چطور مهریه رو بزارم اجرا؟ راهنمای کامل مراحل، شرایط، هزینه ها و بهترین روش ها (آپدیت 1403)

برای به اجرا گذاشتن مهریه، دو مسیر اصلی پیش رو داری: یکی از طریق اداره ثبت اسناد و دیگری از طریق دادگاه خانواده. هر دو راه مزایا و معایب خودشون رو دارن، اما در حالت کلی، شروع از ثبت معمولاً سریع تر و کم هزینه تره، به خصوص اگه همسرت اموالی به نامش داشته باشه.

مهریه، این حق مالی مهم و قانونی که از لحظه جاری شدن صیغه عقد به تو تعلق می گیره، گاهی وقت ها ممکنه تنها راهکار برای احقاق حق و شروع یک زندگی جدیده. اما خب، اقدام کردن برای گرفتن مهریه، خودش یه دنیای پیچیدگی ها و مراحل حقوقی داره که ممکنه خیلی ها رو سردرگم کنه. از کدوم راه شروع کنم؟ چه مدارکی لازم دارم؟ چقدر طول می کشه؟ چه عواقبی برای من و همسرم داره؟ این ها سوالاتیه که تو ذهن خیلی از خانم ها می چرخه.

ما اینجا هستیم تا با یه راهنمای کامل و به زبان خودمانی، تمام این مراحل رو از صفر تا صد برات روشن کنیم. قرار نیست با اصطلاحات حقوقی پیچیده گیج بشی، بلکه می خوایم هرچی لازم داری رو بهت بگیم تا با آگاهی و اطمینان خاطر، قدم برداری. پس اگه تو هم دنبال جواب این سوالاتی، تا آخر این مقاله با ما همراه باش تا با تمام جوانب اجرا گذاشتن مهریه، از شرایط و مدارک گرفته تا هزینه ها و بهترین روش ها، آشنا بشی.

آشنایی با مهریه: انواع و شرایط مطالبه

قبل از اینکه بخوایم سراغ مراحل اجرایی بریم، لازمه یه آشنایی کلی با خود مهریه داشته باشیم. دونستن اینکه مهریه چیه و چه انواعی داره، می تونه تو انتخاب بهترین مسیر خیلی کمکت کنه.

مهریه چیست؟ (یه تعریف ساده و کاربردی)

مهریه یه جور حق مالیه که مرد موقع عقد ازدواج به زن تعهد می کنه که پرداخت کنه. این حق، همون لحظه عقد به زن تعلق می گیره، حتی اگه هنوز دستش نگرفته باشه. مثل یه بدهیه که مرد باید به همسرش بده. مهریه می تونه سکه باشه، ملک باشه، یا هر چیز دیگه ای که ارزش مالی داشته باشه و موقع عقد مشخص شده باشه.

انواع مهریه (توضیح جامع و کاربردی)

مهریه دو نوع اصلی داره که نحوه گرفتن هر کدوم با اون یکی فرق می کنه:

مهریه عندالمطالبه: حقِ هر وقت خواستی

اگه مهریه شما از نوع عندالمطالبه باشه، یعنی هر زمان که اراده کنی، می تونی از همسرت بخوای که مهریه ات رو پرداخت کنه. فرقی نمی کنه هنوز تو زندگی مشترک باشی یا نه، یا همسرت وضع مالیش خوب باشه یا نباشه. به محض مطالبه، مرد موظفه پرداخت کنه. البته اگه همسر نتونه یکجا پرداخت کنه، می تونه درخواست قسط بندی بده.

مهریه عندالاستطاعه: وقتی توانایی مالی مهمه

این نوع مهریه یه ذره فرق داره. تو عندالاستطاعه، برای اینکه بتونی مهریه ات رو بگیری، باید ثابت کنی که همسرت توانایی مالی برای پرداخت مهریه رو داره. یعنی چی؟ یعنی اول باید بگردی و اموالی ازش پیدا کنی که نشون بده پولدار هست و می تونه مهریه ات رو بده. تا این رو ثابت نکنی، نمی تونی مهریه ات رو به اجرا بذاری. تو این حالت، حکم جلب یا ممنوع الخروجی هم تا زمانی که تمکن مالی مرد اثبات نشه، صادر نمی شه. این نکته خیلی مهمه که حواست بهش باشه.

