درخواست اجرای قرار تامین خواسته قبل از ابلاغ

بله، در موارد خاصی امکان دارد که قرار تأمین خواسته قبل از اینکه به طرف مقابل (خوانده) ابلاغ شود، به اجرا درآید. این یک استثنا بر قاعده کلی ابلاغ و سپس اجراست که قانونگذار برای جلوگیری از تضییع یا تفریط اموال، آن را پیش بینی کرده است. این موضوع برای خواهان اهمیت زیادی دارد تا بتواند حقش را حفظ کند و خوانده هم باید از ابعاد آن باخبر باشد تا از حقوق خودش دفاع کند.

تصور کنید شما طلبکارید و حس می کنید بدهکار قصد داره اموالش رو جابه جا کنه یا از دسترس خارج کنه تا شما نتونید به حق و حقوقتون برسید. خب، طبیعیه که ته دلتون شور می افته! اینجا قانون گذار یه راه چاره گذاشته که جلوی اینجور اتفاق ها رو بگیره و شما بتونید خواستهتون رو (یعنی همون چیزی که مطالبه می کنید، مثلاً پول یا یه ملک) تأمین کنید. این کار رو بهش میگیم تأمین خواسته.

ولی تأمین خواسته خودش هم کلی و چون و چرا داره. یکی از مهمترین و شاید حساس ترین بخش هاش، همین «اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ» هست. یعنی چی؟ یعنی اینکه بدون اینکه بدهکار خبردار بشه، اموالش توقیف بشه. این حالت یه جورایی مثل یه عملیات غافلگیرکننده ست که فقط تو شرایط خیلی خاص و ضروری اتفاق می افته و کلی ریزه کاری حقوقی داره که باید حسابی حواستون بهش باشه.

مروری بر قرار تأمین خواسته (مفاهیم پایه)

اول از همه، بذارید یه توضیح کلی بدیم که اصلاً قرار تأمین خواسته چیه و چرا اینقدر تو دعواهای مالی مهمه. فکر کنید شما یه طلب از کسی دارید، یا مثلاً یه قرارداد بستید و حالا اون آدم داره زیرش می زنه و ممکنه به شما خسارت بزنه. خب، شما می خواید مطمئن باشید که اگه دادگاه به نفع شما رأی داد، دستتون به جایی بند باشه و طرف مقابل اموالش رو از دست خارج نکرده باشه.

قرار تأمین خواسته چیه؟

قرار تأمین خواسته یه جور دستور احتیاطی از طرف دادگاهه. هدفش اینه که خواهان (یعنی کسی که از دادگاه چیزی رو می خواد)، بتونه عین اون چیزی که مطالبه می کنه (مثلاً یه ماشین مشخص یا یه واحد آپارتمان) یا معادل ارزشش رو (اگه طلبش پولیه)، از اموال خوانده (یعنی طرف مقابل دعوا) توقیف کنه. این توقیف تا زمانی که دادگاه به پرونده رسیدگی کنه و حکم قطعی بده، ادامه داره. فایده اصلیش هم اینه که خوانده نتونه اموالش رو بفروشه، پنهان کنه یا به اسم کس دیگه ای بزنه و در نهایت شما بتونید به پول یا مال تون برسید. پس یه جورایی، این قرار سپر دفاعی شما در برابر بدقولی ها و حیله های احتمالی طرف مقابله.

