زنی که طلاق گرفته مهریه بهش تعلق میگیره؟

بله، در اکثر موارد، مهریه به زنی که طلاق گرفته، تعلق می گیرد. مهریه حق قانونی و شرعی زن است که از لحظه عقد به او تعلق پیدا می کند و صرف طلاق گرفتن باعث از بین رفتن این حق نمی شود. البته، شرایط و جزئیات مختلفی وجود دارد که روی میزان و نحوه دریافت مهریه تأثیر می گذارد و آگاهی از این موارد حسابی مهم است تا خانم ها بتونن حق و حقوقشون رو کامل بشناسن و برای گرفتن مهریه اقدام کنن. این مقاله یک راهنمای جامع و کامل برای شماست تا تمام زیر و بم های مربوط به مهریه بعد از طلاق رو یاد بگیرید.

خب، می رسیم به یکی از مهم ترین حقوق مالی خانم ها تو زندگی مشترک؛ مهریه! شاید شما هم بارها شنیدید که «مهریه، عندالمطالبه است» یا «مهریه، حق زن از لحظه عقده». این حرف ها کاملاً درسته و مهریه مثل یه سپر حمایتیه که برای خانم ها در نظر گرفته شده. اما وقتی صحبت از طلاق پیش میاد، خیلی ها این سوال براشون پیش میاد که بالاخره مهریه چی میشه؟ یعنی اگه زن طلاق بگیره، بازم میتونه مهریه اش رو بگیره؟ آیا اصلاً فرقی میکنه که طلاق از طرف کی بوده؟ این ها سوالات مهمیه که قراره تو این مطلب با زبانی ساده و خودمونی بهشون جواب بدیم و کاری کنیم که شما مثل یه وکیل حقوقی، از تمام جزئیات مهریه بعد از طلاق باخبر بشید.

تو جامعه ما، طلاق متاسفانه بخش تلخی از واقعیت زندگی خیلی از زوج هاست و وقتی این اتفاق میفته، مسائل مالی مثل مهریه، نفقه و اجرت المثل حسابی پیچیده میشن. مخصوصاً مهریه که همیشه حرف و حدیث های زیادی پشتش بوده. خیلی از خانم ها فکر می کنن اگه طلاق بگیرن، دیگه نباید دنبال مهریه شون باشن یا ممکنه فکر کنن دیگه بهشون تعلق نمی گیره. اما واقعیت این نیست! مهریه، پایه ای ترین حق مالی زنه و حتی بعد از طلاق هم، اصل بر اینه که این حق سرجاشه. البته یه سری شرایط و استثنائات هست که دونستنشون واقعاً ضروریه و ما اینجا تمام این ها رو براتون روشن می کنیم تا بتونید با چشم باز و آگاهی کامل، از حقوق خودتون دفاع کنید. پس با ما همراه باشید تا به طور کامل وارد این بحث مهم بشیم.

مهریه یعنی چی و کلاً چه حقوقی برای زن داره؟

قبل از اینکه بریم سراغ مهریه بعد از طلاق، خوبه اول یکم درباره خود مهریه بدونیم. ببینید، مهریه همون چیزیه که مرد تو زمان عقد به زن میبخشه و تو سند ازدواج هم ثبت میشه. این یه هدیه نیست، بلکه یک دینه که از همون لحظه عقد به گردن مرده و زن هر وقت بخواد میتونه اونو از شوهرش مطالبه کنه. تو قانون هم اومده که مهریه مال زنه و میتونه هر تصرفی که بخواد توش انجام بده، دقیقاً مثل اموال خودش.

انواع مهریه رو بشناسیم

شاید شنیده باشید که مهریه انواع مختلفی داره. اجازه بدید یکم درباره شون توضیح بدم:

• مهرالمسمی: این همون مهریه معمولیه که تو عقدنامه مشخص میشه و با توافق دو طرف تعیین شده. مثلاً ۱۰۰ سکه تمام بهار آزادی.
• مهرالمثل: اگه مهریه تو عقدنامه مشخص نشده باشه یا عقد موقت باشه و مهریه تعیین نشه، بعد از نزدیکی، مهریه زن بر اساس موقعیت اجتماعی، خانوادگی و شرایط زن و مرد، توسط دادگاه تعیین میشه. یعنی بر اساس اینکه هم شأن این خانم معمولاً چقدر مهریه میگیرن.
• مهرالمتعه: این مورد بیشتر تو عقد موقت پیش میاد. اگه مهریه تو عقد موقت تعیین نشده باشه و قبل از نزدیکی طلاق یا جدایی پیش بیاد، مرد باید یه مبلغی رو به زن بده که بهش میگن مهرالمتعه. این مبلغ بر اساس وضعیت مالی مرد تعیین میشه.

