لایحه فرار از دین مهریه

موضوع لایحه فرار از دین مهریه از آن دسته مسائل حقوقی پیچیده و حساسی است که بسیاری از زوجین و حتی وکلا با آن درگیر هستند. وقتی بحث مهریه پیش می آید و مرد سعی می کند اموالش را از دسترس خارج کند، پای این لایحه و تبعاتش به میان می آید.

مهریه، این حق مالی مهم که از همان لحظه عقد به زن تعلق می گیرد، گاهی اوقات به کلاف سردرگمی تبدیل می شود، مخصوصاً وقتی مرد قصد پرداخت نداشته باشد یا بخواهد از زیر بار این تعهد شانه خالی کند. در چنین شرایطی، موضوع «فرار از دین مهریه» مطرح می شود که ابعاد حقوقی و کیفری مختلفی دارد و آشنایی با آن برای هر دو طرف – چه زن برای استیفای حقش و چه مرد برای دفاع از خودش – ضروری است.

در این مقاله جامع و کاربردی، می خواهیم پرده از ابهامات این موضوع برداریم. از مفهوم اولیه فرار از دین مهریه و تفاوت های حقوقی آن گرفته تا قوانین جدید، رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، مجازات ها، اموالی که قابل توقیف نیستند (مستثنیات دین) و مهم تر از همه، چگونگی تنظیم شکواییه یا دادخواست مربوطه را با جزئیات بررسی کنیم. هدف ما این است که شما با خواندن این مطلب، یک راهنمای کامل و عملی در دست داشته باشید تا بتوانید با آگاهی و اطمینان بیشتری، مسیر حقوقی پیش رویتان را طی کنید. پس با ما همراه باشید تا ببینیم قانون در این باره چه می گوید و چگونه می توان از حق و حقوقتان دفاع کرد.

فرار از دین مهریه: اصلاً یعنی چی؟

خب، بیایید از اول شروع کنیم. وقتی می گوییم «فرار از دین مهریه»، دقیقاً منظورمان چیست؟ در ساده ترین حالت، فرار از دین مهریه به این معنی است که مردی که موظف به پرداخت مهریه همسرش است، عمداً اموال و دارایی هایش را به نام شخص دیگری منتقل کند یا به هر نحو دیگری از دسترس خارج کند تا زن نتواند مهریه اش را وصول کند. این کار می تواند شامل فروش صوری، هبه، صلح یا حتی انتقال به بستگان باشد.

یک نگاه ساده به مفهوم فرار از دین

در قانون مدنی ایران، ماده ۲۱۸ می گوید: هرگاه معلوم شود که معامله با قصد فرار از دین به طور صوری انجام شده آن معامله باطل است. این ماده اساسِ مفهوم فرار از دین را مشخص می کند. یعنی اگر کسی بدهکار باشد و برای اینکه بدهی اش را نپردازد، اموالش را به دروغ یا ظاهر به دیگری منتقل کند، آن معامله از نظر قانون اعتباری ندارد و باطل است. در مورد مهریه هم همین طور است؛ مهریه یک بدهی شرعی و قانونی است و اگر مردی برای فرار از پرداخت آن دست به چنین کاری بزند، به این عمل، فرار از دین مهریه می گویند.

تفاوت مهم: فرار مدنی یا فرار کیفری؟ (قصد و علم چه نقشی دارند؟)

نکته مهم اینجاست که فرار از دین مهریه دو جنبه می تواند داشته باشد: مدنی و کیفری. این دو با هم فرق دارند و نتایج متفاوتی هم به دنبال دارند:

1. جنبه مدنی (معامله به قصد فرار از دین): اینجا مهم این است که ثابت شود مرد برای فرار از پرداخت مهریه، معامله ای (مثلاً فروش ملک یا ماشین) انجام داده و بعد از این معامله، دیگر مالی برای پرداخت مهریه باقی نمانده است. در این حالت، معامله باطل می شود و مال به دارایی مرد برمی گردد تا مهریه از آن پرداخت شود. مجازات کیفری (زندان یا جریمه) در اینجا مطرح نیست، فقط معامله باطل می شود.
2. جنبه کیفری (انتقال مال به قصد فرار از ادای دین): اینجاست که پای مجازات و جرم به میان می آید. برای اینکه یک عمل، جنبه کیفری پیدا کند و مجازات داشته باشد، علاوه بر قصد فرار از دین، باید شرایط خاص دیگری هم وجود داشته باشد، مثل اینکه حتماً یک حکم قطعی دادگاه برای پرداخت مهریه وجود داشته باشد و مرد بعد از آن حکم، اموالش را منتقل کرده باشد. اینجا هم قصد و نیت مرد برای فرار از پرداخت و هم آگاهی کسی که مال به او منتقل شده، خیلی مهم است.

پس، «قصد» و «علم» دو کلمه کلیدی در این ماجرا هستند. یعنی آیا مرد واقعاً قصد فرار از پرداخت مهریه را داشته؟ و آیا کسی که مال را از او گرفته، می دانسته که این معامله برای فرار از دین انجام شده است؟ اثبات این قصد و علم، سنگ بنای پرونده های فرار از دین است.

چندتا مثال رایج از کارهایی که به نیت فرار از دین مهریه انجام می شه

حالا بیایید چند مثال از کارهایی که معمولاً مردان برای فرار از مهریه انجام می دهند را بررسی کنیم:

• انتقال اموال به بستگان نزدیک: مثلاً یک آپارتمان یا ماشین را به نام پدر، مادر، خواهر، برادر یا حتی فرزند خود می زند. این یکی از شایع ترین روش هاست.
• فروش صوری یا به قیمت ناچیز: ممکن است مال را به قیمت خیلی پایین یا حتی بدون دریافت پول واقعی به کسی بفروشد تا در ظاهر دیگر مالک آن نباشد.
• تنظیم قرارداد صلح عمری: این قرارداد به این معناست که مرد در طول حیات خود از منافع مال استفاده می کند، اما مالکیت آن به نام شخص دیگری (مثلاً فرزندش) منتقل شده و بعد از فوت او، مال کلاً به آن شخص می رسد. این کار برای اینکه مهریه بعد از فوت هم از مالش کسر نشود، انجام می شود.
• ایجاد بدهی های صوری و غیرواقعی: ممکن است مرد برای خودش بدهی های ساختگی درست کند (مثلاً یک سند دستی بدهی به دوستش بنویسد) تا نشان دهد که اموالش برای پرداخت آن بدهی ها هم کافی نیست.
• خروج از کشور: در برخی موارد، مرد برای اینکه از پرداخت مهریه شانه خالی کند، از کشور خارج می شود.

