نمونه درخواست صدور اجرائیه از طریق دفاتر خدمات قضایی

اگه حکمی به نفع شما صادر شده و الان وقتشه که اون رو به مرحله اجرا برسونید، درخواست صدور اجراییه اولین قدم مهم شماست. این درخواست، در واقع دستور رسمی دادگاه برای اجرای حکمه و باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت بشه تا حقتون رو تمام و کمال بگیرید. برای اینکه بدون دردسر این مسیر رو طی کنید و به نتیجه دلخواه برسید، نیاز به راهنمای دقیق و یه نمونه درخواست کاربردی دارید.

اصلاً بیاید اول یک داستان رو تصور کنیم. فرض کنید کلی دوندگی کردید توی دادگاه و بالاخره یه حکم قطعی به نفع شما صادر شده. مثلاً طرف مقابل باید یه پولی بهتون بده یا ملکی رو تخلیه کنه. خب، حالا این حکم که خودش به خودی خود اجرا نمیشه، درسته؟ اینجا دقیقاً جاییه که برگ اجراییه وارد عمل میشه. اجراییه در واقع یک جور دستور یا نامه رسمی از طرف دادگاهه که به محکوم علیه (یعنی همون کسی که حکم علیهش صادر شده) ابلاغ میشه و بهش میگه آقا/خانم! شما ۱۰ روز فرصت داری این حکم رو اجرا کنی، وگرنه مجری قانون دست به کار میشه.

همونطور که گفتم، گرفتن حکم توی دادگاه یک مرحله ست، و اجرای حکم یه مرحله کاملاً جداگانه و خیلی هم مهمه. بعضی ها فکر می کنن خب، حکم رو که گرفتم، دیگه تمومه! ولی واقعیت اینه که خیلی وقت ها بخش اجرای حکم پیچیدگی های خاص خودش رو داره. اگه حواستون به نکاتش نباشه، ممکنه کلی سر و کله بزنید و کارتون حسابی طول بکشه. برای همین، تو این مقاله قراره یه راهنمای جامع و مرحله به مرحله بهتون بدیم که چطور این درخواست صدور اجراییه از طریق دفاتر خدمات قضایی رو ثبت کنید. از تعاریف و اصطلاحات گرفته تا مدارک لازم، هزینه ها و حتی چالش های احتمالی، همه رو با هم بررسی می کنیم و دو نمونه فرم قابل استفاده هم براتون میاریم که کارتون رو خیلی راحت می کنه. پس تا آخرش با ما همراه باشید.

مفاهیم و اصطلاحات کلیدی در صدور اجراییه: چی به چیه؟

قبل از اینکه شیرجه بزنیم توی مراحل، لازمه با چند تا اصطلاح حقوقی آشنا بشیم. این ها کلماتی هستن که تو این مسیر زیاد باهاشون سر و کار خواهید داشت:

حکم قطعی: یعنی کار تمومه!

ببینید، حکمی که دادگاه صادر می کنه، همیشه همون اول قطعی نیست. ممکنه طرف مقابل بهش اعتراض کنه، بره تجدیدنظر، حتی فرجام خواهی. ولی وقتی میگیم حکم قطعی شده، یعنی دیگه هیچ راهی برای اعتراض یا تغییرش از طریق دادگاه های بالاتر وجود نداره. اینجاست که میتونید نفس راحت بکشید و برید سراغ مرحله اجرا. ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی هم دقیقا همین رو میگه که تا حکم قطعی نشه، نمیشه به مرحله اجرا گذاشتش.

محکوم له و محکوم علیه: برنده و بازنده

خیلی ساده ست؛ محکوم له کسیه که حکم به نفعش صادر شده و محکوم علیه همون کسیه که حکم علیهش صادر شده و باید چیزی رو اجرا کنه یا پولی رو بده.

اجراییه چیست؟ برگ دستور دادگاه

همونطور که گفتیم، اجراییه یه برگه رسمی از دادگاهه که توش دستور داده میشه حکم صادر شده اجرا بشه. این برگه رو دادگاه صادر می کنه و توش مشخصات کامل حکم، طرفین دعوا و موضوع حکم نوشته شده. مثل یک فرمان دولتی می مونه که دیگه راهی برای سرپیچی ازش نیست.

دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: دروازه ورود به اجرا

زمان قدیم، برای هر کاری باید می رفتیم دادگاه و توی راهروها دوندگی می کردیم. ولی الان، خدا رو شکر، بیشتر کارهای قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشه. این دفاتر مثل پل ارتباطی بین شما و دادگاه هستن و می تونید درخواست صدور اجراییه رو هم از طریق همین دفاتر ثبت کنید. اینجوری هم کارتون سریع تر پیش میره، هم دیگه نیاز نیست وقت و انرژی زیادی رو توی شلوغی دادگاه ها هدر بدید.

شرایط قانونی صدور اجراییه: چه چیزهایی باید فراهم باشه؟

برای اینکه بتونید درخواست اجراییه بدید، باید یه سری شرایط قانونی فراهم باشه. این شرایط به دو دسته اصلی تقسیم میشن: شرایط ماهوی (اصلی) و شرایط شکلی (ظاهری).

الف) شرایط ماهوی (اساسی): اصل ماجرا

1. قطعی شدن حکم (ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی):

   مهمترین شرط اینه که حکمی که دستتونه، حتماً قطعی شده باشه. یعنی راه اعتراض و فرجام خواهی تموم شده و دیگه برنده نهایی مشخصه. اگه حکم هنوز قطعی نشده باشه، دادگاه درخواست اجراییه رو قبول نمی کنه. پس حواستون باشه که اول از قطعی بودن حکم مطمئن بشید.

2. ابلاغ دادنامه به محکوم علیه (ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی، ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی مدنی):

   تا زمانی که دادنامه (همون برگه رأی دادگاه) به محکوم علیه ابلاغ نشده باشه، نمیشه ازش انتظار داشت حکم رو اجرا کنه. ابلاغ هم میتونه واقعی باشه (یعنی مستقیماً به دست خودش رسیده) یا قانونی (مثلاً از طریق آگهی در روزنامه یا سامانه ثنا). پس باید مطمئن باشید که دادنامه به محکوم علیه ابلاغ شده و ایشون از مفاد حکم خبر داره. بدون ابلاغ، مثل این می مونه که شما یه نفر رو به خاطر کاری که خبر نداره، بخواید مجازات کنید! پس حتماً رسید ابلاغ رو نگه دارید.

   تفاوت ابلاغ واقعی و قانونی: ابلاغ واقعی یعنی اینکه برگه قضایی مستقیماً به دست خود فرد رسیده و امضا کرده. ابلاغ قانونی یعنی برگه به شکل دیگری (مثلاً به خانواده یا از طریق آگهی روزنامه) به ایشون ابلاغ شده و فرض بر اینه که ازش مطلع شده.

3. معین بودن موضوع حکم (ماده ۳ قانون اجرای احکام مدنی):

   حکم باید دقیق و مشخص باشه که چی رو از محکوم علیه می خواد. مثلاً اگه حکم داده شده که فلان مال رو به بهمان بده، این واضحه. ولی اگه بگه فلان کار رو انجام بده و اون کار نامعلوم باشه، قابل اجرا نیست. فرض کنید حکمی صادر شده که مقدار نامعلومی از پول را به خواهان بدهد. این حکم چون موضوعش نامعین هست، قابل اجراییه نیست و اول باید موضوع مشخص بشه. پس باید دقیقا معلوم باشه که محکوم علیه باید چه چیزی رو انجام بده، بده یا نده.

4. اجرایی بودن حکم (اعلامی نبودن) (ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی):

   بعضی از احکام دادگاه فقط جنبه اعلامی دارن، یعنی فقط یه چیزی رو اعلام می کنن و نیازی به انجام دادن کار خاصی از طرف محکوم علیه ندارن. مثلاً حکم به اعلام بطلان یک سند. اینجا دیگه نیازی به صدور اجراییه نیست چون عملیات اجرایی خاصی لازم نیست. اجراییه فقط برای احکامی صادر میشه که نیاز به یه اقدام عملی از طرف محکوم علیه دارن.

ب) شرایط شکلی و اجرایی: فرم و مراحل کار

1. درخواست کتبی:

   اولین قدم اینه که خود محکوم له یا نماینده قانونی اش (مثل وکیل، ولی یا قیم) یک درخواست کتبی برای صدور اجراییه به دادگاه صادرکننده رأی بده. این درخواست حتماً باید کتبی باشه و از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت بشه.