مهریه عندالمطالبه یا عندالاستطاعه؟

این دو تا کلمه هم خیلی تو بحث مهریه تکرار میشن:

• عندالمطالبه: یعنی زن هر وقت بخواد، میتونه مهریه اش رو مطالبه کنه و مرد باید همون موقع پرداخت کنه. اکثر مهریه ها از این نوع هستن.
• عندالاستطاعه: یعنی مرد وقتی میتونه مهریه رو پرداخت کنه که توانایی مالی داشته باشه. برای گرفتن این نوع مهریه، زن باید ثابت کنه که مرد توانایی پرداخت داره یا اموالی ازش پیدا کنه.

خلاصه اینکه مهریه یه حق خیلی مهم و ذاتی برای خانمه و از همون لحظه اول عقد، مالک اون میشه. پس حواستون باشه که این حق رو دست کم نگیرید.

اصل کلی: بعد از طلاق مهریه به زن تعلق می گیره؟ (در اکثر موارد بله!)

بله، به عنوان یه قاعده کلی، زنی که طلاق گرفته، می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه و معمولاً هم مهریه بهش تعلق میگیره. حالا این تعلق گرفتن به نوع طلاق، شرایط بخشش مهریه و چند تا چیز دیگه بستگی داره. بیاید جزئی تر بررسی کنیم:

۱. مهریه تو طلاق رجعی

طلاق رجعی یعنی چی؟ یعنی طلاقی که مرد تو دوران عده زن (یه مدت مشخص بعد از طلاق) میتونه به زن برگرده و زندگی مشترک رو دوباره شروع کنه، بدون نیاز به عقد جدید. تو این نوع طلاق:

• زن تمام مهریه اش رو طلبکار میشه.
• در طول مدت عده و حتی بعد از اون، زن حق داره مهریه کاملش رو از مرد بخواد.
• تا زمانی که عده زن تموم نشده، زن تو حکم زن شوهرداره و تمام حقوق مالیش سرجاشه، از جمله مهریه.

۲. مهریه تو طلاق بائن

طلاق بائن برعکس طلاق رجعیه. تو این نوع طلاق، مرد دیگه نمیتونه تو دوران عده به زن رجوع کنه. طلاق بائن خودش انواع مختلفی داره، مثل طلاق خلع، مبارات، یا طلاقی که قبل از نزدیکی (رابطه زناشویی) اتفاق میفته. اما حتی تو طلاق بائن هم، اصل مهریه برای زن محفوظه، مگر تو موارد خاصی که جلوتر بهش می رسیم.

مثلاً تو طلاق خلع و مبارات، زن در ازای گرفتن طلاق، تمام یا بخشی از مهریه یا مال دیگه ای رو به مرد میبخشه (به این میگن بذل مهریه). اما یه نکته خیلی مهم هست: اگه زن مهریه رو شفاهی بخشیده باشه و تو دوران عده، پشیمون بشه و بخواد از بخشش مهریه اش رجوع کنه، میتونه! به شرطی که هنوز دوران عده تموم نشده باشه و رجوع زن، باعث بشه که مرد هم بتونه تو دوران عده بهش رجوع کنه. این خیلی نکته مهمیه که خیلی ها ازش بی خبرن.

«مهریه، حق ذاتی و مسلم زن از لحظه عقد است و حتی بعد از طلاق نیز، اصل بر تعلق آن به زن است، مگر در شرایط بسیار خاص و مشخص قانونی.»