قوانین چه می گویند؟ به روزرسانی های حقوقی که باید بدانی!

دنیای حقوقی همیشه در حال تغییر و به روزرسانی است و پرونده های مهریه هم از این قاعده مستثنی نیستند. در سال های اخیر، قوانین و رویه های جدیدی وضع شده که مقابله با فرار از دین مهریه را برای خانم ها آسان تر کرده و برای مردان هم خط قرمزهای جدی تری تعیین کرده است.

قانون جدید (مصوب ۱۳۹۴): دست رد بر سینه بدهکاران

یکی از مهم ترین تحولات در این زمینه، تصویب «قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی» در سال ۱۳۹۴ است. این قانون، ابزارهای قوی تری برای مقابله با کسانی که قصد فرار از دین دارند، فراهم کرده است. بخصوص ماده ۲۱ این قانون، سنگ بنای برخورد کیفری با فرار از دین است:

ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: انتقال مال به دیگری به هر نحو به وسیله مدیون با انگیزه فرار از ادای دین به نحوی که باقیمانده اموال برای پرداخت دیون کافی نباشد، موجب حبس تعزیری یا جزای نقدی درجه شش یا جزای نقدی معادل نصف محکومٌ به یا هر دو مجازات می شود و در صورتی که منتقلٌ الیه نیز با علم به موضوع اقدام کرده باشد در حکم شریک جرم است. در این صورت عین آن مال و در صورت تلف یا انتقال، مثل یا قیمت آن از اموال انتقال گیرنده به عنوان جریمه اخذ و محکومٌ به از محل آن استیفا خواهد شد.

این ماده خیلی مهم است چون:

• هم برای مردی که مالش را انتقال داده مجازات (حبس و جریمه) تعیین می کند.
• هم کسی که مال را با آگاهی از قصد فرار از دین دریافت کرده، شریک جرم می شناسد.
• هم حکم به بازگرداندن مال (یا قیمت آن) برای پرداخت مهریه می دهد.

رأی وحدت رویه ۷۷۴ دیوان عالی کشور: تاریخ انتقال مال چقدر مهم است؟

قبل از صدور این رأی، بحث های زیادی بود که آیا برای اینکه عمل فرار از دین، جنبه کیفری پیدا کند، حتماً باید حکم قطعی برای پرداخت دین وجود داشته باشد یا نه. مثلاً مرد بعد از اینکه همسرش مهریه را مطالبه کرده ولی هنوز حکم دادگاه قطعی نشده، اموالش را منتقل کند، آیا این کار جرم است؟

«رأی وحدت رویه شماره ۷۷۴ مورخ ۱۳۹۸/۰۱/۲۰ هیأت عمومی دیوان عالی کشور» به این بحث ها پایان داد و گفت: برای اینکه بتوان مرد را به خاطر فرار از دین، مجازات کیفری کرد، حتماً باید «سبق محکومیت قطعی» وجود داشته باشد. یعنی اول باید حکم دادگاه برای پرداخت مهریه قطعی شده باشد، بعد اگر مرد اموالش را منتقل کرد تا مهریه را نپردازد، آن وقت عملش جنبه کیفری پیدا می کند و مجازات می شود.

حالا این یعنی چی؟

• اگر مرد قبل از اینکه اصلاً مهریه مطالبه شود یا قبل از صدور حکم دادگاه (حتی غیرقطعی)، اموالش را منتقل کند، این کار از نظر کیفری «فرار از دین» محسوب نمی شود و مجازات حبس ندارد. البته این معامله ممکن است از نظر مدنی باطل شود و زن بتواند با دادخواست ابطال معامله، آن را بی اثر کند.
• اما اگر مرد بعد از صدور حکم قطعی دادگاه برای پرداخت مهریه، اقدام به انتقال اموالش کند، در این صورت علاوه بر باطل شدن معامله، می تواند به مجازات حبس و جریمه نقدی هم محکوم شود.

این رأی تأکید می کند که دادسراها و دادگاه ها نمی توانند کسی را که هنوز محکومیت قطعی به پرداخت دین نداشته، به اتهام فرار از دین مجازات کیفری کنند.

مدنی یا کیفری: هر کدام چه عواقبی دارند؟

همان طور که گفتیم، فرار از دین می تواند دو جنبه داشته باشد. بیایید تفاوت های اصلی و عواقب هر کدام را در یک نگاه مقایسه کنیم:

ویژگی	فرار از دین (جنبه مدنی)	فرار از دین (جنبه کیفری)
مبانی قانونی	ماده ۲۱۸ قانون مدنی	ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
شرط اصلی	قصد فرار از دین و عدم کفایت باقی اموال	قصد فرار از دین، عدم کفایت باقی اموال و سبق محکومیت قطعی
نتایج اصلی	ابطال معامله و برگشت مال به دارایی زوج	ابطال معامله، مجازات حبس و جریمه نقدی برای زوج و احتمالاً شریک جرم
مسئولیت انتقال گیرنده	معامله باطل می شود (اگر علم داشته باشد)	در صورت علم، شریک جرم محسوب و ممکن است جریمه شود.
هدف اصلی	بازگرداندن مال برای استیفای حق	مجازات متخلف و بازگرداندن مال

پس، اگر خانم ها می خواهند همسرشان را به خاطر فرار از دین، زندانی کنند، باید حواسشان باشد که حتماً اول حکم قطعی مهریه را بگیرند و بعد اگر همسرشان اموالش را منتقل کرد، شکایت کیفری کنند. در غیر این صورت، فقط می توانند معامله را باطل کنند.

فرار از دین مهریه: مجازات ها و ضمانت های اجرایی

حالا که فهمیدیم فرار از دین مهریه چیست و چه تفاوت هایی بین جنبه های مدنی و کیفری آن وجود دارد، بیایید دقیق تر به سراغ مجازات ها و ضمانت های اجرایی آن برویم. چون این بخش، همان چیزی است که به این موضوع وزن و جدیت می دهد.

زندان و جریمه نقدی در کمین متخلفان!