2. مرجع صالح برای صدور اجراییه (ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی):

   اینجا یه نکته مهم هست: حتی اگه پرونده شما رفته باشه تجدیدنظر و حکم قطعی اونجا صادر شده باشه، باز هم مرجع صالح برای صدور اجراییه، همون دادگاه بدوی (نخستین) هست که اول رای رو صادر کرده. پس درخواستتون رو باید به همون شعبه ای بدید که از ابتدا پرونده شما رو بررسی کرده.

3. گذشت ۱۰ روز از ابلاغ اجراییه و عدم اجرای حکم به صورت داوطلبانه (ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی):

   بعد از اینکه اجراییه صادر شد و به محکوم علیه ابلاغ شد، قانون به ایشون ۱۰ روز فرصت میده که خودش داوطلبانه حکم رو اجرا کنه. اگه توی این ۱۰ روز، محکوم علیه حکم رو اجرا نکرد، تازه عملیات اجرایی شروع میشه. پس صبر کردن این ۱۰ روز خیلی مهمه و عجله نکنید. این ابلاغ اجراییه با ابلاغ دادنامه فرق داره. اول دادنامه ابلاغ میشه، بعد حکم قطعی میشه، بعد درخواست اجراییه می کنید و اجراییه صادر میشه، و بعد اجراییه ابلاغ میشه و ۱۰ روز فرصت شروع میشه.

مراحل گام به گام درخواست صدور اجراییه از طریق دفاتر خدمات قضایی: چطوری انجامش بدیم؟

حالا که با اصطلاحات و شرایط آشنا شدید، بیاید ببینیم قدم به قدم چطور باید این کار رو انجام بدید. این مراحل رو خوب به خاطر بسپارید که هیچ اشتباهی پیش نیاد.

مرحله ۱: آماده سازی مدارک لازم (لیست جامع و توضیحات هر مدرک)

قبل از اینکه به دفتر خدمات قضایی برید، همه مدارکتون رو آماده کنید. اینطوری هم وقت خودتون گرفته نمیشه، هم کارمند دفتر خدمات بهتر می تونه کمکتون کنه:

• رونوشت یا تصویر مصدق و ممهور دادنامه قطعی (با ذکر تاریخ قطعیت):

  این مهمترین مدرکه. باید یه کپی برابر اصل از حکمی که قطعی شده داشته باشید. اگه دادنامه رو هنوز ندارید، از شعبه صادرکننده حکم بگیرید. حتماً مطمئن بشید که تاریخ قطعی شدن حکم هم توش مشخص باشه.

• کارت ملی و شناسنامه محکوم له:

  مدارک هویتی خودتون (یا کسی که به نفعش حکم صادر شده). اگه وکیل دارید، مدارک هویتی وکیل هم لازمه.

• وکالتنامه رسمی (در صورت وجود وکیل):

  اگه کار رو به وکیل سپردید، باید وکالتنامه اش رسمی و معتبر باشه و کپی برابر اصلش رو همراه داشته باشید.

• رسید پرداخت حق الوکاله (در صورت داشتن وکیل و ثبت در سامانه):

  برای وکلا لازمه که رسید پرداخت حق الوکاله رو هم ارائه بدن.

• مدارک مرتبط با موضوع حکم (مانند سفته، چک، سند مالکیت، مبایعه نامه و…):

  بسته به موضوع حکمی که دارید (مثلاً مطالبه وجه چک، خلع ید، الزام به تنظیم سند)، باید مدارک اصلی اون دعوا رو هم همراه داشته باشید. مثلاً اگه چک یا سفته هست، اصل یا کپی مصدقش رو. اگه مربوط به ملک هست، سند مالکیت.

• آدرس دقیق محکوم علیه (در صورت اطلاع):

  داشتن آدرس دقیق محکوم علیه برای ابلاغ اجراییه خیلی مهمه و کار رو سریع تر می کنه. اگه آدرس دقیق ندارید، نگران نباشید، راه های قانونی برای ابلاغ به افراد مجهول المکان هست که پایین تر توضیح میدیم.

مرحله ۲: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

با همه مدارکتون به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. اونجا کارمندها شما رو راهنمایی می کنن. شاید لازم باشه از قبل نوبت بگیرید، پس بهتره قبلش یه تماس با دفتر مورد نظرتون بگیرید یا از طریق سایت عدل ایران نوبت بگیرید.