شرایط قانونی برای به اجرا گذاشتن مهریه

برای اینکه بتونی مهریه ات رو به اجرا بذاری، چند تا شرط اساسی هست که باید رعایت بشه:

• مهریه باید ارزش مالی و مشخص باشه: یعنی باید یه چیزی باشه که بشه روش قیمت گذاشت و تعداد یا مقدارش هم معلوم باشه. مثلاً 100 سکه بهار آزادی، یا شش دانگ یک ملک مشخص.
• مهریه در سند ازدواج دائم ثبت شده باشه: مهریه فقط برای عقد دائم قابل پیگیریه. اگه عقد موقت (صیغه) بوده و صیغه نامه رسمی نداشتی، یا حتی اگه صیغه نامه داشتی اما برای مطالبه مهریه از طریق ثبت اقدام کنی، نمی تونی. در عقد موقت، فقط از طریق دادگاه می شه اقدام کرد.
• مهریه حال باشه: یعنی چی؟ یعنی اینکه تو سند ازدواج شرط نشده باشه که مثلاً مهریه رو فلان تاریخ یا فلان سال آینده باید پرداخت کرد. معمولاً مهریه ها حال هستن، مگر اینکه زن و مرد موقع عقد شرط خاصی کرده باشن.

مدارک لازم برای شروع فرآیند مطالبه مهریه

خب، حالا که با کلیات مهریه آشنا شدی و مطمئنی شرایط قانونی رو داری، وقتشه مدارک لازم رو آماده کنی. آماده کردن مدارک از قبل، حسابی کارتو جلو می ندازه:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه: این که دیگه مشخصه، برای احراز هویت خودت.
• اصل یا رونوشت رسمی سند ازدواج: این مهمترین مدرکه. اگه سند ازدواجت پیش خودت نیست یا همسرت پنهانش کرده، نگران نباش. می تونی بری همون دفترخانه ای که عقد کردی و درخواست رونوشت رسمی سند ازدواج رو بدی. اونا موظفن بهت بدن.
• ثبت نام در سامانه ثنا: سامانه ثنا یه سامانه قضاییه که همه ابلاغیه ها و پیام های قانونی از طریق اون به دستت می رسه. حتماً باید تو این سامانه ثبت نام کنی. می تونی بری یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و این کار رو انجام بدی. بدون ثنا، پیگیری پرونده خیلی سخت می شه.
• اطلاعات و مدارک مربوط به اموال و دارایی های احتمالی زوج: اگه می دونی همسرت چه اموالی داره (مثل حساب بانکی، ملک، ماشین، سهام، حقوق، جواز کسب و…)، هر اطلاعاتی که ازشون داری رو جمع آوری کن. این اطلاعات می تونه شامل شماره پلاک ماشین، آدرس ملک، شماره حساب بانکی و… باشه. حتی اگه کپی یا عکسی از این مدارک داری، حتماً همراه خودت ببر. این اطلاعات تو توقیف اموال حسابی کمکت می کنه.

یادت باشه، جمع آوری مدارک و اطلاعات از قبل، مثل داشتن یه نقشه راه برای رسیدن به حقت عمل می کنه و روند کار رو خیلی سریع تر و راحت تر می کنه.

مقایسه جامع دو روش اصلی برای به اجرا گذاشتن مهریه

برای اینکه مهریه ات رو به اجرا بذاری، دو تا راه اصلی داری: یکی از طریق اداره ثبت اسناد و دیگری از طریق دادگاه خانواده. هر کدوم از این راه ها، مسیر و قوانین خودش رو داره. بیا با هم یه مقایسه جامع داشته باشیم تا بتونی بهترین تصمیم رو برای شرایط خودت بگیری.

