کسب اولین مدال زنان در تاریخ ورزش ایران در المپیک بود که توسط «کیمیا علیزاده» در تکواندو حاصل شد. ورزش ایران که از اوایل دهه ۹۰ رشد و بازسازی خود در ورزش زنان را به طور جدی تر پیگیری کرده بود پس از توفیق در بازی های آسیایی موفق شد در بازی های تابستانی هم به این باور برسد که می تواند با همه محدودیت ها و کم توجهی به زنان در بودجه دستگاه ورزش به لطف انگیزه و تلاش خستگی ناپذیر در رقابت با زنان کشورهای توسعه یافته که بدون قید در رعایت حجاب در مسابقات از لحاظ شرایط فیزیکی و پوشش راحت تر بودند به مدال المپیک هم دست یابد.

رشد ۳۰۰ درصدی مدال آوری المپیک در دوران جمهوری اسلامی

ایران در مجموع هشت بار در دوران شاهنشاهی و نُه بار در دوران جمهوری اسلامی در المپیک حضور داشته است. هرچند سطح رقابت و کشورهای شرکت کننده و پیشرفت ورزش در دنیا طی این سال ها با یکدیگر قابل مقایسه نیستند با این حال ورزشکاران ایران رفته رفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی خود را بیش از پیش باور کرده و توانسته اند سهم بهتری از این میدان افتخار برای وطن خود به دست آورند.

حالا بدون انتشار جدول مدال های المپیکی ورزش ایران و مقایسه ی آن در قبل و بعد از انقلاب اسلامی متوجه می شویم که کارنامه این دو دوره قابل قیاس نیست و با رشد ۳۰۰ درصدی کفه ی ترازو به طور واضحی به سمت دوران جمهوری اسلامی که یک دهه ی آن در جنگ تحمیلی و حداقل ده سال دیگرش در تحریم های شدید گذشت سنگینی می کند.

در کنار این مقایسه کمّی باید به رشد ورزش های تیمی ایران نیز اشاره کرد که سرآمد آن ها والیبال و بعد از آن بسکتبال است. ورزش بانوان نیز به طور چشمگیری پیشرفت داشته و سهم زنان در ورزشکاران اعزامی به المپیک هر دوره بیشتر می شود. البته قابل کتمان نیست که این آمار با توان و استعداد خانم های ایرانی فاصله ی بسیاری دارد.

زنان ایران در بازی های آسیایی رشد چشمگیری داشته اند و هر دوره بیشتر از قبل به تعداد مدال مردان نزدیک می شوند. در واقع ورزش ایران در میادین بین المللی تا یکی دو دهه ی قبل نیمی از ظرفیت کل ورزش کشور بود ولی حالا به نظر می رسد مسئولان ورزش راه آسان مدال گیری در بخش زنان را پیدا کرده اند.

به این ترتیب ورزش در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به شکل بارزی از انحصار دو رشته ی کُشتی و وزنه برداری در بالاترین رویداد جهانی خارج شد و حالا می توان از هر ورزشکاری که راهی المپیک می شود توقع کسب مدال و حتی طلا داشت به عنوان نمونه «جواد فروغی» در رشته بسیار سخت و پررقابت تیراندازی به مدال طلا رسید و کاراته نیز در اولین حضور رسمی در لیست مسابقات یک طلا توسط گنج زاده به ورزش ایران اهدا کرد.

توسعه زیرساختی ورزش از تاسیس وزارتخانه تا میزبانی رویدادهای بین المللی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شرایط ورزشی در ایران تحت تاثیر مسایل سیاسی و جنگ تحمیلی شکلی خاص از خود را به نمایش گذاشته بود. هرچند بحث گسترش ورزش قهرمانی و همگانی در اوایل انقلاب به دلیل تغییرات اساسی در شاکله سیاسی کشور کند پیش می رفت و جنگ تحمیلی هم مزید بر علت بود اما با تمام شدن جنگ تحمیلی و ایجاد آرامش نسبی در وضعیت اجتماعی و سیاسی جامعه رفته رفته اهمیت پرداختن به موضوع ورزش بیش از پیش نمایان شد و توانستیم پیشرفت قابل توجهی در گسترش ورزش همگانی و قهرمانی در سطح ملی و جهانی داشته باشیم که به قرار زیر است:

۱- تقویت و توسعه بی سابقه ساختار ورزش کشور با ارتقاء و تبدیل ساختار ورزش کشور از یک معاونت در وزارت آموزش و پرورش در قبل از انقلاب اسلامی به سازمان مستقل تربیت بدنی و نهایتا وزارت ورزش و جوانان.