کی میشه درخواست تأمین خواسته داد؟

درخواست تأمین خواسته رو میشه تو سه تا زمان مختلف به دادگاه ارائه داد:

• قبل از اینکه اصلاً دعوای اصلی رو مطرح کنید. یعنی می دونید یه دعوایی در راهه و می خواید زودتر جلوی نقل و انتقال اموال رو بگیرید. البته اگه این کار رو کردید، یادتون باشه که باید ظرف ده روز از تاریخ صدور قرار تأمین، دعوای اصلی رو هم تو دادگاه صالح شروع کنید. اگه این کار رو نکنید، طرف مقابل می تونه از دادگاه بخواد که قرار تأمین رو لغو کنه.
• همزمان با اینکه دادخواست دعوای اصلی رو میدید. یعنی تو همون برگه ای که دعوای اصلی رو مطرح می کنید، درخواست تأمین خواسته رو هم می نویسید.
• توی مراحل رسیدگی به دعوا، قبل از اینکه حکم قطعی صادر بشه. چه تو دادگاه بدوی باشید و چه تو تجدیدنظر، تا وقتی حکم قطعی نشده، می تونید این درخواست رو بدید.

شرایط کلی صدور این قرار چیه؟

برای اینکه دادگاه قرار تأمین خواسته رو صادر کنه، چند تا شرط اساسی لازمه:

• اول از همه، شما باید درخواست کننده باشید و ذینفع. یعنی واقعاً یه حقی داشته باشید که دنبالشید.
• خواسته ای که دارید باید منجز (قطعی) باشه. یعنی حق شما باید یه چیز مشخص و قابل مطالبه باشه و وجودش به اتفاقات نامعلوم آینده گره نخورده باشه.
• میزان خواسته هم باید معلوم باشه یا عین معین. یعنی یا باید یه مال مشخص باشه (مثل یه قطعه زمین با پلاک ثبتی مشخص) یا اگه پوله، مقدارش دقیقاً معلوم باشه. برای دعواهای غیرمالی مثل طلاق، نمی تونید تأمین خواسته بگیرید، چون عملاً امکان توقیف مال در اینجا وجود نداره.

یه نکته مهم: چرا این قرار نیازی به اجرائیه نداره؟

شاید براتون سوال باشه که چرا برای اجرای قرار تأمین خواسته، مثل بقیه احکام دادگاه، نیازی به اجرائیه نداریم. ماجرا اینه که تأمین خواسته ماهیتش با حکم نهایی فرق داره. این قرار یه تدبیر احتیاطی و موقتیه. یعنی هنوز دعوا تموم نشده و دادگاه فقط برای حفظ حقوق شما تا پایان رسیدگی، دستور توقیف مال رو داده. اگه قرار بود برای این کار هم اجرائیه صادر بشه و تشریفات خاص خودش رو طی کنه، ممکنه همون فرصت طلایی برای جلوگیری از فرار از دین از بین بره. پس قانون گذار گفته که این قرار خودش به تنهایی قدرت اجرایی داره و نیازی به کاغذبازی اضافه نیست.

قواعد کلی اجرای قرار تأمین خواسته و اصل لزوم ابلاغ

خب، تا اینجا فهمیدیم تأمین خواسته چیه و کی و چطور میشه درخواستش رو داد. حالا بریم سراغ اینکه چطوری اجرا میشه و اصل کلیش چیه. چون همونطور که گفتیم، ماجرای قبل از ابلاغ یه استثناست و ما باید اول قاعده کلی رو بدونیم.

چه کسایی اجراش می کنن؟

وقتی دادگاه قرار تأمین خواسته رو صادر کرد، مسئولیت اجرای اون میفته گردن مدیر دفتر دادگاه و بعد هم مأمور اجرا. یعنی مدیر دفتر، یکی از مأمورین اجرا رو مأمور می کنه که بره و طبق دستور دادگاه، اموال رو توقیف کنه. تو این مرحله، معمولاً با درخواست خواهان، استعلام های مختلفی از جاهای مثل اداره ثبت املاک، راهور (برای ماشین) و بانک مرکزی (برای حساب های بانکی) گرفته میشه تا اموال خوانده شناسایی بشن.

