مسیریابی از خانه ملت؛ مجلس قوی چه فوایدی دارد؟

پویایی و تعالی در هر جامعه ای علاوه بر وجود اراده و تحرک لازم، نیازمند وجود ساختار مناسب و اجزای درهم تنیده ای است که با هم افزایی و همکاری، با درک واقعیت ها برای تحقق آرمان ها حرکت کنند.

به گزارش فیچینو، به نقل از جام جم، ساختار جمهوری اسلامی به مثابه یک «پیکر» است که هر بخشی مانند یک عضو پیکر، کارکرد و ویژگی های خود را دارد. «[نظام اسلامی] یک پیکر است. باید همدیگر را [تکمیل کنند]؛ اصلا مکمل هم هستند.»1402.3.3 با این نگرش، سوال مهم این است که در این ساختار سیاسی، مجلس شورای اسلامی چه جایگاهی دارد و چه نقشی در پیشرفت کشور دارد؟
مجلس شورای اسلامی در نظام اسلامی یکی از ارکان مهم کشور است که وظیفه خطیر قانون گذاری و نظارت بر چگونگی اجرای قانون را برعهده دارد.« بین چند رکن اساسی و اصلی دراداره کشور،یکی ازاین ارکان مهم، مجلس شورای اسلامی است. در جایگاه مدیریت کشور و در یکی از ارکان مهم و درجه یک این مدیریت. مدیریت کشور یک پدیده چندضلعی است؛ یک ضلعش مجلس شورای اسلامی است؛ اضلاع دیگری هم دارد ــ حالا سه قوه یا مثلا فرض کنید نیروهای مسلح و امثال اینها ــ لکن یک ضلع مهم آن، مجلس شورای اسلامی است.»1401.3.4 نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و گستره نقش و تاثیرگذاری مجلس شورای اسلامی، نشان می دهد که مجلس دارای جایگاهی ویژه و برگزیده در ساختار نظام سیاسی جمهوری اسلامی است.
 «اهمیت مجلس، همان طور که امام [خمینی] فرمودند به این است که در راس امور است.» 1394.11.28 البته این در راس امور بودن باید به خوبی روشن شود که چه مفهوم و ابعادی دارد. معنای «راس امور» این نیست که در سلسله مراتب اجرایی، مجلس نقشی دارد یا نماینده مجلس نقشی دارد؛ نه، مجلس در سلسله مراتب اجرایی هیچ نقشی ندارد؛ دستگاه عظیم دولت است که اجرا می کند اما مجلس تعیین کننده مسیر است، مسیر را معین می کند؛ دولت ها موظفند و مجبورند برطبق قانون که در این مسیر حرکت کنند؛ روی این ریل حرکت کنند.» 1394.11.28 همین کارکرد تعیین مسیر است که نشان می دهد چگونه یک مجلس می تواند سرنوشت کشور را رقم بزند.« اگر چنانچه مجلس به دنبال رفاه مردم، عدالت اجتماعی، گشایش اقتصادی، به دنبال پیشرفت علم، پیشرفت فناوری، به دنبال عزت ملی و استقلال ملت باشد، ریل گذاری او به سمت این هدف ها خواهد بود؛ اگر مجلس مرعوب غرب باشد، مرعوب آمریکا باشد، دنبال حاکمیت جریان اشرافیگری باشد، ریل گذاری او در این جهت ها خواهد بود؛ کشور را بدبخت خواهند کرد. اهمیت مجلس اینها است.» 1394.11.28
   
مجلس قانون گذار
فلسفه وجودی مجلس، تنظیم گری در نظام اجتماعی و روابط در جامعه و مشخص کردن حقوق و تکالیف افراد حقیقی و حقوقی جامعه است؛ با قانون گذاری صحیح و درست است که مردم می توانند در کنار یکدیگر زندگی خوب و سعادتمندانه داشته باشند. یک مجلس قوی و کارآمد با تقنین بهنگام و اصولی، موجب حفظ حقوق و آزادی های مردم شده و جلوی دست اندازی سودجویان و متعرضان به حقوق مردم را سد می کند. مجلس شورای اسلامی با مشخص کردن وظایف و حدود اختیارات دولت و قوه قضاییه، مبنای تصمیم گیری را مشخص و از تشتت و چندگانگی در مبادی اجرایی و قضایی جلوگیری می کند. این نقش مهم تقنین از مهم ترین وظایف و نقش هایی است که برای مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی کشور، مقرر شده است.