این جدول بهت کمک می کنه تا خیلی سریع، مزایا و معایب هر روش رو ببینی و برای تصمیم گیری آماده بشی:

ویژگی	روش از طریق اداره ثبت اسناد	روش از طریق دادگاه خانواده
سرعت اجرایی	بالاتر (خصوصاً برای توقیف اموال)	معمولاً طولانی تر و پیچیده تر
هزینه اولیه	کمتر (فقط هزینه دفترخانه + نیم عشر بعد از وصول)	بالاتر (حدود 3.5% از ارزش مهریه)
نیاز به وکیل	توصیه میشه، اما الزامی نیست	توصیه اکید میشه (به خاطر پیچیدگی ها)
توقیف اموال	سریع و بدون نیاز به حکم قضایی اولیه	نیاز به دادخواست تامین خواسته
ممنوع الخروجی	سریع تر و کارآمدتر	نیاز به طی مراحل قضایی زمان بر
صدور حکم جلب	نیاز به مراجعه به دادگاه بعد از عدم وصول از ثبت	مستقیماً توسط دادگاه (بعد از اثبات عدم اعسار)
رسیدگی به اعسار	در صورت نبود اموال، پرونده به دادگاه ارجاع میشه	مستقیماً در دادگاه بررسی میشه
قابلیت اعتراض	کمتر (جنبه اداری)	بیشتر (جنبه قضایی)

روش اول: مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد (معمولاً سریع تر)

این روش برای وقتیه که می خوای سریع تر به نتیجه برسی، به خصوص اگه می دونی همسرت اموالی داره که میشه توقیف کرد. مراحلش به این صورته:

گام 1: مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج

• کجا برم؟ باید بری همون دفترخانه ای که عقد ازدواجت اونجا ثبت شده.
• چی درخواست کنم؟ اونجا باید درخواست صدور اجرائیه مهریه رو بدی و مدارک لازم (که قبلاً گفتیم) رو ارائه کنی. دفترخونه یک سری فرم بهت میده تا پر کنی.

گام 2: پیگیری در اداره اجرای ثبت

• تشکیل پرونده و شماره اجرایی: بعد از دفترخانه، باید بری اداره اجرای ثبت همون شهری که دفترخونه توش بوده. اونجا پرونده ات تشکیل می شه و یه شماره اجرایی بهش می دن.
• ابلاغ اجرائیه و مهلت پرداخت: اداره ثبت، اجرائیه رو به همسرت ابلاغ می کنه و بهش 10 روز مهلت میده تا مهریه رو پرداخت کنه.
• درخواست استعلام و توقیف دارایی ها: اگه بعد از 10 روز، همسرت مهریه رو پرداخت نکرد، تو یا وکیلت می تونید درخواست استعلام از دارایی های اون رو بدید. ثبت می تونه حساب های بانکی، املاک، خودرو، سهام، حقوق و مستمری یا جواز کسب همسرت رو استعلام و توقیف کنه.
• درخواست ممنوع الخروجی: از همین مسیر ثبت می تونی درخواست ممنوع الخروجی همسرت رو بدی. این فرآیند از طریق ثبت خیلی سریع تر انجام می شه و می تونه یه اهرم فشار قوی باشه.
• فروش اموال و پرداخت مهریه: اگه اموالی توقیف شد، اداره ثبت اون ها رو از طریق مزایده می فروشه و پول مهریه تو رو از اون محل پرداخت می کنه.

مزایای روش ثبت:

• سرعت بالا در توقیف اموال: اگه همسرت اموال مشخصی داره، ثبت خیلی سریع تر از دادگاه می تونه اون ها رو توقیف کنه.
• هزینه اولیه کمتر: هزینه اولیه برای شروع کار تو ثبت خیلی پایینه. فقط هزینه دفترخانه رو پرداخت می کنی و نیم عشر (یعنی یک بیستم مهریه) رو هم بعد از اینکه مهریه رو گرفتی، باید به ثبت بدی.
• عدم نیاز به گواهی عدم امکان وصول از ثبت: یه خبر خوب! طبق بخشنامه جدید قوه قضائیه (مورخ 24 مهر 1403)، دیگه نیازی نیست اول بری ثبت و گواهی بگیری که این آقا اموالی نداره، پس برید دادگاه. حالا می تونی مستقیم انتخاب کنی که از طریق ثبت بری یا دادگاه.