اگر شرایط تحقق جرم فرار از دین مهریه (همان طور که در رأی وحدت رویه ۷۷۴ توضیح دادیم، یعنی بعد از حکم قطعی مهریه) فراهم باشد، مردی که به قصد فرار از پرداخت مهریه اموالش را منتقل کرده، با مجازات کیفری روبرو می شود. طبق ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، این مجازات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• حبس تعزیری درجه شش: این یعنی مرد ممکن است از شش ماه و یک روز تا دو سال به حبس محکوم شود.
• جزای نقدی: مرد باید معادل نصف مهریه ای که قرار بوده بپردازد، جریمه نقدی هم بدهد.
• یا هر دو مجازات: دادگاه می تواند با توجه به شرایط، هم حکم به حبس و هم به جزای نقدی بدهد.

هدف از این مجازات ها، فقط تنبیه نیست، بلکه این است که کسی نتواند به راحتی از زیر بار تعهدات قانونی و شرعی اش شانه خالی کند و حقوق دیگران را ضایع کند. پس اگر مردی فکر می کند می تواند با انتقال صوری اموالش، قانون را دور بزند، باید بداند که راه آسانی در پیش ندارد و ممکن است عواقب سنگینی گریبانگیرش شود.

تکلیف اون بنده خدایی که مال رو از بدهکار خریده چی میشه؟

در ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، تکلیف کسی هم که مال را از مردی که قصد فرار از دین دارد، خریده یا به او منتقل شده، مشخص شده است. اگر این شخص (که به او «منتقل الیه» می گویند) با «علم به موضوع» اقدام کرده باشد، یعنی می دانسته که مرد برای فرار از پرداخت مهریه دارد این کار را می کند، آن وقت:

• شریک جرم محسوب می شود: بله، درست شنیدید! او هم در این جرم مشارکت داشته است.
• جریمه و استیفای مهریه از اموالش: دادگاه می تواند عین مال منتقل شده را (اگر هنوز وجود داشته باشد) از او بگیرد. اگر مال از بین رفته باشد یا دوباره منتقل شده باشد، باید معادل آن (مثل یا قیمت) را از اموال خودش بپردازد. این مبلغ به عنوان جریمه از او گرفته می شود و بعد، مهریه زن از همین محل پرداخت خواهد شد.

این بند برای این است که کسی نتواند به مرد بدهکار کمک کند تا از پرداخت مهریه فرار کند. پس هر کسی که می خواهد مالی را از یک فرد بدهکار (به خصوص درگیر پرونده مهریه) بخرد، باید خیلی حواسش جمع باشد که در این معامله، شریک جرم محسوب نشود و مالش را از دست ندهد.

معاملات صوری: باطل باد! (ضمانت های اجرایی مدنی)

حتی اگر عمل فرار از دین مهریه، جنبه کیفری پیدا نکند (مثلاً چون حکم قطعی مهریه هنوز صادر نشده بود)، باز هم زن بی پشتوانه نیست. قانون، ضمانت های اجرایی مدنی را پیش بینی کرده که مهم ترین آن، «ابطال معامله صوری» است.

• ابطال معامله: دادگاه می تواند معامله ای را که به قصد فرار از دین انجام شده، باطل کند. یعنی آن معامله از اول بی اعتبار بوده و انگار هیچ وقت اتفاق نیفتاده است.
• بازگرداندن مال: با ابطال معامله، مال دوباره به دارایی مرد برمی گردد. وقتی مال به دارایی مرد برگشت، زن می تواند از طریق اجرای احکام، درخواست توقیف آن را برای وصول مهریه اش بدهد.
• توقیف اموال: علاوه بر این، زن می تواند در هر مرحله ای از پرونده مهریه، درخواست تأمین خواسته کند و اموال مرد را (به جز مستثنیات دین) توقیف کند تا نتواند آن ها را منتقل کند. این کار معمولاً با کمک اداره ثبت اسناد یا دادگاه انجام می شود.
• ممنوع الخروجی: اگر مرد مهریه را نپردازد و امکان پرداخت آن را داشته باشد، زن می تواند درخواست ممنوع الخروجی او را هم بکند تا نتواند از کشور خارج شود و از پرداخت مهریه فرار کند.

پس، می بینید که قانون راه های مختلفی را برای مقابله با فرار از دین مهریه پیش بینی کرده است. چه از نظر کیفری و چه از نظر مدنی، به راحتی نمی توان از زیر بار این دین شانه خالی کرد.

مستثنیات دین: چه اموالی از دست قانون در امان اند؟

تا اینجا درباره اینکه چطور می توان با فرار از دین مهریه مقابله کرد و چه مجازات هایی در انتظار متخلفان است، صحبت کردیم. اما یک نکته خیلی مهم در مورد توقیف اموال وجود دارد: همه اموال قابل توقیف نیستند! قانون برای حفظ حداقل های زندگی بدهکار، فهرستی از اموال را از توقیف شدن مستثنی کرده که به آن ها «مستثنیات دین» می گویند.

چرا بعضی اموال توقیف نمی شن؟ (فلسفه و قوانینش)

فلسفه وجودی مستثنیات دین کاملاً منطقی و انسانی است. قانون نمی خواهد با توقیف تمام اموال یک بدهکار، او و خانواده اش را بی خانمان یا بی کار کند و امکان ادامه زندگی شرافتمندانه را از آن ها بگیرد. هدف این است که هم حق طلبکار (در اینجا زن برای مهریه) ادا شود و هم بدهکار (مرد) بتواند به زندگی عادی خود ادامه دهد و از حداقل های لازم برای معیشت محروم نشود. مبنای قانونی این بخش، ماده ۲۴ «قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی» است که به صراحت این اموال را برشمرده است.

