مردم از ممنوعیت واردات کالاها سود می برند یا متضرر می شوند؟

حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که مردم از ممنوعیت واردات سود می برند یا متضرر می شوند؟ با بیان اینکه «ما ممنوعیت واردات را به درستی اجرا نکردیم» اظهار کرد: ما اسم این مقررات را ممنوعیت واردات کالا گذاشتیم اما ممنوعیت واردات کالا به مفهوم واقعی خودش انجام نشده است و در بازار با کالاهایی مواجهیم که از طریق قاچاق وارد شده است؛ برای مثال امروز کدام کالای لوازم خانگی که دولت واردات آن را ممنوع کرده در بازار وجود ندارد؟ مشاهده می کنیم که کالاهای لوازم خانگی که دولت واردات ممنوع کرده تحت عنوان ملوانی و پیله وری از مرزهای رسمی و گمرکات رسمی وارد کشور می شود و رقم این نوع واردات نیز کم نیست. سالانه بیشتر از ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار قاچاق کالا داریم. از طریق ملوانی شاهد واردات کالاهایی ممنوعه نظیر تلویزیون و یخچال هستیم. کشتی هایی مملو از کالای ممنوعه تخت عنوان ته لنجی وارد بنادر کشور می شوند.

وی به تجربه برخی کشورها در اعمال تعرفه های سنگین واردات اشاره و عنوان کرد: تعیین تعرفه واردات و حمایت از تولید داخل یک اصل است. همه کشورهای دنیا بلا استثنا از آمریکا گرفته تا انگلستان که الان اقتصاد آزاد دارند در برهه ای از زمان قیمت ها را کنترل کردند و تعرفه های سنگین برای واردات وضع کردند؛ همین کره جنوبی که الان بهترین خودروهای دنیا را تولید می کند و در سطح بین المللی در حال رقابت است ۲۰ سال واردات خودرو را ممنوع کرده بود؛ انگلستان نیز در بسیاری از منسوجات در مقاطعی واردات را ممنوع کرده بود. حرف من این است که شما وقتی که واردات را محدود می کنید باید سیاست تجاری تان هوشمند باشد؛ یعنی از یک طرف تولید ارتقای کیفیت پیدا کند و بتواند با کالاهای جهانی رقابت کند و از طرف دیگر کاهش قیمت رقم بخورد.

این نماینده مجلس در ادامه به ارزیابی سیاست ممنوعیت واردات کالا با هدف حمایت از کالای داخلی و جلوگیری از ارزبری پرداخت و در پاسخ به این پرسش که آیا ممنوعیت واردات به حمایت از تولید داخل منجر شده است؟ گفت: نمی توان گفت که صددرصد این سیاست به هدف خود رسیده است؛ نه می توان گفت که اصلاً تحقق نیافته و نه می توان گفت که واقعاً محقق شده است چراکه واقعاً ما محدودیت به آن مفهوم اعمال نکردیم چرا که امروز در زمینه لوازم خانگی در بازار هر نوع کالای خارجی از بوش و ویرپول آمریکایی گرفته تا سامسونگ کره ای وجود دارد.

صمصامی در پاسخ به این که با توجه به میزان کالاهای قاچاق در کشور و وجود کالاهای قاچاق در بازار می توان گفت که پروژه ممنوعیت واردات با اهدافی که در پی داشت تقریباً با شکست مواجه شده است؟ تاکید کرد: نمی توان گفت که صددرصد شکست خورده اما خیلی هم موفقیت آمیز نبوده است.

وی در ادامه این گفت وگو در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا می توان از اعمال تعرفه های گمرکی به عنوان منبعی برای تامین کسری بودجه دولت استفاده کرد؟ با بیان اینکه «معمولاً سیاست های تعرفه ای به انگیزه ایجاد درآمد برای دولت نیست» اظهار کرد: هدف سیاست های تعرفه ای این است که ما بتوانیم از صنایع داخلی حمایت کنیم و آهسته آهسته صنایع نوپا را مهیای ورود به رقابت جهانی کنیم. اگر بخواهیم به عنوان درآمد دولتی به تعرفه های گمرکی نگاه کنیم به هدف اصلی سیاست گذاری ما خدشه وارد می شود. باید حواس مان باشد که ارز و نرخ ارز در تئوری های اقتصادی دانش اقتصاد ابزاری برای کسب درآمدهای دولت نیست تعرفه گمرکی هیچ وقت ابزاری برای کسب درآمدهای دولت نیست. وقتی که ما از این متغیرها و ابزارها در جای نادرستش استفاده می کنیم موجب بی تعادلی می شویم؛ وقتی که از ارز به عنوان متغیری برای کسب درآمد استفاده شود از طرف دیگر تورم به جامعه تحمیل می شود.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان عنوان کرد: هر سیاستی که وضع می شود یکسری منافع و یکسری هزینه هایی در پی دارد؛ در نهایت در پاسخ به این پرسش که مردم از ممنوعیت واردات سود بردند یا متضرر شدند نمی توان پاسخی دقیق داد و گفت که به نفع بوده یا به ضرر بلکه می توان گفت که از یک منظر ما واردات کالاها را ممنوع کردیم و صنایع داخلی ما مقداری به نفع شان شد که توانستند به اصطلاح یک سری کالاهای بیشتری را تولید کنند و اشتغال بیشتری ایجاد شود.

همچنین به دلیل قاچاق و افزایش قیمت کالاهای قاچاق می تواند از نظر قیمتی موجب ایجاد رقابتی به نفع تولیدکنندگان داخلی می شود؛ از این نظر می توان گفت که وضع ممنوعیت واردات به نفع مردم شده است اما از این منظر که قیمت کالاها اعم از تولیدات داخلی و قاچاق افزایش یافته است و همچنین عدم ارائه خدمات پس از فروش برای کالاهای قاچاق به ضرر مردم تمام شده است مردم متضرر شده اند.