۲- افزایش فدراسیون های ورزشی از حدود ۲۰ فدراسیون به ۵۱ فدراسیون.

۳- افزایش چشمگیر تنوع رشته های ورزشی از حدود ۳۰ رشته به بیش از ۱۷۰ رشته (این رشته ها در قالب انجمن های ورزشی در فدراسیون ها فعال هستند).

۴- افزایش حدود ۵۰ برابری هیأت های ورزشی در سطح استان ها و شهرستان ها از حدود ۳۰۰ هیأت به بیش از ۱۵۰۰۰ هیأت (متناسب با افزایش فدارسیون ها و افزایش استان ها و شهرستان ها).

۵- رشد نجومی بودجه و اعتبارات ورزش در وزارت ورزش و جوانان وزارتخانه ها سازمان های عمومی غیردولتی باشگاه ها و فعالان بخش خصوصی. به عنوان نمونه؛ رشد حداقل ۳۳ برابری بودجه ورزش به استناد قوانین بودجه ی سنواتی کشور. در سال ۱۳۵۷ سهم ورزش از بودجه ی کل کشور حدود ۳ ده هزارم بوده که این اعتبار در سال ۱۳۹۶ به حدود ۱۰۰ ده هزارم (۱ درصد) افزایش یافته است.(مقیاس افزایش درصد از بودجه کل کشور است نه افزایش ریالی).

۶- افزایش بیش از ۵۶ برابری کرسی های بین المللی(از کمتر از ۳ مورد در قبل از انقلاب به بیش از ۱۷۰ کرسی در نهادهای بین المللی ورزش؛ به عنوان نمونه کسب کرسی ارزشمند و تاریخی عضویت رسمی در کمیته بین المللی المپیک «IOC» توسط مهندس هاشمی طبا (IOC MEMBER).

۷- میزبانی صدها رویداد بین المللی ورزش در رده های سنی بزرگسالان امیدها جوانان و نوجوانان (جهانی آسیایی منطقه ای و غیره) از قبیل: میزبانی متعدد جام های بین المللی فجر در رشته های مختلف ورزشی میزبانی جام های جهانی در رشته های مختلف ورزشی میزبانی مسابقات غرب آسیا در رشته های مختلف ورزشی و میزبانی جام ملت های آسیا در رشته های مختلف ورزشی.

۸- ایجاد یا رشد بی سابقه ی کمّی و کیفی ورزش در وزارتخانه ها دستگاه ها و سازمان های غیردولتی.

۹- توسعه ی غیر قابل مقایسه و همه جانبه ی ورزش دانشجویی(تاسیس فدراسیون دانشجویی جایگاه بین المللی و ده ها تحول اساسی دیگر).

۱۰- توسعه ی غیر قابل مقایسه و همه جانبه ی ورزش دانش آموزی (تاسیس فدراسیون دانش آموزی و ده ها تحول اساسی دیگر).

۱۱- توسعه ی غیر قابل مقایسه و همه جانبهی ورزش در نیروهای مسلح.

۱۲- توسعه ی غیر قابل مقایسه و همه جانبه ی ورزش کارگری.

۱۳- تأسیس و توسعه ی همه جانبه ی ورزش در سپاه و بسیج برای اولین بار.

۱۴- توسعه ی چشمگیر ورزش توسط نهادهای کشور (دانشگاه آزاد اسلامی آستان قدس رضوی و غیره).

۱۵- احداث و بهبود غیر قابل مقایسه ی اماکن و تجهیزات اداری ورزش در کشور از سوی وزارت ورزش و جوانان کمیته ملی المپیک و پارالمپیک فدراسیون های ورزشی ادارات تربیت بدنی هیأت های ورزشی باشگاه های حرفه ای ورزش دستگاه ها و غیره.