معایب احتمالی روش ثبت:

• نیاز به مراجعه به دفترخانه محل عقد: اگه دفترخونه ای که عقد کردی تو یه شهر دیگه باشه و مسافت برات زیاده، ممکنه یه بار رفت و آمد برات سخت باشه.
• احتمال انتقال اموال: اگه همسرت خبردار بشه که داری اقدام می کنی و اموالی به نامش داشته باشه، ممکنه سعی کنه اون ها رو به اسم کس دیگه ای بزنه.

روش دوم: مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده (معمولاً زمان برتر)

این روش برای وقتیه که شاید اطلاعات زیادی از اموال همسرت نداری یا شرایطت جوریه که ترجیح میدی از مسیر قضایی پیش بری.

گام 1: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

• تهیه دادخواست: باید یه دادخواست مطالبه مهریه تنظیم کنی. اگه وکیل داری که اون این کار رو می کنه، وگرنه خودت باید یه نمونه رو از دفاتر بگیری یا از مشاور حقوقی کمک بگیری.
• تقاضای دستور موقت تامین خواسته: این یه نکته طلاییه! اگه فکر می کنی همسرت ممکنه اموالش رو منتقل کنه، حتماً تو دادخواستت درخواست دستور موقت تامین خواسته رو هم مطرح کن. این یعنی قبل از اینکه دادگاه به اصل پرونده رسیدگی کنه و حکم صادر بشه، می تونی از دادگاه بخوای که سریعاً اموال همسرت رو توقیف کنه. این کار جلوی فرار از دین رو می گیره.
• بخشنامه 24 مهر 1403: باز هم یادآوری می کنم، دیگه مثل قدیم نیازی نیست اول بری ثبت و بعد بری دادگاه. با این بخشنامه، دستت بازتره و می تونی مستقیم سراغ دادگاه بیای.

گام 2: مراحل رسیدگی در دادگاه

• جلسات رسیدگی: دادگاه جلساتی رو برای بررسی پرونده تشکیل میده. تو و همسرت (یا وکلاتون) باید تو این جلسات شرکت کنید و دفاعیات و ادله هاتون رو ارائه بدید.
• صدور رأی دادگاه: اگه همه چیز خوب پیش بره، دادگاه رأی به محکومیت همسرت برای پرداخت مهریه میده.

گام 3: اجرای حکم در اجرای احکام مدنی

• ارسال پرونده به اجرای احکام: بعد از اینکه رأی دادگاه قطعی شد (یعنی مهلت اعتراض تموم شد و کسی اعتراض نکرد، یا اعتراض بررسی و رد شد)، پرونده ات میره به اجرای احکام مدنی.
• توقیف اموال و اقدامات دیگر: از طریق اجرای احکام می تونی درخواست توقیف اموال همسرت رو بدی. همچنین اگه همسرت نتونست اعسار (ناتوانی مالی) خودش رو ثابت کنه و مهریه رو نپرداخت، می تونی درخواست حکم جلب و ممنوع الخروجی اون رو هم بدی.

مزایای روش دادگاه:

• انعطاف پذیری بیشتر: تو این روش، اگه مثلاً همسرت تو یه شهر دیگه زندگی می کنه و اموالش هم تو یه جای دیگه است، دادگاه می تونه پرونده رو پیگیری کنه.
• پیگیری دقیق تر قضایی: اگه پرونده ات پیچیده است و نیاز به بررسی های دقیق حقوقی داره، دادگاه می تونه بهتر بهش رسیدگی کنه.

معایب احتمالی روش دادگاه:

• زمان بر بودن: فرآیند رسیدگی تو دادگاه معمولاً بیشتر طول می کشه، از تشکیل پرونده تا صدور حکم و اجرا.
• هزینه های دادرسی بالا: هزینه اولیه دادرسی تو دادگاه معمولاً بیشتره (حدود 3.5 درصد از ارزش مهریه) و باید اولش پرداخت بشه. البته اگه توانایی مالی نداری، می تونی درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی بدی.
• پیچیدگی بیشتر فرآیند: این روش پیچیدگی های قانونی بیشتری داره و معمولاً توصیه می شه که حتماً از یه وکیل متخصص کمک بگیری.

