هزینه واقعی تولید بنزین اعلام شد/ قلی زاده: «معادله احمدی نژاد» گریبان ایران را رها نکرده است

به گزارش فیچینو اظهارات اخیر یکی از تولیدکنندگان بنزین در کشور که بر روی آنتن زنده صدا و سیما مدعی شد تولید هر لیتر بنزین ۳۰ هزار تومان هزینه در بردارد بحثهای بیشتری در خصوص بنزین را رقم زد. در حالی که پیش از این ادعا می شد سالانه چند میلیارد دلار صرف واردات بنزین می شود که بعدا معلوم شد درست نیست اکنون مدافعان گران سازی حامل های انرژی ارقام مختلفی در مورد هزینه های تولید بنزین در کشور را مطرح می کنند.

بیشتر بخوانید:

                  آیا قیمت بنزین غیر منطقی است؟ / قلی‎ زاده: ایران برای واردات بنزین دلار نمی دهد

                  تصمیم نهایی دولت و مجلس درباره تغییر قیمت بنزین اعلام شد/ سهمیه سوخت کم می شود؟

بررسی هزینه های تولید بنزین در کشور نشان می دهد که ۸۵ درصد از کل هزینه بنزین به هزینه نفت خام آن مربوط است. از سال ۸۶ و در پی اجرای سیاستهای تعدیل ساختاری در دولت احمدی نژاد قیمت نفت خام برای فراورده های مورد نیاز داخل معادل نرخ جهانی حساب شد و هم اکنون با اینکه به دلیل تحریم نفت خام ایران مشتری چندانی ندارد رابطه مالی ایجاد شده که گاه «معادله احمدی نژاد» هم نامیده می شود فشار را بر اقتصاد کشور خسارت بارتر کرده است.

همت قلی زاده کارشناس اقتصاد انرژی در رابطه با اظهارات ناصر عاشوری دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت در خصوص برآورد سی هزار تومانی هزینه تولید یک لیتر بنزین  گفت:«این صحبتها از نظر من جدی نیست و همان طور که گفتم رابطه مالی نفت در ایران دگرگون است و نمی شود چنین ارقامی را اعلام کرد.»

او با اشاره به معضلات اقتصاد ایران تاکید کرد:«این چالش ها خود ناشی از یک نظام اقتصادی است که بخش بزرگی از جامعه را به حاشیه رانده است. در سال ۸۶ و همزمان با شعار «پول نفت پول امام زمان است» جهانی سازی قیمت نفت خام در داخل را شروع کرد. پیش از جهانی سازی قیمت انرژی در ایران مردم در حالی چنین تورم هایی نمی دیدند که شرکت ملی نفت خام از صادرات نفت به خارج سهم ۱۴.۵ درصدی خود را بر می داشت و نفت مصرفی در پالایشگاهها هم به رایگان در اختیارشان قرار می گرفت. از آن زمان و با اقدام احمدی نژاد مناسبات فعلی در بخش انرژی حاکم شد.»

او افزود:« احمدی نژاد با ادعای گسترش عدالت از ۸۶ سراغ جهانی کردن نرخ ها رفت و نهایتا پس از ۱۶ سال کار به امروز رسیده است. پس از اقدامات دولت نهم شرکت ملی نفت نفت استخراج شده را بر مبنای نرخ جهانی در اختیار بنگاه ها قرار داد. در اینجا به شکل غیرمستقیم ۱۴.۵ درصد را از فروش داخلی هم به شرکت ملی نفت پرداخت می کردند. همین یک اقدام موجب شد که نفت تبدیل به آتشفشان تورمی در ایران شود.»

قلی زاده گفت:« اهمیت قیمت نفت در تولید بنزین به دلیل نقش پررنگ آن در هزینه تمام شده است. هم اکنون بیش از ۸۰ درصد هزینه تولید بنزین مربوط به قیمت جهانی نفت خام است. این میان مردم در معادله ای که می توان آن را «معادله احمدی نژاد» نامید باید دو بار پول نفت بدهند یکی در همان گام نخست که سهم شرکت ملی نفت است و دیگری هم در آخر کار است. به این ترتیب بازنده اصلی این تغییر مبادله ۸۵ میلیون ایرانی شدند.»