چه چیزهایی جزء مستثنیات دین هستند؟ (لیست کامل و توضیح)

طبق ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، موارد زیر جزء مستثنیات دین محسوب می شوند و قابل توقیف نیستند:

1. منزل مسکونی: خانه ای که عرفاً در شأن و در حد نیاز محکوم علیه (مرد) و افراد تحت تکفل او باشد. این «شأن» بر اساس وضعیت اجتماعی و مالی مرد تعیین می شود. مثلاً خانه ای که برای یک فرد عادی با درآمد متوسط مناسب است، ممکن است برای یک فرد ثروتمند جزء مستثنیات محسوب نشود.
2. اثاثیه ضروری زندگی: لوازم و اثاثیه ضروری که برای زندگی روزمره محکوم علیه و افراد تحت تکفل او لازم است. مثلاً یخچال، تلویزیون، گاز، سرویس خواب ضروری و… . مسلماً لوازم لوکس و غیرضروری جزء این دسته قرار نمی گیرند.
3. ابزار و وسایل کار: ابزار و وسایل لازم برای کسب وکار و تأمین معاش محکوم علیه که متناسب با شأن او باشد. مثلاً برای یک نجار، ابزار نجاری؛ برای یک پزشک، وسایل مطب؛ یا برای یک راننده تاکسی، خودروی شخصی اش (در صورت اثبات ضرورت برای کار).
4. مواد خوراکی کافی: آذوقه و مواد خوراکی که برای مصرف یک ماه محکوم علیه و افراد تحت تکفل او لازم است.
5. بهای خرید مسکن و اجاره: مبلغی که برای رهن کامل یا اجاره مسکن ضروری محکوم علیه و خانواده اش نیاز است، در صورتی که نتواند مسکن مناسبی تهیه کند. (ودیعه مسکن).
6. تلفن مورد نیاز: یک خط تلفن مورد نیاز (نه چندین خط).
7. مبالغ و حقوق معیشتی: مبلغی که به تشخیص دادگاه برای تأمین هزینه زندگی محکوم علیه و افراد تحت تکفلش در مدت معین ضروری است.

ماشین و درآمد اجاره ای: آیا این ها هم شامل مستثنیات می شن؟

اینجا سوالات زیادی پیش می آید:

• آیا خودرو جزء مستثنیات دین است؟ معمولاً خیر، مگر اینکه مرد بتواند ثابت کند که خودرو برای او حکم ابزار کار را دارد و بدون آن نمی تواند امرار معاش کند. مثلاً اگر شغلش راننده تاکسی باشد، یا برای انجام کارهای ضروری و حیاتی خانواده به شدت به آن نیاز داشته باشد و وسیله نقلیه دیگری هم نداشته باشد. تشخیص این موضوع با دادگاه است.
• سود حاصل از اجاره ملک (درآمد معیشتی): اگر مرد تنها منبع درآمدش از اجاره یک ملک باشد و این درآمد برای امرار معاش ضروری او و خانواده اش کفایت کند، دادگاه ممکن است آن ملک یا بخشی از اجاره بهای آن را جزء مستثنیات دین محسوب کند و توقیف نکند. باز هم تشخیص این مورد با قاضی پرونده است.

تفاوت مستثنیات در مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

در مورد مستثنیات دین، نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) تأثیر مستقیمی ندارد. یعنی مستثنیات دین همیشه و در هر دو نوع مهریه، طبق قانون ثابت هستند و اموال ضروری از توقیف معافند. اما ممکن است در مهریه عندالاستطاعه، چون زوجه باید اثبات کند که زوج توانایی پرداخت دارد، دامنه بررسی اموال کمی متفاوت باشد و دادگاه با دقت بیشتری به بحث مستثنیات دین نگاه کند. اما اصل و اساس مستثنیات در هر دو حالت یکسان است.

چطور ثابت کنیم مرد قصد فرار از دین داشته؟ (برای خانم ها)

همان طور که قبلاً گفتیم، یکی از مهم ترین چالش ها در پرونده های فرار از دین مهریه، اثبات «قصد» مرد برای فرار از پرداخت مهریه است. این کار ساده نیست، چون کسی که قصد پنهان کاری دارد، معمولاً ردپای مشخصی از خودش باقی نمی گذارد. اما راه هایی وجود دارد که با جمع آوری شواهد و مدارک، می توان این قصد را برای دادگاه محرز کرد. البته این موضوع نیاز به هوشمندی، دقت و کمک یک وکیل مجرب دارد.

جمع آوری مدارک و نشانه ها: از سند تا شهادت!

برای اینکه بتوانید در دادگاه ثابت کنید مرد قصد فرار از دین داشته، باید مدارک و شواهد محکمی ارائه دهید:

1. اسناد انتقال (فروش، صلح، هبه) با تاریخ های مشکوک: مهم ترین مدرک، سند انتقال اموال است. باید تاریخ این انتقال را با تاریخ مطالبه مهریه، تاریخ شروع اختلافات خانوادگی یا تاریخ صدور حکم مهریه مقایسه کنید. اگر انتقال درست قبل از این تاریخ ها انجام شده باشد، احتمال قصد فرار از دین بیشتر است.
2. بررسی حساب های بانکی و تراکنش های مالی غیرمتعارف: اگر مرد درست قبل از مطالبه مهریه یا حکم دادگاه، حساب های بانکی اش را خالی کرده یا مبالغ زیادی را به حساب افراد دیگر (مخصوصاً بستگان) منتقل کرده باشد، این یک نشانه قوی است. می توانید از دادگاه بخواهید استعلام حساب های بانکی مرد را بگیرد.
3. شهادت شهود و مطلعین: گاهی اوقات، دوستان مشترک، همسایگان یا حتی بستگان می توانند شهادت دهند که مرد قصد داشته اموالش را منتقل کند تا مهریه را نپردازد. البته شهادت باید دقیق و موجه باشد.
4. تحلیل زمان بندی انتقالات: اگر مرد ناگهان و بدون دلیل منطقی (مثلاً خرید خانه جدید یا سرمایه گذاری مشخص)، تمام یا بخش عمده ای از اموالش را منتقل کرده باشد، این زمان بندی مشکوک است و باید توسط دادگاه بررسی شود.
5. بررسی روابط مالی با بستگان و ذی نفعان معامله: اگر مال به یکی از بستگان نزدیک منتقل شده و قیمت آن هم کمتر از ارزش واقعی باشد، یا حتی پولی رد و بدل نشده باشد، این موضوع شک دادگاه را بیشتر می کند.
6. استعلام از سازمان های مربوطه: می توانید از سازمان ثبت اسناد و املاک (برای املاک)، اداره راهنمایی و رانندگی (برای خودرو) و بانک ها (برای حساب ها) درخواست استعلام بگیرید تا تمام اموال و نقل و انتقالات مرد مشخص شود.