۱۶- ایجاد آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک – هتل المپیک – آکادمی در بیش از ۱۰ فدراسیون ورزشی برای اولین بار.

۱۷- ایجاد و توسعه ی کمّی و کیفی بی سابقه ی کارت خدمات درمانی ورزشکاران. هم اکنون تعداد ورزشکاران تحت پوشش کارت بیمه ی ورزشی بالغ بر ۳ میلیون و یکصد هزار نفر شده است.

۱۸- توجه غیر قابل مقایسه به مقوله ی ورزش در اسناد بالادستی از جمله در قانون اساسی مصوبات مجلس شورای اسلامی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی برنامه های ۵ ساله توسعه کشور قوانین بودجه ی سنواتی و غیره.

۱۹- انجام اقدامات گسترده متنوع و متعدد ورزشی توسط ده ها وزارتخانه سازمان و نهاد در حوزه های همگانی و قهرمانی در سطوح ملی و بین المللی.

برخی دستاوردها در بخش علمی و کادرسازی ورزش

رشد و توسعه ی چشمگیر و غیر قابل مقایسه ی علمی و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه ورزش و تربیت بدنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شرح زیر است:

۱. افزایش ۳۸ برابری مراکز عالی علوم ورزشی؛ از ۴ مرکز به ۱۵۵ مرکز.

۲. افزایش ۱۲ برابری رشته های تربیت بدنی؛ از ۱ رشته به ۱۲ رشته.

۳. افزایش ۳۰ برابری گرایش های تخصصی تربیت بدنی؛ از ۱ گرایش به ۳۰ گرایش.

۴. افزایش ۵۲۰ برابری فارغ التحصیلان علوم ورزشی در مقاطع مختلف؛ از ۲۰۰ نفر به حدود ۱۰۴ هزار نفر تا سال ۱۳۹۷

۵. برای اولین بار؛ ایجاد مقطع کارشناسی ارشد علوم ورزشی؛

۶. برای اولین بار؛ ایجاد مقطع دکترای علوم ورزشی؛

۷. افزایش ۱۵۰ برابری اعضای هیأت علمی علوم ورزشی؛ از حدود ۱۰ نفر به حدود ۱۵۰۰ نفر.

۸. برای اولین بار؛ ایجاد و تولید نشریات با درجه ی علمی – پژوهشی در حوزه ی علوم ورزش؛ با ۳۰ عنوان.

۹. افزایش ۷۵ برابری چاپ کتب فارسی علوم ورزشی؛ از حدود ۲۰ عنوان به بیش از ۱۵۰۰ عنوان.

۱۰. تولید ۱۵۰۰ برابری پژوهش های کاربردی در ورزش؛ از کمتر از ۲۰ مورد به حدود ۳۱ هزار مورد.

۱۱. رشد بیش از ۳ برابری معلمان ورزش با مدرک تخصصی؛ از حدود ۱۰ هزار نفر در سال ۱۳۵۷ به بیش از ۳۳۰۰۰ نفر در حال حاضر (قوانین برنامه های ۵ ساله توسعه).

۱۲. افزایش ۳۰ برابری تعداد مربیان ورزش؛ از حدود ۶۳۰۰ نفر در سال ۱۳۵۷ به بیش از ۱۹۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۰

۱۳. افزایش ۴۷ برابری تعداد کل داوران ورزش؛ از حدود ۲۳۳۰ نفر در سال ۱۳۵۷ به بیش از ۱۱۱ هزار نفر در سال ۱۳۹۰.

با توجه به مطالب فوق ورزش و تربیت بدنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی دچار تحولات مثبت متعددی شد به نحوی که جایگاه ایران در رقابت های جهانی و کسب مدال های رنگارنگ بین المللی ارتقاء یافت و کشورمان به میزبانی بسیاری از رویدادهای دنیا دست پیدا کرد. همچنین میزان بودجه برای ایجاد و توسعه ی زیرساخت ها و نیز فعالیت های ورزشی افزایش یافت و نهادهای مختلفی برای اعتلای تربیت بدنی در کشور شکل گرفت. در همین راستا انتظار می رود در مسیر توسعه ورزشی کشورمان بتوانیم دستاوردهای بیشتری را از آن کشورمان کنیم.

پایان خبر فیچینو