قاعده اصلی: اول ابلاغ، بعد اجرا

اصل کلی تو اجرای قرار تأمین خواسته اینه که اول باید این قرار به خوانده (یعنی کسی که اموالش قراره توقیف بشه) ابلاغ بشه. یعنی چی؟ یعنی یه برگه براش می فرستن که توش نوشته شده همچین قراری علیه ش صادر شده و اموالش توقیف شده. بعد از اینکه این ابلاغ انجام شد، تازه قرار تأمین خواسته به مرحله اجرا درمیاد. دلیل این کار هم واضحه؛ قانون گذار می خواد حقوق خوانده هم حفظ بشه و اون از ماجرا باخبر باشه و اگه اعتراضی داره، بتونه تو مهلت قانونی (که معمولاً ده روز از تاریخ ابلاغه) اعتراضش رو به دادگاه بگه. این اصل مهم رو میشه تو ماده 117 قانون آیین دادرسی مدنی هم دید که میگه: اجرای قرار تأمین خواسته نیاز به صدور اجرائیه ندارد. قرار تأمین پس از ابلاغ، ظرف ده روز قابل اعتراض از ناحیه خوانده می باشد.

قاعده کلی اینه که اول قرار تأمین خواسته به خوانده ابلاغ بشه، بعد اجرا. این کار برای حفظ حقوق طرفین و امکان اعتراض خوانده ضروریه.

پس، چیزی که تا اینجا مشخصه اینه که شما نمی تونید همینجوری سر خود درخواست کنید که اموال طرف مقابل بدون اطلاعش توقیف بشه. باید دلایل خیلی محکمی برای این کار داشته باشید که تو بخش بعدی مفصل در موردش حرف می زنیم.

درخواست و اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ: اصل ماجرا!

خب، رسیدیم به بخش جذاب و اصلی ماجرا! همون طور که گفتیم، قاعده کلی اول ابلاغ، بعد اجراست. اما تو قانون همیشه استثنائاتی هست که برای شرایط خاص پیش بینی شدن. اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ دقیقاً یکی از همین استثنائات مهمه که به خواهان کمک می کنه تو یه سری موقعیت های بحرانی، حقش رو نجات بده.

قانون چی میگه؟ (ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی)

برای روشن شدن قضیه، بد نیست نگاهی به متن خود ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی بندازیم. این ماده می گه: اجرای قرار تأمین خواسته نیاز به صدور اجرائیه ندارد. قرار تأمین پس از ابلاغ، ظرف ده روز قابل اعتراض از ناحیه خوانده می باشد. در مواردی که ابلاغ فوری ممکن نباشد و یا تأخیر در اجرای قرار باعث تضییع و تفریط خواسته گردد، ابتدا قرار تأمین اجرا و سپس ابلاغ می شود.

بخش دوم این ماده، همون چیزیه که ما دنبالشیم. این بخش به ما میگه تو دو تا حالت خاص، میشه قرار تأمین رو بدون ابلاغ قبلی اجرا کرد:

1. وقتی ابلاغ فوری امکان پذیر نباشه.
2. وقتی اگه دیر بجنبیم و ابلاغ کنیم، مال مورد نظر از بین بره یا بهش خسارت بخوره (تضییع و تفریط).

چه موقع میشه قبل از ابلاغ، اجراش کرد؟

همونطور که دیدیم، ماده ۱۱۷ دو تا شرط اساسی رو برای اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ مشخص کرده:

وقتی ابلاغ فوری جور در نمیاد

اینجا منظور اینه که به هر دلیلی، امکان اینکه برگه قرار تأمین رو سریعاً به دست خوانده برسونیم، وجود نداره. مثلاً:

• خوانده مجهول المکان باشه؛ یعنی آدرس مشخصی ازش نداریم که بتونیم براش ابلاغ بفرستیم.
• خوانده تو محل اعلام شده نباشه و نتونیم پیداش کنیم.
• ممکنه موانع اداری یا عملیاتی باعث بشن که ابلاغ سریعاً صورت نگیره و هر گونه تأخیری باعث از بین رفتن فرصت بشه.