گام به گام تا شکایت: راهنمایی عملی

حالا که مدارک را جمع آوری کردید، نوبت به اقدامات عملی می رسد:

۱. مطالبه رسمی مهریه و اخذ حکم قطعی (اهمیت رأی وحدت رویه ۷۷۴)

قبل از هر اقدامی برای شکایت کیفری فرار از دین، باید مراحل مطالبه مهریه را طی کنید و «حکم قطعی» برای پرداخت مهریه را از دادگاه بگیرید. همان طور که گفتیم، طبق رأی وحدت رویه ۷۷۴، بدون حکم قطعی، نمی توانید از جنبه کیفری شکایت کنید. می توانید مهریه را از طریق دادگاه خانواده یا از طریق اداره ثبت اسناد و املاک مطالبه کنید. بعد از اینکه مراحل قانونی طی شد و حکم قطعی صادر شد، وارد مرحله بعد می شوید.

۲. جمع آوری شواهد و مدارک

همه مدارکی که در بخش قبل توضیح دادیم (اسناد انتقال، استعلامات بانکی، شهادت شهود و…) را به دقت جمع آوری و منظم کنید. هرچه مدارک شما کامل تر و مستدل تر باشد، شانس موفقیت تان بیشتر است.

۳. تنظیم شکواییه و دادخواست ابطال معامله

پس از اخذ حکم قطعی مهریه و جمع آوری مدارک، دو مسیر حقوقی پیش روی شماست که می توانید هم زمان یا به صورت پی درپی آن ها را دنبال کنید:

• تنظیم شکواییه جرم فرار از دین: اگر مرد بعد از صدور حکم قطعی، اموالش را منتقل کرده، می توانید با استناد به ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، یک شکواییه برای دادسرا تنظیم کنید. در این شکواییه باید تمام جزئیات انتقال مال، تاریخ ها، مشخصات طرفین معامله و دلایل اثبات قصد فرار از دین را ذکر کنید و درخواست تعقیب کیفری و مجازات مرد را داشته باشید.
• طرح دادخواست ابطال معامله به قصد فرار از دین: این دادخواست جنبه مدنی دارد. حتی اگر نتوانید قصد فرار از دین را به شکل کیفری اثبات کنید یا انتقال مال قبل از حکم قطعی باشد، باز هم می توانید با طرح این دادخواست، از دادگاه بخواهید معامله صوری را باطل کند تا مال به دارایی مرد برگردد و بتوانید مهریه را از آن دریافت کنید. این دادخواست به دادگاه حقوقی تقدیم می شود.

لایحه فرار از دین مهریه: از شکواییه تا دفاعیه (نمونه عملی)

حالا که با ابعاد مختلف فرار از دین مهریه آشنا شدیم و فهمیدیم چطور باید آن را اثبات کرد، نوبت به بخش مهم و کاربردی «تنظیم لایحه» می رسد. لایحه نویسی، هنر بیان حقوقی و قانع کننده است و نقش حیاتی در موفقیت یک پرونده دارد. در این بخش، نمونه هایی از شکواییه و دادخواست مرتبط را با جزئیات بررسی می کنیم تا برایتان روشن شود چطور باید از حق خود دفاع کنید یا در برابر اتهامات، پاسخگو باشید.

نمونه شکواییه جرم فرار از دین مهریه: چطور بنویسیم؟

شکواییه جرم فرار از دین مهریه به دادسرا تقدیم می شود و هدف آن تعقیب کیفری مرد و مجازات اوست. دقت کنید که این شکواییه زمانی قابل طرح است که حکم قطعی پرداخت مهریه صادر شده باشد و مرد بعد از آن اقدام به انتقال اموال کرده باشد.

فرم کلی یک شکواییه:

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

شاکی: [نام و نام خانوادگی زوجه]، [کدملی]، [نشانی کامل]
مشتکی عنه: 1. [نام و نام خانوادگی زوج]، [کدملی]، [نشانی کامل]
             2. [نام و نام خانوادگی منتقل الیه (کسی که مال به او منتقل شده)]، [کدملی]، [نشانی کامل]

عنوان اتهام: انتقال مال به قصد فرار از ادای دین (مهریه)

تاریخ و محل وقوع جرم: [تاریخ انتقال مال]، [محل انجام معامله (مثلاً دفترخانه یا بنگاه)]

موضوع شکایت:
به استحضار می رساند اینجانبه، [نام شاکی]، همسر قانونی مشتکی عنه ردیف اول، آقای [نام زوج]، می باشم. بر اساس عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفتر ازدواج شماره [شماره دفترخانه]، مهریه اینجانبه [تعداد] سکه تمام بهار آزادی تعیین شده است.

پس از بروز اختلاف و مطالبه مهریه توسط اینجانبه، دادنامه قطعی به شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] از شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نام دادگاه، مثلاً خانواده] شهرستان [نام شهرستان] صادر گردید که به موجب آن، مشتکی عنه ردیف اول، آقای [نام زوج]، به پرداخت [تعداد/مبلغ مهریه] به عنوان مهریه در حق اینجانبه محکوم شده اند. این حکم در تاریخ [تاریخ قطعی شدن حکم] قطعیت یافته است.

متأسفانه، مشتکی عنه ردیف اول، با علم و اطلاع از محکومیت قطعی خود و با قصد و انگیزه صریح فرار از ادای دین مهریه اینجانبه، اقدام به انتقال تمامی/بخش عمده ای از اموال خود نموده است. از جمله این اموال، [نوع مال منتقل شده، مثلاً یک دستگاه آپارتمان / یک دستگاه خودرو / تمامی موجودی حساب بانکی] به نشانی [نشانی دقیق مال / شماره حساب] می باشد که در تاریخ [تاریخ دقیق انتقال] و پس از قطعی شدن حکم مهریه، به صورت صوری و بدون دریافت ثمن واقعی/به قیمت ناچیز/به صورت هبه/به صورت صلح، به مشتکی عنه ردیف دوم، آقای/خانم [نام منتقل الیه] (که نسبت او با زوج [نسبت، مثلاً برادر/پدر/غیره] می باشد) منتقل شده است. [اگر منتقل الیه هم علم داشته، اینجا اشاره شود: «مشتکی عنه ردیف دوم نیز با علم و آگاهی کامل از بدهی و قصد فرار از دین مشتکی عنه ردیف اول، اقدام به دریافت مال مذکور نموده است.»]

با توجه به اینکه پس از این انتقال، هیچ مال دیگری از مشتکی عنه ردیف اول برای پرداخت مهریه باقی نمانده است، لذا عمل نامبردگان مصداق بارز انتقال مال به قصد فرار از ادای دین مهریه بوده و مشمول ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می باشد.