• توضیح روند نوبت دهی و ثبت اطلاعات:

  بعد از نوبت دهی، اطلاعات شما و پرونده تون توسط کارمند ثبت میشه. اینجا خیلی دقت کنید که اطلاعات هویتی و مشخصات پرونده، مثل شماره کلاسه پرونده و تاریخ دادنامه، دقیقاً درست وارد بشه. یه اشتباه کوچیک میتونه کلی دردسر درست کنه.

• راهنمای تکمیل فرم درخواست صدور اجراییه در دفتر خدمات:

  فرم درخواست صدور اجراییه رو کارمند دفتر خدمات براتون تکمیل می کنه. اما شما باید حواستون باشه که همه جزئیات، مخصوصاً موضوع حکم و مشخصات طرفین، دقیق و بدون ابهام باشه. اگه وکیل هستید، باید یه لایحه برای درخواست اجراییه تنظیم کنید.

• اهمیت دقت در درج اطلاعات هویتی و مشخصات پرونده:

  اشتباه در نام، نام خانوادگی، کد ملی یا شماره پرونده میتونه باعث بشه که درخواستتون برگشت بخوره و کارتون کلی عقب بیفته. پس موقع وارد کردن اطلاعات، حسابی حواستون رو جمع کنید.

مرحله ۳: پرداخت هزینه های مربوطه

بعد از ثبت درخواست، باید هزینه های مربوطه رو پرداخت کنید:

• هزینه خدمات دفتر قضایی:

  این یه مبلغ ثابته که بابت خدمات دفتر خدمات الکترونیک قضایی ازتون گرفته میشه.

• هزینه دادرسی اجراییه (تعرفه قانونی):

  این هزینه بر اساس تعرفه قانونی و معمولاً درصدی از مبلغ محکوم به (موضوع حکم) هست. مثلاً برای مطالبه وجه، ممکنه نیم درصد از مبلغ اصلی باشه. این هزینه رو همونجا می تونید پرداخت کنید.

مرحله ۴: پیگیری و دریافت اجراییه

بعد از ثبت درخواست و پرداخت هزینه ها، باید منتظر بمونید تا اجراییه صادر بشه. این بخش هم خودش مراحلی داره:

• چگونگی اطلاع از صدور اجراییه از طریق سامانه ثنا:

  وقتی اجراییه صادر میشه، از طریق سامانه ثنا بهتون پیامک میاد و میتونید با مراجعه به این سامانه، جزئیاتش رو ببینید. پس حتماً حواستون به پیامک ها و سامانه ثنا باشه.

• محتویات برگ اجراییه (ماده ۶ و ۷ قانون اجرای احکام مدنی):

  برگ اجراییه شامل اطلاعات مهمی مثل نام و نام خانوادگی و آدرس محکوم له و محکوم علیه، مشخصات حکم، موضوع حکم و اینکه پرداخت حق اجرا (نیم عشر دولتی) به عهده محکوم علیه هست، میشه. این برگه باید به امضای رئیس دادگاه و مدیر دفتر برسه و مهر دادگاه رو داشته باشه.

• زمان معمول برای صدور و ابلاغ اجراییه:

  زمان صدور و ابلاغ اجراییه ممکنه بسته به شلوغی دادگاه ها و حجم کاریشون متفاوت باشه، ولی معمولاً چند روز تا چند هفته طول میکشه. صبور باشید و از طریق سامانه ثنا پیگیر باشید.

نمونه فرم های قابل دانلود و ویرایش درخواست صدور اجراییه

همونطور که قول دادیم، اینجا دو تا نمونه فرم براتون می ذاریم که می تونید با توجه به شرایط خودتون، ازشون استفاده کنید. دقت کنید که این ها فقط نمونه هستن و ممکنه نیاز به ویرایش و انطباق با پرونده خاص شما داشته باشن. اما ساختار کلی رو بهتون میدن.

نمونه ۱: فرم درخواست صدور اجراییه توسط شخص محکوم له (برای افرادی که وکیل ندارند)

این فرم برای وقتیه که خودتون می خواید درخواست اجراییه رو ثبت کنید. فرض کنید موضوع، مطالبه وجه سفته یا چک هست.

(این فرم باید به صورت یک لایحه کوتاه به دادگاه خطاب به رئیس دادگاه بدوی صادرکننده رأی تنظیم شود و از طریق دفاتر خدمات قضایی به ثبت برسد.)