البته این مجهول المکان بودن با مجهول المکان بودن تو مرحله دادرسی اصلی فرق داره. اینجا هدف، حفظ مال و فوریت قضیه است.

وقتی صبر کردن، مال رو به باد میده

این مورد از قبلی مهم تر و رایج تره. یعنی شما باید به دادگاه ثابت کنید که اگه قرار تأمین زودتر از ابلاغ اجرا نشه، اون مالی که شما می خواید توقیفش کنید، به دردسر می افته یا از بین میره. قانون دو کلمه مهم رو اینجا آورده: تضییع و تفریط.

تضییع یعنی چی؟

تضییع یعنی از بین رفتن، تلف شدن یا نابود شدن مال. مثلاً:

• مال مورد نظر، یه جنس فاسدشدنی باشه که اگه زود توقیف نشه، از بین میره (مثل میوه، سبزیجات).
• خوانده قصد داشته باشه عمداً یه سند مهم رو از بین ببره یا پاره کنه.

تفریط یعنی چی؟

تفریط یعنی به هدر دادن، بی مبالاتی کردن در نگهداری یا از دست خارج کردن مال به شکل صوری. مثلاً:

• شما خبر دارید که خوانده قصد داره اموالش رو به یه قیمت خیلی پایین به یه نفر دیگه بفروشه تا شما نتونید بهش دسترسی پیدا کنید.
• خوانده می خواد مالش رو به اسم یکی از اعضای خانواده اش بزنه یا به طور صوری به کسی منتقل کنه تا از دسترس شما دور بمونه.
• شما شاهدید که داره مال رو از جایی به جای دیگه می بره و این جابه جایی ممکنه بهش آسیب بزنه یا پنهانش کنه.

چجوری ثابت کنیم که خطر تضییع یا تفریط هست؟

اینجاست که کار شما به عنوان خواهان سخت میشه. شما باید به دادگاه ثابت کنید که واقعاً خطر تضییع یا تفریط وجود داره. این بار اثبات به عهده شماست و دادگاه همینجوری الکی قبول نمی کنه. می تونید از این مدارک و دلایل استفاده کنید:

• شهادت شهود: اگه کسایی هستن که دیدن یا شنیدن خوانده قصد چنین کاری رو داره، شهادتشون می تونه کمک کنه.
• اظهارنامه: اگه قبلاً برای خوانده اظهارنامه فرستادید و اون جوابی نداده یا جوابش طوری بوده که نشون دهنده قصد فرار از دینه.
• استعلامات و گزارشات: مثلاً گزارش ضابطین قضایی یا حتی پرینت حساب بانکی که نشون بده یهو کلی پول جابه جا شده.
• سوابق نقل و انتقال: اگه خوانده سابقه انتقال صوری اموال رو داشته باشه، می تونه یه نشونه باشه.
• قراین و امارات: هر نشونه و سرنخ دیگه ای که دادگاه رو قانع کنه که خطر جدیه.

یادتون باشه که دادگاه باید خودش احراز کنه که این شرایط وجود داره و کافی نیست که شما فقط بگید مال داره از بین میره. باید قاضی رو قانع کنید.

چطوری درخواست بدیم که قبل از ابلاغ اجرا بشه؟

وقتی می خواید درخواست تأمین خواسته بدید، اگه فکر می کنید شرایط اجرای قبل از ابلاغ وجود داره، باید این موضوع رو صریح و روشن تو دادخواست یا لایحه درخواستیتون قید کنید. یعنی بنویسید: با توجه به احتمال تضییع/تفریط خواسته و عدم امکان ابلاغ فوری، تقاضای اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ به خوانده را دارم. و البته، تمام دلایل و مستنداتی که برای اثبات این شرایط دارید رو هم پیوست کنید و توضیح بدید.