دلایل اثبات جرم:
1.  کپی مصدق عقدنامه.
2.  کپی مصدق دادنامه قطعی مهریه به شماره [شماره دادنامه] مورعی [تاریخ دادنامه].
3.  کپی مصدق اسناد مالکیت مال منتقل شده و سند انتقال آن [شماره و تاریخ سند، نام دفترخانه].
4.  در صورت لزوم، شهادت شهود مطلع [نام و نشانی شهود، اگر موجود است].
5.  درخواست استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک/اداره راهنمایی و رانندگی/بانک [نام بانک] جهت بررسی نقل و انتقالات مالی.

درخواست:
لذا با تقدیم این شکواییه، از مقام محترم قضایی استدعای رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه ردیف اول و دوم (در صورت احراز علم) مطابق ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، ابطال معامله صورت گرفته و استیفای مهریه اینجانبه از محل مال مذکور را دارم.

با احترام فراوان،
[امضا و تاریخ]

نمونه دادخواست ابطال معامله به قصد فرار از دین: فرقش با شکواییه چیه؟

دادخواست ابطال معامله، جنبه حقوقی دارد و به دادگاه حقوقی تقدیم می شود. هدف اصلی آن، باطل کردن معامله و برگرداندن مال به دارایی زوج است تا از آن طریق مهریه وصول شود. این دادخواست می تواند حتی اگر حکم قطعی مهریه صادر نشده باشد یا انتقال مال قبل از حکم قطعی اتفاق افتاده باشد، مطرح شود.

فرم کلی یک دادخواست ابطال معامله:

خواهان: [نام و نام خانوادگی زوجه]، [کدملی]، [نشانی کامل]
خواندگان: 1. [نام و نام خانوادگی زوج]، [کدملی]، [نشانی کامل]
            2. [نام و نام خانوادگی منتقل الیه (کسی که مال به او منتقل شده)]، [کدملی]، [نشانی کامل]

وکیل/نماینده قانونی: [اگر وکیل دارید]

خواسته: تقاضای صدور حکم بر ابطال معامله [نوع معامله، مثلاً بیع/صلح/هبه] به شماره [شماره سند معامله] مورخ [تاریخ معامله] که فی مابین خواندگان محترم ردیف اول و دوم در خصوص [نوع مال، مثلاً شش دانگ ملک / یک دستگاه خودرو] پلاک [شماره پلاک ثبتی یا انتظامی] صورت گرفته است، به دلیل معامله به قصد فرار از دین مهریه و محکومیت خواندگان به پرداخت خسارات دادرسی.

دلایل و منضمات:
1.  کپی مصدق عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه].
2.  کپی مصدق اظهارنامه مطالبه مهریه (در صورت وجود).
3.  کپی مصدق سند مالکیت و سند رسمی انتقال [شماره سند انتقال و تاریخ آن].
4.  کپی مصدق استعلامات ثبتی/راهنمایی و رانندگی/بانکی (در صورت وجود).
5.  شهادت شهود [در صورت لزوم].
6.  (اگر حکم مهریه دارید) کپی مصدق دادنامه قطعی/غیرقطعی مهریه.

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه [نام دادگاه، مثلاً حقوقی] شهرستان [نام شهرستان]

با عرض سلام و احترام؛
به استحضار می رساند اینجانبه خواهان، همسر قانونی خوانده ردیف اول، آقای [نام زوج]، می باشم. مهریه اینجانبه به میزان [تعداد] سکه تمام بهار آزادی در عقدنامه رسمی به شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] قید و مقرر گردیده است.

با توجه به وجود اختلافات و عدم پرداخت مهریه توسط خوانده ردیف اول، ایشان در حالی که مدیون اینجانبه بودند و می بایست مهریه قانونی مرا پرداخت می کردند، به قصد فرار از ادای این دین، اقدام به انتقال [نوع مال، مثلاً ملک / خودرو /... ] خود به خوانده ردیف دوم، آقای/خانم [نام منتقل الیه]، در تاریخ [تاریخ معامله] و به موجب سند رسمی شماره [شماره سند] نموده اند.

این معامله به صورت صوری و به قصد متواری کردن اموال خوانده ردیف اول از دسترس اینجانبه به منظور عدم پرداخت مهریه صورت گرفته است. [شما می توانید اینجا به نشانه های صوری بودن معامله اشاره کنید؛ مثلاً عدم پرداخت ثمن واقعی، نسبت خانوادگی نزدیک بین طرفین معامله، انتقال تمام یا بخش عمده اموال، تاریخ انتقال بلافاصله پس از شروع اختلافات یا مطالبه مهریه، و غیره.]

با انجام این معامله، عملاً هیچ مال دیگری از خوانده ردیف اول برای استیفای مهریه اینجانبه باقی نمانده است. لذا با استناد به ماده ۲۱۸ قانون مدنی و مواد ۲۱ و ۲۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، معامله فوق باطل بوده و حقوق اینجانبه تضییع شده است.

درخواست:
بنابراین، از دادگاه محترم تقاضا دارم پس از رسیدگی و احراز صوری بودن معامله و قصد فرار از دین، حکم بر ابطال معامله مذکور صادر و خواندگان را به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و...) در حق اینجانبه محکوم فرمایند.

با احترام فراوان،
[امضا و تاریخ]

راهکارهای پیشگیرانه و دفاعی

در پرونده های مهریه و فرار از دین، همیشه دو طرف ماجرا وجود دارند: زوجه که به دنبال وصول حقش است و زوج که ممکن است متهم به فرار از دین شود یا بخواهد از حقوق قانونی خود (مثل اعسار) استفاده کند. در ادامه، راهکارهایی را برای هر دو گروه بیان می کنیم تا بتوانند آگاهانه عمل کنند.