این کارشناس انرژی در رابطه با هزینه تمام شده تولید بنزین در کشور گفت:« بر مبنای گزارشات رسمی سال ۱۴۰۲ هزینه هر لیتر تولید بنزین در پالایشگاه اصفهان ۱۸ هزار تومان و در پالایشگاه تهران ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان بوده است. به این ترتیب و براساس گزارشهای رسمی همین تولیدکنندگان بنزین رقم ۳۰ هزار تومانی هیچ مبنای واقعی تاکنون نداشته است.»

او با اشاره به هزینه تمام شده تولید بنزین بدون احتساب هزینه نفت گفت:«بدون احتساب نفت هر لیتر بنزین در پالایشگاه اصفهان ۲۳۰۰ تومان و در پالایشگاه تهران ۱۲۰۰ تومان در سال ۱۴۰۲ بوده است. همچنین میانگین هزینه تولید هر لیتر بنزین در سال گذشته ۲۵۰۰ تومان بوده است. نکته دیگری این است که هزینه نفت خام تنها هزینه نفت خام نیست و در کنار آن کارمزد جایگاه دار و حتی تانکر توزیع سوخت هم هزینه شان روی پول نفت خام محاسبه شده است اما در محاسبات جزو هزینه نفت خام محسوب می شود که البته منابع آن به شرکت پالایش و پخش می رسد.»

او ادامه داد:« برای فهم بهتر این مساله باید رابطه مالی نفت و حامل های انرژی را در بستر اقتصاد سیاسی حاکم بر کشورمان درک کنیم. به طور مثال در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ هزینه تولید بنزین کاهش یافت چرا که قیمت جهانی نفت تغییر کرده بود. به این ترتیب در حالی که قیمت جهانی نفت با مردم حساب می شود در شرایطی که هزینه کاهنده می شود تغییری هم در قیمت فروش عمومی اعمال نمی شود.»

وی درباره مقایسه قیمت بنزین در ایران و منطقه گفت:« این هم از آن حرفها است که در کشور ما باب شده است. اولا در همان سال گذشته هزینه تولید بنزین در پالایشگاه تهران همانطوری که گفتم ۱۶ هزار تومان معادل ۰.۴۳ سنت بوده است. در سال کرونا به دلیل تعطیلی های گسترده کشور دچار کاهش مصرف شد و همین موضوع زمینه صادرات بنزین تولید داخل را فراهم آورد. جالب اینجاست که بنزین ایران در حالی که قیمت فوب خلیج فارس لیتری ۶۵ سنت بود تنها ۲۷ سنت فروش می رفت و طالبان هم چند باری به دلیل کیفیت پایین و آلاینده بودن بنزین تولید وطنی آنها را پس فرستاد. اینجا باید به کسانی که «یارانه پنهان» را علم کردند گفت اگر به مردم ایران یارانه دادید به مردم کشورهای دیگر چه چیزی پرداختید؟»

قلی زاده در مورد نحوه واردات بنزین هم گفت:«در شرایطی که تولید بنزین نرخی ثابت دارد تقاضا به دلیل رشد تولید خودرو رشد جمعیت و … افزایش می یابد بدیهی است در این فضا واردات بنزین باید اتفاق بیفتد و واردات ناشی از اسراف یا مصرف بیش از حد توسط مردم نیست بلکه عواملی که اعلام کردم عامل رشد مصرف هستند.»

وی افزود:«برای واردات تهاتر می شود. همانطوری که در مصاحبه پیشین خود با فیچینو توضیح دادم به این شکل است که معادل حق العمل آنها به آنها نفت خام داده می شود. به همین جهت بنزین وارداتی کشورمان هزینه نقدی بر دوش کشور نمی گذارد و به اصطلاح برای واردات بنزین به کشور دلار و هیچ پول دیگری صرف نمی شود. ضمن اینکه در زمان واردات البته دیگر تخفیف ۵ درصدی روی قیمت نفت خام به پالایشگاههای خارجی داده نمی شود حال آنکه طرف ایرانی از این دست امتیازات هم برخوردار است.»

قلی زاده گفت:«در شرایطی که یک سوم مردم کشورمان زیر خط فقر قرار دارند حرف زدن از بنزین ۱۰ هزار تومانی بازی خطرناکی است چرا که به معنای تورمی دامنه دار و فزاینده خواهد بود.»

223223