دادگاه بعد از درخواست ما چیکار می کنه؟

مزیت این جور درخواست ها اینه که دادگاه بهشون فوری رسیدگی می کنه و معمولاً بدون اینکه به خوانده اخطار قبلی بده، موضوع رو بررسی می کنه. اگه قاضی قانع شد که دلایل شما محکمه پسنده و واقعاً خطر از دست رفتن مال وجود داره، دستور اجرای قرار رو قبل از ابلاغ صادر می کنه. اینجاست که عملیات غافلگیرکننده کلید می خوره!

چی میشه اگه قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ اجرا بشه؟ (آثار و پیامدها)

خب، تا اینجای کار فرض کنید که درخواست شما قبول شده و قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ به خوانده، اجرا شده و اموالش توقیف شده. حالا چه اتفاقاتی میفته؟ این موضوع هم برای شما به عنوان خواهان و هم برای خوانده ای که خبر نداره، پیامدهایی داره که باید ازشون باخبر باشید.

برای خواهان چه فایده ای داره؟

برای شما که درخواست کننده بودید، مهمترین فایده اینه که:

• حقتون حفظ میشه: خیالتون راحت میشه که مال مورد نظرتون از دست نمیره یا جابه جا نمیشه و در صورت صدور حکم قطعی به نفع شما، می تونید به حقتون برسید.
• جلوی فرار از دین رو می گیرید: به بدهکار اجازه نمیدید با انتقال یا پنهان کردن اموالش، از پرداخت دین شونه خالی کنه.
• اطمینان خاطر پیدا می کنید: پرونده هر چقدر هم که طول بکشه، می دونید که پشتوانه مالیتون سر جاشه.

برای خوانده چه اتفاقی میفته؟

برای خوانده ماجرا کمی فرق داره و ممکنه ناخوشایند باشه:

یهو توقیف میشه!

اصلی ترین پیامد برای خوانده، همون غافلگیری و بی خبریه. اون بدون هیچ اطلاع قبلی، می بینه که اموالش توقیف شده و ممکنه این مسئله براش شوکه کننده باشه. البته این غافلگیری، همونطور که گفتیم، برای حفظ حق خواهان لازمه. شاید از دید خوانده این موضوع یه جنبه منفی داشته باشه (چون فرصت دفاع اولیه رو ازش می گیره)، اما از جنبه حفظ حقوق شما، مثبت به حساب میاد.

نکته مهم اینه که توقیف مال، به معنی خارج شدن مالکیت اون از دست خوانده نیست. یعنی اون هنوز مالکه، ولی حق فروش یا انتقال اون رو نداره. هر معامله ای که بعد از توقیف روی اون مال انجام بشه، بی اعتباره.

حق اعتراض دارین، اما…

درسته که قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ اجرا میشه، ولی این به معنی بی خبری دائمی خوانده نیست. قانون به خوانده حق اعتراض داده. وقتی که قرار تأمین خواسته بالاخره به خوانده ابلاغ شد (که بعد از اجرا اتفاق میفته)، اون ۱۰ روز فرصت داره تا اعتراضش رو به همون دادگاهی که قرار رو صادر کرده، تقدیم کنه. این اعتراض می تونه به خود قرار باشه (مثلاً بگه شرایط لازم برای صدور قرار تأمین وجود نداشته) یا به نحوه اجراش (مثلاً بگه مالی که توقیف شده، از مستثنیات دین بوده و نباید توقیف می شده).

یه نکته مهم: اعتراض خوانده، اجرای قرار تأمین رو متوقف نمی کنه! یعنی اگه اعتراضی هم بکنه، تا وقتی دادگاه دستور خاصی نده، مال توقیف شده باقی می مونه. فقط دادگاه تو موارد خاص و اگه تشخیص بده، ممکنه دستور توقف اجرا رو صادر کنه.