راهکارهایی برای خانم ها: چطور مهریه را امن تر کنیم؟

خانم ها می توانند با انجام برخی اقدامات پیشگیرانه، تا حد زیادی از وقوع مشکل فرار از دین جلوگیری کنند یا حداقل مسیر وصول مهریه را برای خود هموارتر سازند:

1. درج شرط عندالمطالبه و تعیین مهریه به سکه: حتماً در سند ازدواج، مهریه را «عندالمطالبه» قید کنید. این یعنی زن هر زمان که بخواهد می تواند مهریه اش را طلب کند، بدون اینکه نیازی به اثبات توانایی مالی مرد باشد. همچنین، تعیین مهریه به سکه (نه مثلاً وجه رایج) به دلیل حفظ ارزش آن در طول زمان، توصیه می شود.
2. اخذ ضمانت های معتبر در زمان عقد: اگر امکان پذیر باشد، هنگام عقد یا حتی قبل از آن، ضمانت هایی مثل سفته، چک یا حتی وثیقه ملکی از مرد بگیرید. این ها می توانند پشتوانه های محکمی برای مهریه باشند.
3. مطالبه و اقدام سریع برای توقیف اموال در صورت بروز اختلاف: به محض اینکه احساس کردید زندگی مشترک دچار مشکل شده و احتمال جدایی یا عدم پرداخت مهریه وجود دارد، سریعاً برای مطالبه مهریه اقدام کنید. می توانید هم زمان با طرح دعوای مهریه، درخواست «تأمین خواسته» از دادگاه کنید. با تأمین خواسته، دادگاه دستور توقیف اموال مرد (به جز مستثنیات دین) را صادر می کند و او دیگر نمی تواند اموالش را منتقل کند. این سریع ترین راه برای جلوگیری از فرار از دین است.
4. آگاهی از قوانین و مشورت مستمر با وکیل: با قوانین مهریه، مستثنیات دین و ابعاد فرار از دین آشنا شوید. اطلاعات درست، قدرت شما را بیشتر می کند. همچنین، حتماً از یک وکیل متخصص خانواده و مهریه کمک بگیرید تا در هر مرحله، بهترین راهنمایی ها را به شما ارائه دهد.
5. ثبت مهریه در دفتر اسناد رسمی (و نه فقط در عقدنامه): برخی مهریه را بعد از عقد به صورت سند عادی و با اقساط ثبت می کنند. حتماً توافقات مربوط به پرداخت مهریه را در دفاتر اسناد رسمی ثبت کنید تا جنبه اجرایی داشته باشد.

دفاع برای آقایان: اگر متهم شدید، چه بگویید و چه نکنید؟

آقایان هم اگر با اتهام فرار از دین مهریه مواجه شدند، باید هوشمندانه عمل کنند و از حقوق خود دفاع کنند. بی تفاوتی یا اقدامات اشتباه، می تواند وضعیت را بدتر کند:

1. اثبات عدم قصد فرار از دین: اصلی ترین راه دفاع، اثبات این است که شما قصد فرار از دین نداشته اید. مثلاً بگویید که مال را برای پرداخت بدهی های ضروری دیگر (مثل قسط وام بانکی، بدهی به شخص ثالث یا هزینه های درمانی مهم) فروخته اید و مدارک آن را هم ارائه دهید. یا اینکه بگویید برای تأمین هزینه های زندگی ضروری، اقدام به فروش کرده اید.
2. اثبات کافی بودن سایر اموال: اگر بعد از انتقال یک مال، هنوز اموال دیگری برای پرداخت مهریه باقی مانده باشد، می توانید ادعا کنید که قصد فرار از دین نداشتید، چون اموال کافی برای پرداخت مهریه وجود داشته است.
3. اثبات واقعی بودن معامله: نشان دهید که معامله ای که انجام داده اید، صوری نبوده و واقعی بوده است. مثلاً ثمن واقعی معامله را دریافت کرده اید و مدارک بانکی یا رسید دریافت وجه را دارید.
4. ادعای شمول مال بر مستثنیات دین: اگر مالی که منتقل کرده اید، جزو مستثنیات دین بوده (مثلاً تنها منزل مسکونی در شأن شما)، می توانید استدلال کنید که حتی اگر این مال را منتقل نمی کردید هم، زوجه نمی توانست آن را توقیف کند، پس قصد فرار از دین منطقی نبوده است.
5. تقاضای اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن: اگر واقعاً توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا ندارید، به جای هرگونه انتقال مال، بلافاصله پس از مطالبه مهریه توسط همسرتان، دادخواست اعسار (یعنی عدم تمکن مالی) بدهید. دادگاه پس از بررسی، مهریه را برای شما قسط بندی می کند و دیگر از نظر قانونی، فرار از دین محسوب نمی شود.
6. عدم انتقال اموال بعد از صدور حکم قطعی: مهم ترین نکته این است که به هیچ عنوان پس از صدور حکم قطعی پرداخت مهریه، اقدام به انتقال هیچ مالی نکنید. این کار می تواند شما را با اتهام کیفری فرار از دین مواجه کند.
7. مشورت با وکیل: حتی برای دفاع، حضور یک وکیل متخصص و باتجربه بسیار کمک کننده است. او می تواند لایحه دفاعیه قوی تنظیم کند و بهترین استدلال ها را در دادگاه ارائه دهد.

نکات حقوقی دیگر که شاید به دردت بخورد!

موضوع فرار از دین مهریه، پیچیدگی های خاص خودش را دارد و ممکن است در طول پرونده، سوالات متعددی پیش بیاید. در این بخش، به چند نکته حقوقی مهم دیگر می پردازیم که دانستنشان خالی از لطف نیست.

انتقال مال قبل از مطالبه مهریه: جرم هست یا نه؟

این سوالی است که خیلی ها با آن درگیرند. فرض کنید مردی قبل از اینکه اصلاً همسرش مهریه را مطالبه کند یا حتی قبل از شروع اختلافات جدی، اموالش را به نام دیگری می زند. آیا این هم فرار از دین محسوب می شود؟

همان طور که در بخش مربوط به «رأی وحدت رویه ۷۷۴» توضیح دادیم، برای اینکه عمل انتقال مال «جرم کیفری» محسوب شود و مجازات زندان یا جریمه نقدی داشته باشد، حتماً باید یک «محکومیت قطعی» برای پرداخت مهریه وجود داشته باشد و مرد «بعد» از آن، اموالش را منتقل کند. پس اگر انتقال مال قبل از مطالبه یا قبل از حکم قطعی اتفاق بیفتد، جنبه کیفری ندارد.

اما! این به معنای بی اثر بودن این انتقال نیست. اگر زوجه بتواند ثابت کند که هدف مرد از این انتقال، حتی قبل از مطالبه مهریه، فرار از پرداخت دین بوده و بعد از این انتقال، دیگر مالی برای مهریه باقی نمانده، می تواند دادخواست «ابطال معامله به قصد فرار از دین» را از جنبه «مدنی» مطرح کند. در این صورت، معامله باطل می شود و مال به دارایی مرد برمی گردد.