۳. اگه زن به خاطر سختی های زندگی یا بدرفتاری مرد طلاق بخواد

تصور کنید زن به خاطر مشکلات زیادی مثل عدم پرداخت نفقه، کتک کاری، اعتیاد مرد یا هر چیزی که زندگی رو براش غیرقابل تحمل کرده (عسر و حرج)، تصمیم به طلاق میگیره. تو این شرایط، اگه زن بتونه این دلایل موجه رو تو دادگاه ثابت کنه، نه تنها میتونه طلاق بگیره، بلکه حق مهریه اش هم سرجاشه و میتونه کامل اونو مطالبه کنه. پس درخواست طلاق از طرف زن، به خودی خود باعث نمیشه که مهریه از بین بره.

کی و چه جوری مهریه بعد از طلاق به زن تعلق نمی گیره یا کمتر میشه؟

حالا رسیدیم به قسمت مهم ماجرا؛ یعنی استثنائات. بالا گفتیم که مهریه معمولاً به زن تعلق میگیره، اما یه جاهایی هم هست که دیگه خبری از مهریه نیست یا فقط بخشیش به زن میرسه. این موارد رو حتماً باید بدونید:

۱. بخشش مهریه به صورت کتبی و رسمی

اگه زن تو دفتر اسناد رسمی یا تو دادگاه، مهریه اش رو به صورت رسمی و کتبی ببخشه، دیگه نمیتونه از این بخشش برگرده. این یعنی مهریه به طور کامل ساقط شده و پرونده اش بسته میشه. پس حواستون باشه که فرق بین بخشش شفاهی (که میشه ازش رجوع کرد) با بخشش رسمی (که غیرقابل برگشته) چقدر زیاده.

۲. تموم شدن مدت عده و عدم رجوع از بخشش شفاهی

اگه زن مهریه رو شفاهی بخشیده باشه (مثلاً تو طلاق خلع یا مبارات) و مدت عده هم تموم بشه و زن هم تو این مدت از بخشش مهریه پشیمون نشده و رجوع نکرده باشه، دیگه مهریه بهش تعلق نمیگیره. چون با تموم شدن عده، طلاق قطعی میشه و اون بخشش شفاهی هم دیگه قابل برگشت نیست.

۳. طلاق قبل از نزدیکی (دخول)

این یه مورد خیلی مشخص تو قانونه. اگه زن و مرد قبل از اینکه با هم رابطه زناشویی (دخول) داشته باشن، طلاق بگیرن، زن فقط مستحق نصف مهریه است. حتی اگه تو عقدنامه صد سکه مهریه نوشته شده باشه، اگه نزدیکی اتفاق نیفتاده باشه، فقط پنجاه سکه به زن تعلق میگیره. این قانون شامل حال زنانی که باکره هستن هم میشه.

۴. اگه عقد از اول باطل بوده یا فسخ شده باشه

بعضی وقت ها پیش میاد که عقد از همون اول به دلایلی مثل محرم نبودن زن و مرد (مثلاً خواهر و برادر با هم عقد کنن) یا اشتباهات دیگه، باطل بوده. یا اینکه بعد از عقد، به دلایلی مثل عیوب خاصی که تو یکی از زوجین وجود داره (مثل جنون)، عقد فسخ میشه. تو این شرایط:

• اگه قبل از نزدیکی، عقد باطل یا فسخ شده باشه، اصلاً مهریه به زن تعلق نمیگیره.
• اما یه استثنا هست: اگه فسخ نکاح به خاطر عنن (ناتوانی مرد در برقراری رابطه زناشویی) باشه و نزدیکی هم اتفاق نیفتاده باشه، باز هم نصف مهریه به زن تعلق میگیره.

۵. توافق بر سر نگرفتن مهریه تو طلاق توافقی

تو طلاق توافقی، زن و مرد با هم به یه توافقی میرسن که چطوری جدا بشن و هر کسی چه حقوقی داشته باشه. خیلی وقت ها زن تو این نوع طلاق، در ازای گرفتن طلاق و خلاص شدن از زندگی مشترک، تمام یا بخشی از مهریه اش رو میبخشه. این توافق تو دادگاه ثبت میشه و بعداً دیگه نمیشه ازش رجوع کرد. پس حواستون باشه که تو طلاق توافقی، اگه مهریه رو بخشیدید، دیگه برگشتی در کار نیست.