اگه دعوا باطل شد، خسارت چی؟

ممکنه شما درخواست تأمین خواسته دادید و قرار هم اجرا شده، ولی آخر سر دادگاه به نفع شما رأی نده و دعوای اصلی شما باطل اعلام بشه. تو این حالت، خوانده حق داره خساراتی که به خاطر اجرای اون قرار تأمین (و توقیف مالش) بهش وارد شده رو از شما مطالبه کنه. برای این کار، خوانده بعد از ابلاغ رأی قطعی مبنی بر بی حقی شما، ۲۰ روز فرصت داره تا با ارائه دلایلش، خسارت رو از همون دادگاهی که قرار تأمین رو صادر کرده، مطالبه کنه.

اینجا دیگه نیازی به تشریفات دادخواست و هزینه های اضافی نیست. دادگاه درخواست خسارت رو به شما ابلاغ می کنه و بهتون ۱۰ روز فرصت میده تا دفاعیاتتون رو بگید. بعدش، دادگاه به دلایل هر دو طرف رسیدگی می کنه و یه رأی مقتضی صادر می کنه که این رأی قطعیه و نمیشه بهش اعتراض کرد.

نفر سوم (ثالث) چه وضعیتی داره؟

ممکنه مال مورد تأمین، دست یه نفر سوم باشه (مثلاً خوانده از اون طلبکار باشه). تو این حالت، اون شخص ثالث هم بعد از ابلاغ قرار تأمین خواسته بهش، حق انتقال یا تهاتر اون مال رو نداره. اگه بعد از توقیف، خوانده بخواد اون مال رو به کسی دیگه منتقل کنه، اون معامله اعتباری نداره.

اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ، مثل یه شمشیر دولبه ست؛ حقت رو حفظ می کنه ولی اگه آخرش دادگاه به نفع تو رأی نده، ممکنه مجبور به جبران خسارت خوانده بشی.

نکات کلیدی و کاربردی که باید بدونید!

حالا که تمام جزئیات مربوط به اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ رو با هم مرور کردیم، بد نیست به چند تا نکته کاربردی و مهم دیگه هم اشاره کنیم که دونستنشون می تونه تو مسیر حقوقی بهتون کمک کنه.

تأمین خواسته با دستور موقت فرقش چیه؟

خیلی ها تأمین خواسته رو با «دستور موقت» اشتباه می گیرن، چون هر دو فوری هستن و برای جلوگیری از یه اتفاق ناخوشایند صادر میشن. اما این دو تا با هم فرق دارن:

• موضوع: تأمین خواسته فقط برای مال یا مطالبات مالیه و هدفش توقیف مال برای تضمین اجرای حکم نهایی در آینده ست. ولی دستور موقت می تونه برای هر موضوعی باشه که نیاز به اقدام فوری داره، حتی اگه مالی نباشه (مثلاً توقف یه کار خاص).
• اجرا: اجرای تأمین خواسته معمولاً نیاز به تودیع خسارت احتمالی از طرف خواهان نداره، مگر تو موارد خاص. اما دستور موقت اغلب با گرفتن تأمین از خواهان صادر میشه تا اگه به خوانده خسارتی وارد شد، از اون محل جبران بشه.
• ماهیت: تأمین خواسته همیشه یه قرار قضاییه، اما دستور موقت هم می تونه به صورت قرار صادر بشه و هم دستور.
• فوری بودن: هر دو فوری هستن، اما فوریت تأمین خواسته بیشتر برای حفظ مال از تضییع و تفریط هست، در حالی که فوریت دستور موقت می تونه جنبه های وسیع تری داشته باشه.

مستثنیات دین رو فراموش نکنیم!

حتی وقتی قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ اجرا میشه، باید حواسمون به مستثنیات دین باشه. مستثنیات دین یعنی اون دسته از اموالی که قانون گذار گفته برای زندگی آبرومندانه بدهکار لازمه و نمیشه اون ها رو توقیف کرد. مثل:

• مسکن مورد نیاز و مناسب شأن بدهکار و خانواده اش.
• ابزار و وسایل کار و امرار معاش.
• لوازم ضروری زندگی.
• پول مورد نیاز برای گذران زندگی در حد متعارف.

