شروعی آسان با پایانی دشوار!/ چرا ترامپ تعرفه ها را افزایش داد؟/ پشت پرده یک جنگ تمام عیار اقتصادی

به گزارش فیچینو پایگاه کریستین ساینس مانیتور در تحلیلی درباره جنگ تجاری آمریکا علیه کشورهای جهان نوشت: در روز چهارشنبه دونالد ترامپ جنگی تمام عیار را علیه جهان به راه انداخت. او تعرفه یا مالیاتی ۱۰ درصدی بر تمام کالاهای خارجی وارداتی به ایالات متحده اعمال کرد. او حملات سنگین تری را به حدود ۶۰ کشور یا بلوک تجاری انجام داد و تعرفه هایی تا ۵۰ درصد وضع کرد. کشورهای آسیایی به ویژه تحت حملات سنگینی قرار گرفتند: ۴۶ درصد برای ویتنام و ۵۴ درصد برای چین شامل تعرفه های قبلی. اتحادیه اروپا نیز با عوارض ۲۰ درصدی روبرو شد.

در روز پنجشنبه بازارهای سهام جهانی سقوط کردند و شاخص S&P 500 آمریکا نزدیک به ۵ درصد کاهش یافت و نسبت به اوج ۶۱۴۴ واحدی خود در ۱۹ فوریه ۱۲ درصد افت نشان داد.

مرحله بعدی خطرناک تر است: پاسخ کشورها به ویژه شرکای تجاری بزرگ مانند چین و اتحادیه اروپا.

چرا این مرحله خطرناک تر است؟ برخی از جنگ های تجاری گذشته با اقدامات متقابل تشدید شده اند. این همان چیزی است که در دهه ۱۹۳۰ رخ داد و ممکن است دوباره اتفاق بیفتد.

گزینه های کشورهای خارجی چیست؟

آنها می توانند تعرفه ها و سیاست هایی را که تقاضا برای کالاهای آمریکایی را محدود می کند مطابق خواسته ترامپ حذف کنند. گزینه دیگر مذاکره است اما فرصت زیادی برای این کار ندارند. همچنین ممکن است هیچ اقدامی انجام ندهند و اجازه دهند اقتصادشان به تدریج خود را تطبیق دهد. یا اینکه با وضع تعرفه های متقابل بر کالاهای آمریکایی که وارد کشورشان می شود واکنش نشان دهند. چین ژاپن و اتحادیه اروپا نیز تهدید به اعمال چنین تعرفه هایی کرده اند.

چرا ترامپ این جنگ را آغاز می کند؟

او ادعا می کند که بقیه جهان با اعمال موانع ناعادلانه بر کالاهای آمریکایی از ایالات متحده سوء استفاده می کنند. ادعای او تا حدی درست است. پس از جنگ جهانی دوم واشنگتن مشتاق بازسازی دموکراسی ها بود و برای تسریع این روند توافق های تجاری سخاوتمندانه ای را به کشورهای مختلف ارائه داد. این موانع در طول دهه های بعد با مذاکرات کشورهای مختلف برای کاهش موانع تجاری در دورهای مختلف مذاکرات تجاری به طور چشمگیری کاهش یافته است.

با این حال الگویی از عدم تعادل های تجاری مزمن و عظیم ایجاد شده است به طوری که ایالات متحده به طور مداوم بسیار بیشتر از صادرات خود واردات دارد و سهم ایالات متحده از تولید جهانی در حال کاهش است.  ترامپ و جو بایدن برای مقابله با این روندها از سال ۲۰۱۷ به بعد تعرفه های ایالات متحده را افزایش دادند.

طبق گزارش سازمان تجارت جهانی پیش از امسال محصولات خارجی که وارد ایالات متحده می شدند معمولاً با تعرفه ای معادل ۲.۲ درصد روبه رو می شدند؛ این میزان کمتر از تعرفه های اعمال شده بر شرکای تجاری اصلی مانند اتحادیه اروپا (۲.۷ درصد) و چین (۳ درصد) بود. اما اکنون براساس تحلیل های گلدمن ساکس شرکت های خارجی که کالاهای خود را به ایالات متحده صادر می کنند باید به طور میانگین وزنی تعرفه ای معادل ۱۸.۸ درصد یا حتی بالاتر مطابق با برخی برآوردها پرداخت کنند. این نرخ از تعرفه های هند (۱۲ درصد) نیز فراتر خواهد رفت.

ترامپ به جای مذاکره در مورد روابط تجاری همانطور که روسای جمهور پس از جنگ در گذشته انجام می دادند برای اجبار به تغییر رویکردی تهاجمی را در پیش گرفته است.

منطقی نیست؛ چرا کشورها با آن موافقت نمی کنند؟

بسیاری از کشورها صادرات را به عنوان بخش کلیدی استراتژی های اقتصادی خود می بینند. و این مسئله پیچیده است زیرا موانع تجاری اشکال مختلفی دارند. تعرفه ها نسبتاً ساده هستند اما موانع تجاری غیرتعرفه ای اینطور نیستند.