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان صادرکننده رأی]

با سلام و احترام،

موضوع: درخواست صدور اجراییه نسبت به دادنامه قطعی

احتراماً به استحضار می رساند:

اینجانب [نام و نام خانوادگی شما] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی شما] و به آدرس [آدرس دقیق شما]، محکوم له پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] می باشم.
بر اساس دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه صادرکننده رأی بدوی] دادگاه [نام دادگاه، مثلاً عمومی حقوقی] شهرستان [نام شهرستان] (که در شعبه [شماره شعبه تجدیدنظر (در صورت وجود)] دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان] قطعی گردیده است)، خوانده محترم پرونده، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محکوم علیه] فرزند [نام پدر محکوم علیه] به شماره ملی [کد ملی محکوم علیه] و به آدرس [آدرس دقیق محکوم علیه]، محکوم به [موضوع دقیق محکومیت، مثلاً: پرداخت مبلغ 100,000,000 ریال بابت مطالبه وجه یک فقره سفته به شماره... و خسارات دادرسی] گردیده اند.

دادنامه فوق در تاریخ [تاریخ ابلاغ دادنامه به محکوم علیه] به محکوم علیه ابلاغ شده و هم اکنون قطعی و لازم الاجرا می باشد.

لذا با توجه به عدم اجرای حکم توسط محکوم علیه، مستنداً به مواد ۱، ۲ و ۴ قانون اجرای احکام مدنی و سایر مقررات مربوطه، از محضر دادگاه محترم تقاضای صدور و ابلاغ اجراییه جهت اجرای مفاد دادنامه قطعی فوق الذکر را دارم.

پیشاپیش از بذل توجه و دستور مقتضی کمال تشکر را دارم.

با احترام فراوان،
[نام و نام خانوادگی شما]
امضاء
تاریخ: [تاریخ ثبت درخواست]

نمونه ۲: لایحه درخواست صدور اجراییه از طرف وکیل دادگستری (برای وکلا)

این لایحه برای زمانیه که شما به عنوان وکیل، از طرف موکلتون درخواست اجراییه رو ثبت می کنید. فرض کنید موضوع، خلع ید یا مطالبه خسارت هست.

(این فرم به صورت لایحه برای وکیل تنظیم شده و از طریق سامانه خودکاربری وکلا یا دفاتر خدمات قضایی ثبت می شود.)

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان صادرکننده رأی]

با سلام و احترام،

موضوع: لایحه درخواست صدور اجراییه

احتراماً به وکالت از موکل خویش، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی موکل] فرزند [نام پدر موکل] به شماره ملی [کد ملی موکل] و به آدرس [آدرس موکل]، به استحضار عالی می رساند:

در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده]، طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه صادرکننده رأی بدوی] دادگاه [نام دادگاه، مثلاً عمومی حقوقی] شهرستان [نام شهرستان] (که در شعبه [شماره شعبه تجدیدنظر (در صورت وجود)] دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان] قطعی و لازم الاجرا گردیده)، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محکوم علیه] فرزند [نام پدر محکوم علیه] به شماره ملی [کد ملی محکوم علیه] و به آدرس [آدرس دقیق محکوم علیه]، محکوم به [موضوع دقیق محکومیت، مثلاً: خلع ید از یک باب منزل مسکونی به آدرس... با پلاک ثبتی... و پرداخت خسارات دادرسی] شده اند.

دادنامه مذکور در تاریخ [تاریخ ابلاغ دادنامه به محکوم علیه] به محکوم علیه ابلاغ گردیده و علیرغم قطعیت و انقضای مواعد قانونی، تاکنون از سوی ایشان به مرحله اجرا درنیامده است.

لذا با توجه به مراتب معروضه و مستنداً به مواد ۱، ۲، ۴ و ۵ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶، از محضر دادگاه محترم تقاضای صدور و ابلاغ برگ اجراییه را جهت اجرای کامل مفاد دادنامه قطعی فوق الذکر و استیفای حقوق موکل، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان،
[نام و نام خانوادگی وکیل]
وکیل پایه یک دادگستری
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه]
امضاء
تاریخ: [تاریخ ثبت لایحه]

راهنمای تکمیل جزئیات فرم

موقع تکمیل هر کدوم از این فرم ها، به نکات زیر دقت کنید:

• شماره و تاریخ دادنامه: حتماً شماره کامل و تاریخ دقیق صدور دادنامه قطعی رو وارد کنید.
• مرجع صادرکننده: مشخص کنید که دادنامه توسط کدوم شعبه و کدوم دادگاه (بدوی یا تجدیدنظر) صادر شده.
• موضوع حکم: موضوع حکم رو دقیق و کامل بنویسید؛ مثلاً مطالبه وجه چک به مبلغ … ریال به شماره … و تاریخ … از حساب جاری …
• مشخصات طرفین: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و آدرس هر دو طرف (محکوم له و محکوم علیه) رو با دقت وارد کنید. آدرس محکوم علیه برای ابلاغ ضروریه.
• تاریخ ابلاغ دادنامه: این تاریخ خیلی مهمه، چون شروع زمان بندی برای اجرای حکم رو مشخص می کنه.

نکات حقوقی مهم و چالش های احتمالی در صدور و اجرای اجراییه: از زیر سنگ هم شده!

توی راه اجرای حکم، ممکنه با چالش هایی روبرو بشید. اینجا به چند تا از مهمترینشون اشاره می کنیم و راهکارهای قانونی رو میگیم.

در صورت مجهول المکان بودن محکوم علیه: چه باید کرد؟

گاهی اوقات محکوم علیه رو پیدا نمی کنید یا آدرسش رو ندارید. خب، نگران نباشید، قانون برای این موارد هم راه حل گذاشته. طبق تبصره ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۹ قانون اجرای احکام مدنی، اگه آدرس محکوم علیه معلوم نباشه، ابلاغ اجراییه از طریق آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار (با هزینه شما) انجام میشه. بعد از ۱۰ روز از انتشار آگهی، حکم قابل اجرا میشه. پس اگه آدرس رو ندارید، حتماً از طریق آگهی در روزنامه اقدام کنید.

فوت یا حجر محکوم علیه قبل یا بعد از ابلاغ اجراییه: چه تغییراتی پیش میاد؟

گاهی اوقات ممکنه محکوم علیه قبل از اینکه اجراییه بهش ابلاغ بشه، فوت کنه یا دچار حجر (مثلاً جنون) بشه. در این صورت، اجراییه باید به ولی، قیم، امین، وصی، ورثه یا مدیر ترکه اون ابلاغ بشه. اگه فوت یا حجر بعد از ابلاغ اجراییه اتفاق بیفته، همین اطلاع رسانی به ورثه یا قیم کافیه و عملیات اجرایی ادامه پیدا می کنه (ماده ۱۰ قانون اجرای احکام مدنی).

اشتباه در صدور اجراییه: امکان ابطال یا تصحیح

هیچ کس معصوم از خطا نیست و گاهی ممکنه توی صدور اجراییه اشتباهی پیش بیاد. مثلاً مبلغ اشتباه درج شده باشه یا مشخصات طرفین. نگران نباشید، دادگاه می تونه خودش یا به درخواست شما (یا محکوم علیه) اجراییه رو باطل یا تصحیح کنه. حتی اگه عملیات اجرایی هم شروع شده باشه، میشه اون رو لغو کرد و اگه چیزی اجرا شده، به وضعیت قبل برگردونده بشه (ماده ۱۱ قانون اجرای احکام مدنی).

اعتراض شخص ثالث به اجراییه و توقیف عملیات اجرایی: غریبه ها هم می تونن!

ممکنه در جریان اجرای حکم، یک نفر دیگه که جزو طرفین اصلی دعوا نیست، ادعا کنه که حقوقش داره ضایع میشه. مثلاً اگه شما اومدید مالی رو توقیف کنید و نفر سوم میگه آقا این مال منه! اینجا این شخص ثالث می تونه به عملیات اجرایی اعتراض کنه. اگه اعتراضش درست باشه، ممکنه عملیات اجرایی برای مدتی متوقف بشه (با اشاره به مواد ۱۴۶، ۱۴۷ و ۱۶۱ قانون اجرای احکام مدنی). این خودش یه دعوای جداگانه هست و پیچیدگی های خاص خودش رو داره.

تفاوت اجراییه در امور مدنی و کیفری: یه فرق بزرگ!

ببینید، اجراییه ای که ما تا الان در موردش حرف زدیم، مربوط به امور مدنی بود؛ یعنی دعواهای بین افراد مثل مطالبه پول، ملک و … . اما امور کیفری هم اجراییه دارن، ولی روندشون فرق می کنه. مثلاً وقتی کسی به حبس محکوم میشه، نیاز به اجراییه مدنی نیست، بلکه از طریق واحد اجرای احکام کیفری، حکم زندان اجرا میشه. پس این دو تا رو با هم قاطی نکنید.