پس، مأمور اجرا نمی تونه هر مالی رو توقیف کنه، حتی اگه قبل از ابلاغ باشه. البته یه استثنا هست: اگه خواسته شما «عین معین» باشه (مثلاً دقیقاً همون خونه ای که محل سکونت بدهکاره رو می خواید)، توقیفش مجازه، چون قرار نیست فروخته بشه، بلکه خودش به شما برگردونده میشه.

چرا یه وکیل متخصص خیلی مهمه؟

همون طور که دیدید، مبحث تأمین خواسته و مخصوصاً اجرای اون قبل از ابلاغ، پر از ظرافت ها و نکات حقوقیه. از اثبات خطر تضییع و تفریط گرفته تا تنظیم دقیق درخواست و پیگیری های بعدی. اگه بخواید خودتون این مراحل رو طی کنید، ممکنه به خاطر ندانستن یه نکته کوچک، تمام زحماتتون به هدر بره. یه وکیل متخصص:

• می تونه بهترین راه رو برای درخواست تأمین خواسته بهتون نشون بده.
• کمکتون می کنه تا مستندات لازم برای اثبات فوریت رو جمع آوری کنید.
• درخواست رو طوری تنظیم می کنه که دادگاه به سرعت قانع بشه و قرار رو صادر کنه.
• در صورت نیاز، می تونه تو مراحل اعتراض خوانده هم از حقوق شما دفاع کنه.

پس اگه با همچین موقعیتی روبرو شدید، حتماً از یه حقوقدان یا وکیل متخصص مشورت بگیرید. تجربه و تخصص یه وکیل می تونه سرنوشت پرونده شما رو تغییر بده.

یه سناریوی واقعی: چطوری این اتفاق میفته؟

فرض کنید آقای احمد، ۱۰۰ میلیون تومن از آقای بهرام طلب داره که موعد پرداختش هم گذشته. آقای احمد باخبر میشه که آقای بهرام قصد داره تنها ملکش رو که یه آپارتمانه، به صورت صوری به نام خواهرش بزنه تا از پرداخت دین فرار کنه. آقای احمد نگران میشه که اگه صبر کنه تا دادگاه حکم بده، ملک از دسترسش خارج میشه.

اینجاست که آقای احمد می تونه با کمک وکیلش، دادخواستی برای مطالبه ۱۰۰ میلیون تومن بده و همزمان، به دادگاه درخواست «تأمین خواسته» برای توقیف ملک آقای بهرام رو بده. تو دادخواست، وکیل آقای احمد به دادگاه توضیح میده که خطر «تفریط خواسته» وجود داره، چون آقای بهرام قصد داره ملکش رو به صورت صوری منتقل کنه و برای اثبات این موضوع، ممکنه شهادت چند نفر یا استعلام از اداره ثبت (که نشون بده مراحل مقدماتی انتقال شروع شده) رو ارائه بده.

دادگاه، با بررسی دلایل و مستندات و با احراز فوریت و خطر تفریط، قرار تأمین خواسته رو صادر می کنه و به مأمور اجرا دستور میده که سریعاً ملک آقای بهرام رو توقیف کنه، بدون اینکه نیازی به ابلاغ قبلی به آقای بهرام باشه. بعد از اینکه ملک توقیف شد و سندش در رهن دادگاه قرار گرفت، تازه ابلاغیه قرار تأمین خواسته برای آقای بهرام فرستاده میشه و اون از این اتفاق باخبر میشه.

اینجوری، حق آقای احمد برای وصول طلبش حفظ میشه و آقای بهرام دیگه نمی تونه ملک رو به راحتی از دسترس خارج کنه.