ویتنام تعرفه ای کمتر از ۱۵ درصد بر واردات خارجی از جمله کالاهای آمریکایی اعمال می کند. با این حال گزارشی که اخیراً توسط دولت ترامپ منتشر شده است به موانع دیگری اشاره دارد که ویتنام بر محصولات آمریکایی اعمال کرده است؛ از جمله افزایش مالیات بر الکل وارداتی و ممنوعیت واردات برخی اسباب بازی ها قطعات خودروهای دست دوم و نرم افزارهای رمزگذاری. این موانع هرچند تعرفه محسوب نمی شوند اما به طور مؤثری ورود کالاهای خارجی به ویتنام را محدود می کنند.

یا چین را در نظر بگیرید که واردات از برخی کارخانه های فرآوری گوشت خوک ایالات متحده را به دلیل تشخیص بیماری های حیوانی رد کرده است. طبق این گزارش این بیماری ها به طور منظم در چین رخ می دهند و هیچ تهدیدی برای انسان ندارند. آیا این یک اقدام احتیاطی بهداشتی منطقی است یا یک مانع تجاری؟ چنین موانع تجاری غیرتعرفه ای اغلب بسته به دیدگاه افراد متفاوت است.

دولت آمریکا اعلام کرده است که در محاسبه تعرفه های اعمال شده موانع غیرتعرفه ای را نیز لحاظ می کند. به جای ارائه برآوردهای دقیق از این موانع از فرمولی مبتنی بر کسری تجاری دوجانبه با هر کشور استفاده کرده است. طبق ادعای کاخ سفید موانع تجاری ویتنام معادل تعرفه ای ۹۰ درصدی بر کالاهای آمریکایی است نه نرخ اسمی کمتر از ۱۵ درصد. از همین رو ایالات متحده تعرفه ای متقابل برابر با حدود ۴۶ درصد اعمال کرده است. برخی از کارشناسان آمریکایی صحت این محاسبات را زیر سؤال برده اند و قطعاً خود کشورها نیز در مذاکرات با واشنگتن با این برآوردها مخالفت خواهند کرد. این چالش ها نشان می دهند که پایان دادن به جنگ های تجاری فرآیندی پیچیده و دشوار است.

چرا برنده شدن در جنگ های تجاری تقریباً غیرممکن است؟

زیرا چنین سیاست هایی باعث کاهش رقابت پذیری اقتصاد می شوند. تصور کنید که میان خرید یک خودروی برقی چینی به قیمت ۲۰,۰۰۰ دلار یا یک خودروی برقی آمریکایی با قیمت ۳۵,۰۰۰ دلار حق انتخاب دارید. کدام گزینه تأثیر بیشتری بر اقتصاد ایالات متحده خواهد داشت؟ بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که انتخاب خودروی برقی چینی منطقی تر است. دلیل این امر آن است که با کاهش هزینه ها مصرف کنندگان آمریکایی می توانند پول بیشتری پس انداز کنند و آن را صرف خرید کالاهای داخلی کنند که رقابتی تر هستند. اقتصاددانان بر این باورند که افزایش هزینه ها تأثیر منفی بیشتری نسبت به حمایت از تولیدکنندگان داخلی دارد و از رونق اقتصادی جلوگیری می کند.

وضع تعرفه های متقابل بر کالاهای آمریکایی واکنش نشان می دهند. این اقدامات منجر به کاهش فروش شرکت های بین المللی ایالات متحده می شود که در بازارهای جهانی رقابت پذیر هستند.

در نتیجه جنگ های تجاری به حمایت از شرکت های کم رقابت یک کشور می پردازند اما هم زمان به فروش شرکت هایی که توان رقابتی بیشتری دارند آسیب می زنند. این روند باعث کاهش سرعت رشد اقتصادی و افزایش قیمت ها می شود زیرا مصرف کنندگان ناگزیر باید محصولات گران تری مانند خودروی برقی ساخت آمریکا را خریداری کنند. چنین شرایطی حداقل یک افزایش موقت در نرخ تورم را به دنبال خواهد داشت.

در دنیای واقعی شرایط پیچیده تر از یک تحلیل ساده اقتصادی است. عوامل ژئوپلیتیکی و مسائل مرتبط با امنیت ملی از جمله دلایلی هستند که ایالات متحده صادرات فناوری های پیشرفته به چین را محدود کرده و احتمالاً سرعت واردات خودروهای برقی چینی را کاهش می دهد. علاوه بر این ارزان بودن این خودروها ممکن است ناشی از یارانه های دولتی باشد که می تواند به عنوان یک رویه تجاری ناعادلانه تلقی شود و بر رقابت جهانی تأثیر بگذارد.

ترجمه: ابوالفضل خدائی

311311