پس، خلاصه اینکه:

• قبل از حکم قطعی: جرم نیست (کیفری). اما ممکن است معامله باطل شود (مدنی).
• بعد از حکم قطعی: جرم است (کیفری) و معامله هم باطل می شود (مدنی).

صلح عمری برای فرار از مهریه: دست قانون اینجاست!

یکی دیگر از شیوه هایی که برخی افراد برای فرار از مهریه به آن متوسل می شوند، تنظیم قرارداد «صلح عمری» است. در صلح عمری، فرد در زمان حیات خود، مالکیت یک مال را به دیگری منتقل می کند، اما شرط می کند که تا زمانی که زنده است، خودش از منافع آن مال (مثلاً اجاره اش) استفاده کند. بعد از فوت او، مالکیت کامل به شخص منتقل الیه می رسد.

حالا اگر مردی با هدف فرار از پرداخت مهریه، اقدام به تنظیم صلح عمری کند، این عمل هم می تواند مصداق فرار از دین باشد. دادگاه ها در این موارد، با دقت زیادی به نیت و قصد مرد و همچنین زمان بندی صلح عمری نگاه می کنند. اگر ثابت شود که این صلح به قصد فرار از دین بوده و بعد از آن، مالی برای پرداخت مهریه باقی نمانده، این قرارداد نیز قابل ابطال است. نکته مهم این است که ماهیت صلح (که بخشش است) نباید دستاویزی برای فرار از دین شود.

گرفتن مهریه از پدرشوهر بعد از فوت همسر: امکان پذیر است؟

یک سوال رایج دیگر این است که اگر مرد فوت کند و مهریه زن پرداخت نشده باشد، آیا می توان مهریه را از پدرشوهر او مطالبه کرد؟

پاسخ کوتاه این است: خیر. مهریه، دین بر عهده خود زوج است و بعد از فوت او، از «ماترک» (اموال به جا مانده از متوفی) او پرداخت می شود. پدرشوهر هیچ تعهد قانونی برای پرداخت مهریه عروسش ندارد.

اما، اگر مرد فوت شده مالی نداشته باشد اما «ارثی» از پدرش به او برسد، آن ارث جزو ماترک او محسوب می شود و زن می تواند مهریه اش را از سهم الارثی که به شوهرش می رسیده، دریافت کند. پس، زن مهریه را از پدرشوهر نمی گیرد، بلکه اگر پدرشوهر فوت کند و به شوهرش ارث برسد، مهریه از آن ارث پرداخت می شود. تا زمانی که پدرشوهر زنده است و شوهر هم از او ارثی نبرده، زن نمی تواند مهریه اش را از پدرشوهر مطالبه کند.

تأمین خواسته و توقیف اموال: گامی سریع برای حفظ حق

یکی از قوی ترین ابزارهایی که زوجه برای جلوگیری از فرار از دین مهریه در اختیار دارد، «درخواست تأمین خواسته» است. تأمین خواسته به این معنی است که زوجه در همان ابتدای طرح دعوای مهریه (حتی قبل از اینکه دادگاه حکم بدهد)، از دادگاه می خواهد که دستور توقیف اموال زوج را صادر کند تا او نتواند آن اموال را از دسترس خارج کند.

چطور انجام می شود؟

• زوجه باید درخواست تأمین خواسته را همراه با دادخواست مهریه یا حتی قبل از آن به دادگاه تقدیم کند.
• برای درخواست تأمین خواسته، معمولاً باید مبلغی به عنوان «خسارت احتمالی» به صندوق دادگستری واریز شود (حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد میزان خواسته). البته در مورد مهریه، اگر مهریه عندالمطالبه باشد و وجه نقد نباشد (مثلاً سکه)، نیازی به واریز خسارت احتمالی نیست.
• پس از صدور دستور تأمین خواسته توسط دادگاه، اموال زوج (ملک، خودرو، حساب بانکی، سهام و…) تا میزان مهریه، توقیف می شوند و زوج حق انتقال آن ها را ندارد.

این اقدام، بسیار حیاتی است، چون قبل از اینکه زوج فرصت کند فکری برای انتقال اموالش بکند، دست او بسته می شود و حقوق زوجه حفظ خواهد شد.

نتیجه گیری

همان طور که در این مقاله جامع دیدیم، موضوع «لایحه فرار از دین مهریه» ابعاد پیچیده و حساسی دارد که درک درست آن برای هر دو طرف، یعنی هم خانم ها برای استیفای حقوق مالی شان و هم آقایان برای دفاع از خودشان، حیاتی است. قانون گذار با وضع قوانین جدید، به ویژه قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و رأی وحدت رویه ۷۷۴ دیوان عالی کشور، سعی کرده تا جلوی سوءاستفاده ها را بگیرد و مسیر وصول مهریه را برای زوجه هموارتر کند. از مجازات های کیفری مانند حبس و جریمه گرفته تا ضمانت های اجرایی مدنی مثل ابطال معاملات صوری، همگی نشان می دهند که قانون با کسانی که قصد فرار از تعهدات خود را دارند، قاطعانه برخورد می کند.

شناخت دقیق تفاوت بین جنبه های مدنی و کیفری فرار از دین، اهمیت زمان انتقال مال، و همچنین آشنایی با مفهوم «مستثنیات دین» (اموالی که از توقیف معاف هستند) از جمله نکات کلیدی بود که به آن ها پرداختیم. علاوه بر این، راهکارهای عملی برای جمع آوری شواهد و تنظیم شکواییه و دادخواست، و همچنین راهکارهای پیشگیرانه و دفاعی برای هر دو سوی پرونده ارائه شد.

در نهایت، باید تأکید کرد که درگیر شدن با چنین پرونده هایی، نیازمند دانش حقوقی عمیق، دقت در جزئیات و پیگیری مستمر است. هرگونه اقدام عجولانه یا ناآگاهانه، می تواند به ضرر شما تمام شود. به همین دلیل، مشاوره با یک وکیل متخصص و باتجربه در زمینه حقوق خانواده و مهریه، نه تنها یک گزینه، بلکه یک ضرورت است. یک وکیل کاربلد می تواند شما را در مسیر پرپیچ وخم دادگاه ها راهنمایی کند، از تضییع حقوق تان جلوگیری کند و شما را در رسیدن به نتیجه مطلوب یاری رساند.