نتیجه گیری

درخواست و اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ، یه ابزار حقوقی خیلی قدرتمنده که تو شرایط خاص و فوری، می تونه جون مال و حق و حقوق شما رو نجات بده. ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی این امکان رو فراهم کرده تا اگه ابلاغ فوری امکان نداشت یا تأخیر تو اجرا باعث می شد که مال از بین بره یا بهش آسیب برسه (تضییع و تفریط)، بشه بدون ابلاغ قبلی، اموال رو توقیف کرد.

دیدیم که این مسئله چقدر ظریف و حساسه و نیازمند اثبات محکمی از طرف خواهان داره. همچنین، پیامدهایی هم برای خواهان (حفظ حقوقش) و هم برای خوانده (غافلگیری و حق اعتراض و مطالبه خسارت احتمالی) به دنبال داره. یادتون نره که رعایت مستثنیات دین تو هر حالتی لازمه. به خاطر پیچیدگی هاش، همیشه توصیه میشه که قبل از هر اقدامی، حتماً از مشورت یه وکیل یا حقوقدان باتجربه استفاده کنید تا از حقوق خودتون به بهترین شکل دفاع کنید و دچار مشکل نشید. استفاده صحیح و به موقع از این ابزار قانونی، می تونه تضمین کننده موفقیت شما تو پرونده های حقوقی باشه و جلوی ضررهای بزرگ رو بگیره.

سوالات متداول

آیا همیشه می توان درخواست اجرای قرار تامین خواسته را قبل از ابلاغ کرد؟

خیر، این یک استثناء بر قاعده کلی است و فقط در دو حالت خاص امکان پذیر است: اول اینکه ابلاغ فوری ممکن نباشد، و دوم اینکه تأخیر در اجرای قرار باعث تضییع و تفریط خواسته (از بین رفتن یا به هدر رفتن مال) گردد. خواهان باید این شرایط را به دادگاه ثابت کند.

برای اثبات خطر تضییع و تفریط، چه مدارکی نیاز دارم؟

برای اثبات خطر تضییع و تفریط، می توانید از شهادت شهود، اظهارنامه های قبلی، گزارش ضابطین قضایی، پرینت حساب بانکی که نشان دهنده جابه جایی های مشکوک باشد، سوابق نقل و انتقال صوری اموال توسط خوانده، یا هرگونه قراین و اماراتی که دادگاه را قانع کند، استفاده کنید. بار اثبات این خطر بر عهده خواهان است.

اگر قرار قبل از ابلاغ اجرا شد، من به عنوان خوانده، کی مطلع می شوم و چه کاری می توانم بکنم؟

شما به عنوان خوانده، پس از اجرای قرار، از طریق ابلاغ کتبی از توقیف اموال خود مطلع خواهید شد. از تاریخ ابلاغ قرار، ۱۰ روز فرصت دارید تا اعتراض خود را به همان دادگاهی که قرار را صادر کرده است، تقدیم کنید. اعتراض شما می تواند به خود قرار یا به نحوه اجرای آن باشد.

آیا اجرایی که قبل از ابلاغ انجام شده، قابل ابطال است؟

بله، اگر خوانده به دادگاه ثابت کند که شرایط قانونی لازم برای اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ وجود نداشته، می تواند درخواست ابطال آن را مطرح کند. همچنین اگر دعوای اصلی خواهان در نهایت به بطلان منجر شود، خوانده حق مطالبه خسارات ناشی از اجرای این قرار را دارد.

آیا اجرای قرار تأمین خواسته قبل از ابلاغ، به معنای بی اطلاع ماندن دائمی خوانده است؟

خیر، این به معنای بی اطلاع ماندن دائمی خوانده نیست. هدف فقط جلوگیری از تضییع یا تفریط خواسته در یک بازه زمانی حساس است. پس از اجرای قرار، ابلاغ به خوانده حتماً انجام می شود و او از این طریق از توقیف اموال خود و حق اعتراضش مطلع خواهد شد.