نکات مهم حقوقی درباره گرفتن مهریه بعد از طلاق

حالا که با شرایط تعلق و عدم تعلق مهریه آشنا شدید، بد نیست یه سری نکات مهم رو هم بدونید که ممکنه تو مسیر گرفتن مهریه به دردتون بخوره:

۱. تمکین نکردن زن (نشوز) ربطی به مهریه نداره!

این یه باور غلطه که اگه زن از شوهرش تمکین نکنه (یعنی به وظایف زناشویی و زندگی مشترک عمل نکنه)، مهریه اش از بین میره. به هیچ عنوان اینطور نیست! مهریه، حق ذاتی زنه و حتی اگه زن ناشزه باشه، باز هم حق داره مهریه خودش رو مطالبه کنه. البته ممکنه تو این شرایط نفقه بهش تعلق نگیره، اما مهریه سرجاشه.

۲. مهریه و فوت زوجین

اگه خدای نکرده یکی از زوجین فوت کنه، بحث مهریه یکم فرق میکنه:

• اگه زن یا مرد قبل از تعیین مهریه و نزدیکی فوت کنن: اگه مهریه ای تعیین نشده باشه و قبل از نزدیکی یکی از زوجین فوت کنه، مهریه به زن تعلق نمیگیره.
• مطالبه مهریه از ترکه مرد متوفی: اگه مرد فوت کنه، مهریه زن از اموالی که از مرد باقی مونده (ترکه) پرداخت میشه. یعنی زن میتونه مهریه اش رو از ورثه مرد مطالبه کنه.

۳. قضیه ۱۱۰ سکه چیه؟ (محدودیت حبس برای مرد)

حتماً شنیدید که میگن مهریه تا ۱۱۰ سکه است و بیشتر از اون رو نمیشه گرفت. این حرف درسته، اما نه کاملاً! قانون میگه مرد بابت مهریه، فقط تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل اون میتونه به زندان بیفته. یعنی اگه مرد توانایی پرداخت نداشته باشه، تا این ۱۱۰ سکه میشه اونو زندانی کرد. اما این به معنی این نیست که مهریه زن فقط ۱۱۰ سکه است. اگه مهریه زن بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه و مرد هم اموال کافی داشته باشه، زن میتونه تمام مهریه اش رو، حتی اگه ۵۰۰ سکه باشه، مطالبه کنه و اون رو از اموال مرد بگیره. فقط برای بیش از ۱۱۰ سکه، مرد بابت عدم پرداخت زندان نمیره.

۴. مهریه با بقیه حقوق مالی زن فرق داره

غیر از مهریه، زن حقوق مالی دیگه ای هم داره که خوبه بدونید با مهریه فرق دارن:

• نفقه: خرجی زندگی زنه که مرد باید تو دوران زندگی مشترک و تو دوران عده (اگه طلاق رجعی باشه) بهش بده.
• اجرت المثل: پولی که بابت کارهایی که زن تو خونه شوهرش انجام داده و از وظایفش نبوده (مثل آشپزی، نظافت و…) بهش داده میشه، البته اگه این کارها به دستور مرد و با قصد مجانی نبودن انجام شده باشه.
• نحله: تو بعضی از طلاق ها، اگه اجرت المثل به زن تعلق نگیره، دادگاه میتونه مبلغی رو به عنوان نحله برای جبران به زن پرداخت کنه.

چطوری بعد از طلاق مهریه رو بگیریم؟ مراجع و مراحل قانونی

خب، حالا که از حق و حقوقتون باخبر شدید، وقتشه که مراحل قانونی گرفتن مهریه بعد از طلاق رو هم بدونید. کلاً دو تا مسیر اصلی برای مطالبه مهریه هست:

۱. مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک

این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تره، به شرطی که سند ازدواجتون رسمی باشه و مهریه هم توش مشخص شده باشه. چون سند ازدواج یه سند رسمی دولتیه، میتونید از طریق اداره ثبت برای گرفتن مهریه تون اقدام کنید.

مزایا:

• سرعت بالاتری نسبت به دادگاه داره.
• هزینه های اولیه اش کمتره.
• اگه مرد اموالی داشته باشه و اونا رو نشون بدید، اداره ثبت میتونه سریع تر اقدام به توقیف اونا کنه.