عواقب به اجرا گذاشتن مهریه

به اجرا گذاشتن مهریه، مثل هر اقدام قانونی دیگه ای، یه سری عواقب و پیامدها برای هر دو طرف داره. دونستن این عواقب می تونه بهت کمک کنه با چشم باز تصمیم بگیری.

برای زوج (مرد):

خب، اگه مهریه رو به اجرا بذاری، همسرت با این پیامدها روبرو می شه:

• صدور حکم جلب (حبس): این مورد برای مهریه عندالمطالبه است. اگه همسرت نتونه مهریه رو پرداخت کنه و درخواست اعسار (ناتوانی مالی) بده و دادگاه هم اعسار اون رو قبول نکنه، یا حتی اگه اعسارش قبول بشه ولی اقساط رو نده، ممکنه حکم جلبش صادر بشه و به زندان بیفته. این نکته خیلی مهمه و نباید ازش غافل شد.
• توقیف تمامی اموال و دارایی ها: به جز مستثنیات دین (که جلوتر توضیح می دم)، هر مال و دارایی که به نام همسرت باشه (مثل خونه، ماشین، حساب بانکی، سهام، حقوق و…) ممکنه توقیف بشه.
• ممنوع الخروجی از کشور: اگه همسرت مهریه رو پرداخت نکنه یا اعسارش رد بشه، می تونی درخواست ممنوع الخروجی اون رو بدی. این یعنی تا وقتی تکلیف مهریه مشخص نشه، نمی تونه از کشور خارج بشه.
• ایجاد سوابق حقوقی و تاثیر بر اعتبار مالی: این مسائل حقوقی می تونن تو سوابق همسرت ثبت بشن و روی اعتبار مالی و بانکی اون تاثیر بذارن.

برای زوجه (زن):

شاید فکر کنی عواقبی برای زن نداره، اما بهتره این موارد رو هم بدونی:

• طولانی شدن فرآیند: اگه همسرت اموال مشخصی نداشته باشه یا درخواست اعسار بده، ممکنه فرآیند گرفتن مهریه حسابی طول بکشه و تو رو خسته کنه. این خودش می تونه از نظر روحی و مالی برات سنگین باشه.
• هزینه های احتمالی وکیل و دادرسی: اگه وکیل بگیری، باید حق الوکاله اون رو پرداخت کنی. هزینه های دادرسی هم هست که اگه از طریق دادگاه اقدام کنی، باید اون ها رو هم حساب کنی.
• تشدید اختلافات و آسیب به روابط: خب، وقتی پای مهریه به میون میاد، معمولاً اختلافات بین زن و شوهر بیشتر و روابط خیلی آسیب پذیرتر می شه. این می تونه روی سلامت روحی هر دو نفر و حتی فرزندان، تاثیر بذاره.

درخواست اعسار و تقسیط مهریه (از سوی زوج)

یکی از اتفاق های رایج تو پرونده های مهریه، درخواست اعسار از طرف مرده. اعسار چیه؟ بیا با هم ببینیم.

تعریف اعسار: ناتوانی مالی زوج در پرداخت یکجای مهریه

اعسار یعنی همسرت توانایی مالی پرداخت یکجای مهریه رو نداره. اگه مرد واقعاً فقیر نباشه، اما نتونه تمام مهریه رو یکجا پرداخت کنه، می تونه از دادگاه درخواست اعسار بده. اگه دادگاه اعسار اون رو بپذیره، دیگه حکم جلبش صادر نمی شه و مهریه به صورت قسطی پرداخت می شه.