مواجهه با امتناع محکوم علیه از اجرای حکم: قدم بعدی چیست؟

فرض کنید اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شد، ۱۰ روز هم گذشت و ایشون همچنان از اجرای حکم سر باز میزنه. خب، اینجا تازه کار اصلی شروع میشه. شما باید به واحد اجرای احکام دادگستری مراجعه کنید و درخواست «معرفی اموال محکوم علیه» رو بدید. اگه اموالی ازش سراغ دارید (مثل حساب بانکی، پلاک خودرو، سند ملک)، باید به اجرای احکام معرفی کنید تا توقیف بشن و از محل اونها حقتون رو بگیرید. در صورتی که هیچ مالی ازش پیدا نشه یا معرفی نکنید، می تونید درخواست «اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی» رو بدید که می تونه منجر به جلب محکوم علیه (یعنی بازداشتش) بشه تا وقتی که حکم رو اجرا کنه یا اعسارش (یعنی نداشتن توان مالی برای پرداخت) ثابت بشه. پس همیشه یک قدم جلوتر باشید و ناامید نشید!

نتیجه گیری: حقتون رو بگیرید!

خب رفقا، دیدید که گرفتن حقتون بعد از صدور حکم دادگاه، فقط با یه اجراییه ممکن میشه. از وقتی که حکم قطعی میشه تا لحظه ای که درخواست اجراییه رو از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می کنید و مراحل بعدی رو دنبال می کنید، هر قدمش اهمیت خاص خودشو داره. یاد گرفتیم که چه مدارکی لازمه، چطور درخواست بدیم و حتی اگه چالش هایی مثل مجهول المکان بودن طرف مقابل پیش اومد، چه راهی رو باید بریم.

امیدوارم این راهنمای جامع و نمونه فرم هایی که براتون آوردیم، حسابی به دردتون بخوره و بتونید بدون هیچ دردسری، حقتون رو از قانون بگیرید. این رو یادتون باشه که دقت و پیگیری توی این مسیر حرف اول رو می زنه. پس با اطلاعات کامل و محکم قدم بردارید و اجازه ندید کسی حقتون رو ضایع کنه. حتماً حواستون باشه که از فرم های ارائه شده به درستی استفاده کنید و جزئیات پرونده خودتون رو دقیقاً توش وارد کنید.

خلاصه کلام اینکه، اجرای احکام مدنی، مرحله ای حیاتی برای تکمیل فرآیند دادرسی و احقاق حقوقه. پس با آگاهی کامل وارد این مرحله بشید و با کمک راهنمایی های این مقاله، به نتیجه دلخواهتون برسید. «کار نشد نداره!» فقط کافیه مراحل رو درست و حسابی انجام بدید.

منابع و قوانین مرتبط

برای آشنایی بیشتر با جزئیات قانونی، می تونید به مواد زیر از قوانین مربوطه مراجعه کنید:

• قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶:
  • ماده ۱ (قطعی شدن حکم)
  • ماده ۲ (ابلاغ حکم و تقاضای کتبی)
  • ماده ۳ (معین بودن موضوع حکم)
  • ماده ۴ (اجرایی بودن حکم)
  • ماده ۵ (مرجع صدور اجراییه)
  • ماده ۶ و ۷ (محتویات و تعداد برگ های اجراییه)
  • ماده ۸ (ابلاغ اجراییه)
  • ماده ۹ (ابلاغ اجراییه به مجهول المکان)
  • ماده ۱۰ (فوت یا حجر محکوم علیه)
  • ماده ۱۱ (اشتباه در صدور اجراییه)
  • مواد ۱۴۶، ۱۴۷ و ۱۶۱ (اعتراض شخص ثالث)
• قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹:
  • ماده ۳۰۲ (ابلاغ دادنامه)
  • تبصره ماده ۳۰۲ (ابلاغ به مجهول المکان)
• قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴:
  • ماده ۱ (نحوه اجرای احکام مالی)
  • ماده ۲ (شناسایی و توقیف اموال)
  • ماده ۳ (درخواست جلب در صورت عدم شناسایی اموال یا امتناع)
  • ماده ۲۷ (شمول قانون بر سایر آرای مدنی)