مدارک لازم:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی.
• اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه).
• اصل و کپی طلاق نامه.
• یک برگ درخواست صدور اجرائیه مهریه (فرم مخصوص اداره ثبت).

روند کار:

شما درخواست صدور اجرائیه رو به دفترخانه ای که عقدتون توش ثبت شده، میدید. دفترخانه یه برگ اجرائیه صادر میکنه و به اداره ثبت محل می فرسته. بعد اداره ثبت به مرد اخطار میده که مهریه رو پرداخت کنه. اگه مرد پرداخت نکنه، میتونید اموال منقول و غیرمنقول (مثل خونه، ماشین، حساب بانکی) ازش معرفی کنید تا توقیف بشن و از طریق فروش اون اموال، مهریه تون رو بگیرید.

۲. مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

این روش زمانی استفاده میشه که مثلاً اداره ثبت نتونه کاری از پیش ببره (چون مرد اموالی به نامش نداره یا نمی دونید اموالش کجاست)، یا مرد درخواست اعسار (یعنی ناتوانی در پرداخت یکجا) داده باشه. تو این حالت، پرونده میره دادگاه خانواده.

شرایط مراجعه به دادگاه:

• اگه زن مهریه رو شفاهی بخشیده و الان پشیمون شده و تو دوران عده باشه.
• اگه مرد درخواست اعسار بده و بخواد مهریه رو قسطی بده.
• اگه اموال مرد رو نمیدونید کجاست یا میخواید به طور کلی دادگاه به موضوع رسیدگی کنه.

مدارک لازم:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی.
• اصل و کپی سند ازدواج.
• اصل و کپی طلاق نامه.
• دادخواست مطالبه مهریه (این فرم رو از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی میگیرید و تکمیل می کنید).

روند کار:

دادخواست رو از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می کنید. دادگاه به زن و مرد ابلاغ میکنه که برای جلسه رسیدگی حاضر بشن. اگه مرد حاضر نشه، میتونید درخواست توقیف اموالش رو بدید. دادگاه بعد از بررسی، حکم به پرداخت مهریه میده. اگه مرد توانایی پرداخت یکجا رو نداشته باشه، میتونه درخواست اعسار بده و دادگاه برای پرداخت مهریه، براش اقساط تعیین میکنه. تو این مسیر، کمک گرفتن از یه وکیل متخصص مهریه میتونه حسابی کارتون رو راحت تر کنه و شانس موفقیتتون رو بالا ببره.

مدارک لازم برای مطالبه مهریه رو اینجا لیست کردم

برای اینکه تو مسیر گرفتن مهریه به مشکل نخورید و کارتون سریع تر پیش بره، این مدارک رو آماده داشته باشید:

1. شناسنامه و کارت ملی: اصل و کپی برای شناسایی شما.
2. سند ازدواج (عقدنامه): این مهم ترین مدرکه. حتماً اصلش رو داشته باشید.
3. طلاق نامه: اگه طلاق گرفته اید، طلاق نامه رو هم نیاز دارید.
4. مدارک مربوط به میزان مهریه: که معمولاً تو سند ازدواج مشخصه.
5. معرفی اموال مرد: اگه اموالی از شوهرتون سراغ دارید (مثل سند خانه، ماشین، حساب بانکی، سهام)، مدارک مربوط به اونا رو تهیه کنید. این کار به توقیف اموال کمک میکنه.
6. گواهی عدم سازش (اگه تو دادگاه باشه): تو بعضی پرونده های طلاق، این گواهی هم ممکنه لازم بشه.
7. وکالت نامه (اگه وکیل دارید): اگه با وکیل کار می کنید، وکالت نامه اش رو هم باید ارائه بدید.

حواستون باشه که این لیست کلیه و ممکنه بسته به شرایط پرونده شما، مدارک دیگه ای هم لازم بشه. پس همیشه قبل از شروع هر کاری، یه مشورت با یه وکیل متخصص داشته باشید.