شرایط درخواست اعسار و مدارک مورد نیاز

برای اینکه همسرت بتونه درخواست اعسار بده، باید این کارها رو انجام بده:

• دادخواست اعسار: باید یه دادخواست به دادگاه ارائه بده و توش بنویسه که نمی تونه مهریه رو یکجا بده.
• لیست اموال: باید یه لیست کامل از تمام اموال و دارایی هاش (چه منقول، چه غیرمنقول) تهیه کنه و به دادگاه بده.
• شهود: معمولاً برای اثبات اعسار، نیاز به دو تا شاهد مرد هست که در مورد وضعیت مالی همسرت شهادت بدن و بگن که اون واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداره. این شهود باید به دادگاه مراجعه کرده و سوگند یاد کنن.

نحوه رسیدگی دادگاه به درخواست اعسار

وقتی همسرت درخواست اعسار می ده، دادگاه به این صورت عمل می کنه:

• بررسی توانایی مالی: دادگاه وضعیت مالی همسرت رو بررسی می کنه، هم از طریق استعلام از دارایی هاش و هم از طریق شهادت شهود.
• تعیین اقساط: اگه دادگاه به این نتیجه برسه که همسرت واقعاً توانایی پرداخت یکجا رو نداره، مهریه رو براش قسط بندی می کنه. معمولاً یه مبلغ اولیه (پیش قسط) تعیین می شه و بعد ماهیانه مبلغی به عنوان قسط مهریه.

تاثیر اعسار بر روند مطالبه مهریه

پذیرش اعسار، روند مطالبه مهریه رو تغییر میده. دیگه خبری از توقیف یکجای همه اموال نیست و مهریه به صورت قسطی پرداخت می شه. اگه همسرت اقساط رو مرتب پرداخت کنه، دیگه نمی تونی درخواست جلب یا ممنوع الخروجی اون رو بدی. اما اگه اقساط رو نده، می تونی برای هر قسطی که عقب افتاده، درخواست جلب بدی.

بهترین روش برای به اجرا گذاشتن مهریه (جمع بندی و توصیه)

حالا که همه ی جوانب رو بررسی کردیم، ممکنه این سوال برات پیش بیاد که «بالاخره کدوم راه بهتره؟» راستش رو بخوای، یه جواب قطعی برای همه وجود نداره و بهترین روش کاملاً بستگی به شرایط خاص خودت داره.

اما به طور کلی، اگه بخوام یه جمع بندی برات بکنم، این ها توصیه های کاربردی منه:

شروع از طریق اجرای ثبت (در صورت وجود اموال): اگه می دونی همسرت اموالی مثل ملک، ماشین، حساب بانکی پر و پیمون یا حقوق ثابت مشخصی داره که میشه توقیف کرد، بهتره کار رو از طریق اجرای ثبت شروع کنی. چرا؟ چون:

1. سرعت توقیف اموال بالاتره: ثبت می تونه خیلی سریع تر استعلام بگیره و اموال رو توقیف کنه، قبل از اینکه فرصتی برای انتقالشون پیدا بشه.
2. هزینه اولیه کمتره: همونطور که گفتیم، هزینه شروع کار تو ثبت کمتره و بیشتر هزینه ها (مثل نیم عشر) بعد از وصول مهریه ازت گرفته میشه.
3. ممنوع الخروجی سریع تر: اگه نیاز به ممنوع الخروجی همسرت داری، این کار از طریق ثبت با سرعت بیشتری انجام میشه.

مراجعه به دادگاه در صورت عدم نتیجه از ثبت یا عدم اطلاع از اموال: اگه از طریق ثبت اقدام کردی ولی اموالی پیدا نشد، یا اصلاً از اول مطمئن نیستی همسرت اموالی داره یا نه، اون موقع با گواهی عدم امکان وصول از ثبت یا حتی به صورت مستقیم (با بخشنامه جدید 1403)، می تونی به دادگاه مراجعه کنی. دادگاه می تونه به پرونده های پیچیده تر، اعسار و تقسیط رسیدگی کنه و حکم جلب صادر کنه.