«اصل مساله برای مجلس، قانون گذاری است. فلسفه قانون چیست؟ اصلا چرا ما قانون لازم داریم؟ برای این که ثبات در زندگی ضرورت حیاتی است. اگر ثبات نباشد، جامعه غیرقابل پیش بینی باشد، برنامه ریزی نمی شود کرد.برنامه ریزی مبتنی است بر این که شما بتوانید به آینده خاطرجمع باشید تا بتوانید برنامه ریزی میان مدت یا بلندمدت بکنید. چه جوری خاطرجمع می شوید؟ با قانون. قانون [است که] در همه مسایل ــ مسایل اقتصادی، مسایل سیاسی، مسایل فرهنگی و … ــ قاعده وضع می کند؛ [و] اگر قانون نباشد، اصلا زندگی مختل خواهد شد. » 3/3/1402

یکی از ویژگی های قانون گذاری مجلس شورای اسلامی، این است که به افراد و بنگاه های مختلف اقتصادی و موسسه های فرهنگی و نهادهای اجتماعی و… این امکان را می دهد تا چگونگی کمی و کیفی اجرای اقدامات جاری و آتی خود را برنامه ریزی کنند و با استفاده از ظرفیت های قانونی کشور، کنش های خود را تنظیم کنند و از به هم ریختگی و عدم ثبات مصون بمانند. «اگر قانون نباشد، طبعا روزمرگی است، هرج ومرج است.» 3/3/1402

از سوی دیگر، نهاد مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی دارای شیون و اختیاراتی است که با استفاده از آن می تواند در مسایل بین المللی و قراردادها و پیمان های دوجانبه و چندجانبه، ایفای نقش کند. مجلس، تعیین کننده مسیر کشور در ابعاد ملی و بین المللی است و «دولت ها موظفند و مجبورند بر طبق قانون در این مسیر حرکت کنند.» 1394.11.28
   
رسالت تحول در قانون گذاری
پیچیدگی شرایط سیاسی و اجتماعی و از سوی دیگر تنوع و سرعت پیشرفت ها در عصر جدید، ایجاب می کند که قانون گذاری متحول شود و نمایندگان منتخب مسیر تحول در عرصه تقنین را پیگیری کنند. «یک بخش که احتیاج به تحول دارد… تحول در بخش تقنین است؛ قانون گذاری. سیاست های کلی تقنین ابلاغ شده است؛ این سیاست ها بایستی مورد توجه قرار بگیرد و قانون گذاری به شکل کامل و سنجیده تر از آنچه امروز انجام می گیرد، انجام بگیرد.»1402.1.1 وضع قانون برای رفع مشکلات و در جهت مبارزه با فساد، رفع تبعیض، رفع انحصار و بهبود فضای کسب وکار از موارد مهمی است که گرچه اقدامات خوبی در این عرصه انجام شده است اما لازم است با جدیت پیگیری شده و به صورت روزآمد، مقررات لازم اندیشیده و تصویب شود.
   
مجلس ناظر
اگر قانون گذاری صحیح و دقیق در بخش های مختلف کشور وجود داشته باشد، این ریل گذاری صحیح می تواند مسیر کلی کشور را اصلاح کند. از سوی دیگر، مجلس این اختیار را دارد تا بر دولت نظارت کند و وجود خلا و کاستی ها را گوشزد کند و از اختیارات قانونی خود در قالب سوال یا استیضاح در نسبت با مجریان در قوه مجریه استفاده کند. «نظارت مجلس، چیز بسیار بالایی است. حالا یا با همین ابزارهای نظارتی مثل دیوان محاسبات و از این قبیل چیزها، یا خود نمایندگان مستقیما مثل سوال ها، تذکرها و از این چیزهایی که از ابزارهای نظارتی مجلس شورای اسلامی است.»1394.11.28 نظارت از طرفی نمایندگان مردم را در خانه ملت به عرصه عمل و واقعیت های اجرایی نزدیک می کند و از طرف دیگر مجلس با ابزار نظارت می تواند به عنوان بازوی کمکی در پیشبرد هرچه بهتر امور قوه مجریه ظاهر شود.

پایان خبر فیچینو