وکیل متخصص تو پرونده های مهریه بعد از طلاق چقدر نقش داره؟

ببینید، بحث مهریه و طلاق، یه بحث کاملاً حقوقیه و پر از پیچیدگی های ریز و درشته. شاید شما به عنوان یه فرد عادی، اطلاعات کافی برای طی کردن این مراحل رو نداشته باشید یا ندونید چطوری باید از حق خودتون دفاع کنید. اینجا دقیقاً جاییه که نقش وکیل متخصص حسابی پررنگ میشه.

اهمیت مشاوره حقوقی با یه وکیل خوب رو دست کم نگیرید. یه وکیل باتجربه میتونه:

• تمام مراحل قانونی رو براتون توضیح بده و شما رو از سردرگمی دربیاره.
• مدارک لازم رو بهتون بگه و کمک کنه اونا رو درست و کامل جمع آوری کنید.
• بهترین راهکار رو برای پرونده شما پیشنهاد بده؛ مثلاً از طریق ثبت اقدام کنید یا دادگاه.
• نماینده شما تو دادگاه یا اداره ثبت باشه و نیازی به حضور خودتون نباشه.
• جلوی اشتباهات رایجی که ممکنه تو پرونده پیش بیاد رو بگیره.
• پرونده رو سریع تر به نتیجه برسونه و شانس موفقیت شما رو بالا ببره.
• با تجربه و دانشی که داره، راه و چاه رو خوب بلده و میتونه حق و حقوق شما رو تمام و کمال پس بگیره.

پس اگه تو این مسیر قرار گرفتید، حتماً از کمک یه وکیل متخصص استفاده کنید. این کار نه تنها خیالتون رو راحت میکنه، بلکه بهتون کمک میکنه تا بهترین نتیجه رو بگیرید و از وقت و انرژی تون هم صرفه جویی کنید.

جمع بندی نهایی: بالاخره زنی که طلاق گرفته، مهریه بهش تعلق میگیره یا نه؟

اگه بخوایم یه جمع بندی کلی بکنیم و به سوال اصلیمون جواب بدیم، باید بگیم که بله، در اکثر موارد، زنی که طلاق گرفته، حق داره مهریه اش رو مطالبه کنه و مهریه بهش تعلق میگیره. این یک حق قانونی و شرعیه که از لحظه جاری شدن عقد به زن تعلق پیدا میکنه و جدایی، به خودی خود باعث از بین رفتن این حق نمیشه.

اما همونطور که تو این مقاله مفصل توضیح دادیم، شرایط خاصی هم وجود داره که میتونه روی این موضوع تاثیر بذاره:

• اگه مهریه رو به صورت کتبی و رسمی بخشیده باشید، دیگه نمیتونید ازش رجوع کنید و مهریه ای بهتون تعلق نمیگیره.
• اگه مهریه رو شفاهی بخشیده باشید، تا وقتی دوران عده تموم نشده، میتونید از بخشش پشیمون بشید و مهریه تون رو مطالبه کنید. اما اگه عده تموم بشه، دیگه امکان برگشت نیست.
• اگه طلاق قبل از نزدیکی (دخول) اتفاق افتاده باشه، فقط مستحق نصف مهریه هستید.
• اگه عقد از اول باطل بوده یا فسخ شده باشه و نزدیکی هم اتفاق نیفتاده باشه، مهریه کلاً بهتون تعلق نمیگیره (مگر تو مورد عنن که نصف مهریه تعلق میگیره).
• تو طلاق توافقی، اگه توافق کرده باشید که مهریه رو نبخشید، میتونید بگیرید. اما اگه تو توافق، مهریه رو بخشیده باشید، دیگه امکان گرفتن اون وجود نداره.

پس، مهم ترین چیزی که باید تو ذهنتون داشته باشید، اینه که از حقوق خودتون آگاه باشید. اگه تو موقعیت طلاق قرار گرفتید یا نگران مهریه تون هستید، حتماً با یه مشاور حقوقی یا وکیل متخصص مشورت کنید. این کار به شما کمک میکنه تا با چشم باز و با استفاده از تمام ابزارهای قانونی، از حق و حقوقتون دفاع کنید و به بهترین نتیجه ممکن برسید. یادتون باشه، دانش و آگاهی، قدرت میاره.