تأکید بر اهمیت مشاوره با وکیل متخصص مهریه: این مهمترین توصیه است. هر پرونده ای، پیچیدگی های خودش رو داره و یه وکیل متخصص مهریه با تجربه می تونه بهترین راه رو بر اساس شرایط دقیق تو، بهت نشون بده. اون می دونه چطور مدارک رو جمع آوری کنی، چه درخواستی بدی، کجا بری و چطور از حقت دفاع کنی. مشاوره با وکیل، مثل داشتن یه راهنمای کاربلده که نمی ذاره تو مسیر پر پیچ وخم حقوقی تنها بمونی و وقت و پولت رو هدر بدی.

پس، اول شرایط خودت رو خوب بسنج، اطلاعاتت رو از اموال همسرت جمع کن و بعد، حتماً با یه وکیل متخصص صحبت کن تا بهترین و کارآمدترین راه رو برات انتخاب کنه.

نکات مهم و سوالات متداول (FAQ)

همیشه یه سری سوالات هست که تو ذهن آدم می چرخه و ممکنه تو متن اصلی به همه اونا نرسیده باشیم. اینجا به چند تا از این سوالات پرتکرار جواب میدیم.

اگر همسرم سند ازدواج را پنهان کرده باشد یا به آن دسترسی نداشته باشم، چه کار کنم؟

اصلاً نگران نباش! می تونی با مراجعه به همون دفترخانه ای که عقد کردی، درخواست رونوشت رسمی سند ازدواج رو بدی. اونا موظفن این رونوشت رو بهت بدن و این مدرک کاملاً معتبره و جای اصل سند رو می گیره.

آیا می توان مهریه را از حقوق بازنشستگی یا حقوق ثابت زوج مطالبه کرد؟ سقف آن چقدر است؟

بله، میشه. می تونی درخواست توقیف قسمتی از حقوق یا مستمری همسرت رو بدی. اما یه نکته مهم اینه که برای حقوق کارمندان دولت یا بخش خصوصی، فقط یک سوم حقوق و برای بازنشستگان، یک چهارم حقوق قابلیت توقیف داره. اینم برای اینه که مرد هنوز بتونه امورات زندگیش رو بگذرونه.

چه اموالی جزء مستثنیات دین محسوب می شوند و قابل توقیف نیستند؟

مستثنیات دین یعنی اموالی که حتی اگه همسرت بدهی داشته باشه، دادگاه یا ثبت نمی تونه اون ها رو توقیف کنه. این اموال برای حفظ حداقل زندگی آبرومندانه فرد لازم هستن:

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن بدهکار باشه.
• اثاثیه ضروری زندگی (لباس، ظروف و…).
• ابزار و وسایل کار (اگه مثلاً همسرت نجار باشه، ابزار نجاریش).
• قوت و آذوقه برای بدهکار و افراد تحت تکفلش (برای یک مدت مشخص).
• کتب و ابزارهای علمی و پژوهشی (در صورت نیاز).
• مبلغی از پول نقد که برای پرداخت هزینه های ضروری زندگی بدهکار و افراد تحت تکفلش ضروری باشه.

اگر همسر قبل از اقدام من اموالش را به نام دیگری منتقل کند، چه سرنوشتی دارد؟ (معامله به قصد فرار از دین)

اینجا قانون هوای تو رو داره. اگه ثابت بشه که همسرت با هدف فرار از دین (یعنی اینکه مهریه ات رو نده)، اموالش رو به اسم کس دیگه ای زده، اون معامله باطل می شه و می تونی درخواست ابطال اون معامله رو تو دادگاه بدی. این کار کمی پیچیده است و حتماً به کمک وکیل نیاز داری.

در صورت باکره بودن زن در دوران عقد، مهریه کامل تعلق می گیرد؟

خیر. اگه طلاق قبل از رابطه زناشویی اتفاق بیفته و زن هنوز باکره باشه، فقط نصف مهریه به او تعلق می گیره. اما اگه رابطه انجام شده باشه، حتی اگه در دوران عقد هم باشی، مهریه کامل بهت تعلق می گیره.

آیا می توان از شهری غیر از شهر محل وقوع عقد، مهریه را به اجرا گذاشت؟

بله. اگه بخوای از طریق دادگاه اقدام کنی، می تونی دادخواست رو تو شهر محل اقامت فعلی همسرت یا شهری که اموالش اونجا هستن، ثبت کنی. اما اگه روش ثبت رو انتخاب کنی، باید حتماً به دفترخانه محل وقوع عقد مراجعه کنی.

نقش وکیل مهریه در تسریع و بهینه سازی فرآیند چیست؟

وکیل مثل یه ناخدای باتجربه تو دریای طوفانی پرونده های حقوقیه. اون با قوانین و تبصره ها آشناست، می دونه چه مدارکی لازمه، چطور دفاع کنه، چه درخواستی بده و چطور پرونده رو جلو ببره. با حضور وکیل، هم وقت کمتری ازت گرفته می شه و هم احتمال موفقیتت بالاتر میره و کمتر دچار اشتباهات قانونی میشی.

آیا برای مهریه عندالاستطاعه هم می توان حکم جلب گرفت؟

نه، به طور مستقیم نه. برای مهریه عندالاستطاعه، اول باید ثابت کنی که همسرت توانایی مالی داره و اموالی رو ازش شناسایی و توقیف کنی. تا وقتی تمکن مالی اثبات نشده و مهریه پرداخت نشده باشه، حکم جلب صادر نمی شه. حکم جلب معمولاً برای مهریه عندالمطالبه و در صورت عدم پرداخت اقساط یا رد شدن اعسار صادر میشه.

چه زمانی باید تامین خواسته را درخواست داد؟

اگه از طریق دادگاه اقدام می کنی و نگران این هستی که همسرت اموالش رو منتقل کنه، باید همون اول کار، یعنی همراه با دادخواست اصلی مطالبه مهریه، درخواست دستور موقت تامین خواسته رو هم بدی. این کار باعث می شه دادگاه سریعاً دستور توقیف اموال رو صادر کنه تا همسرت نتونه اون ها رو به اسم کس دیگه ای بزنه.

آیا سقف مهریه در سال 1403/1404 تغییر کرده است؟

خیر، تا این لحظه (1403/1404) سقف مهریه تغییر قانونی پیدا نکرده و فقط ۳۰۰ سکه تمام بهار آزادی مشمول حبس میشه، یعنی اگه مهریه شما بیشتر از این مقدار باشه، فقط تا ۳۰۰ سکه میشه مرد رو بابت عدم پرداختش زندانی کرد، و نه بیشتر. اما مهریه بیشتر از این عدد هم، برای مرد دین محسوب شده و باید پرداخت بشه. این موضوع هنوز در حد بخشنامه و صحبت های غیررسمی هست و قانون مدونی در این زمینه تصویب نشده است.

تفاوت هزینه دادرسی در ثبت و دادگاه دقیقاً چقدر است؟ (ارقام تقریبی)

• روش ثبت: هزینه اولیه حدود 500 هزار تومان تا 2 میلیون تومان (برای دفترخانه) و نیم عشر دولتی (یک بیستم یا 5% از مهریه) که بعد از وصول مهریه ازت کسر میشه.
• روش دادگاه: حدود 3.5% از ارزش مهریه (تا سقف 110 سکه)، به اضافه هزینه های جانبی مثل کارشناسی و… که ممکنه بیشتر بشه. البته می تونی درخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی رو هم بدی.

نتیجه گیری

به اجرا گذاشتن مهریه، هرچند ممکنه مسیر پر چالشی به نظر بیاد، اما یه حق قانونی و مهم برای هر زنیه. با اطلاعاتی که تو این مقاله به دست آوردی، حالا می دونی چه قدم هایی باید برداری، چه مدارکی لازمه و چه راه هایی پیش روته. یادمون باشه، آگاهی، اولین و مهمترین قدم برای رسیدن به حقه.

توصیه می کنم حتماً قبل از هر اقدامی، با یه وکیل متخصص مهریه مشورت کنی. چون هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و یه وکیل خوب می تونه بهترین و کوتاه ترین راه رو برات پیدا کنه و کمکت کنه تا با خیال راحت تری این مسیر رو طی کنی. حقت رو پیگیری کن و اجازه نده تردید و ناآگاهی، مانع رسیدن به اون بشه. تو لایق بهترین ها هستی!