درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی

وقتی چکی که دستتون بوده برگشت می خوره، درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی بهترین راهکار قانونی برای اینکه پولتون رو سریع تر پس بگیرید. این یه روش قانونی و نسبتاً سریع برای وصول طلب از صادرکننده چکه که لازم نیست کلی تو دادگاه وقتتون رو تلف کنید.

تصور کنید کلی زحمت کشیدید، جنسی فروختید یا خدماتی ارائه دادید و بابتش چک گرفتید. حالا موقع وصولش رسیده و می بینید موجودی نداره و برگشت می خوره. واقعاً حس بدیه، نه؟ استرس، نگرانی و سردرگمی از اینکه چطور باید حقتون رو پس بگیرید، طبیعیه. اما نگران نباشید! خوشبختانه قانون گذار ما به فکر اینجور موقعیت ها بوده و راهی برای وصول سریع تر این طلب ها پیش پاتون گذاشته: درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی. دیگه لازم نیست مثل قدیم ها کلی تو پیچ وخم دادگاه و دعواهای حقوقی گیر کنید. قانون جدید چک، کار رو خیلی راحت تر کرده و به شما این امکان رو میده که خیلی سریع تر به پولتون برسید.

تو این راهنمای جامع و خودمانی، قراره از سیر تا پیاز درخواست اجرائیه چک برگشتی رو با هم بررسی کنیم؛ از اینکه اصلاً چک برگشتی چیه و چه فرقی بین چک های صیادی و غیرصیادی وجود داره، تا مدارک لازم، مراحل گام به گام، هزینه ها و کلی نکات حقوقی که باید بدونید تا سرتون کلاه نره. پس اگه می خواید بدون دردسر و سریع به حق و حقوقتون برسید، تا آخر این مطلب همراهمون باشید.

چک برگشتی چیه و چرا باید سریع برای اجرائیه اش اقدام کنیم؟

همه ما کم و بیش با چک سروکار داشتیم یا اسمش رو شنیدیم. چک یه سند تجاری خیلی مهم و کاربردیه که نشون دهنده یه تعهد مالیه. یعنی وقتی یکی چک به شما میده، در واقع داره قول میده که سر تاریخ مشخص، اون مبلغ رو توی حسابش داره و شما می تونید پولتون رو بگیرید. اما خب، همیشه هم اینجوری نیست و گاهی وقتا اوضاع طبق انتظار پیش نمیره. اینجا پای چک برگشتی به میون میاد.

اصلا چک برگشتی یعنی چی؟

اگه شما چکی رو داشته باشید و برید بانک که نقدش کنید یا به حساب خودتون بریزید، اما بانک بگه حساب صادرکننده چک موجودی نداره، یا موجودیش کافی نیست، یا به هر دلیل دیگه ای نتونه پول رو به شما بده، اون چک برگشت می خوره. بانک هم یه گواهی بهتون میده که توش دلیل برگشت خوردن چک رو نوشته، به این میگن گواهی عدم پرداخت یا همون برگه برگشتی چک. این برگه، مدرک اصلی شما برای پیگیری قانونی طلب تون از صادرکننده چکه.

چرا درخواست اجرائیه، بهترین راه حل برای چک برگشتیه؟

شاید بپرسید خب چیکار کنیم حالا؟ دعوای حقوقی راه بندازیم؟ شکایت کیفری کنیم؟ توقیف اموال کنیم؟ بله، همه اینا راه هاییه که وجود داره، اما درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی، خصوصاً بعد از قانون جدید چک، یکی از سریع ترین و قاطع ترین راه هاست. چرا؟ چون دیگه لازم نیست کلی تو دادگاه رفت وآمد کنید و ثابت کنید که پولتون رو می خواید. خود چک برگشتی، به منزله یه سند قوی برای دادگاهه و دادگاه بدون اینکه وارد جزئیات ماهیت بدهی بشه (یعنی اینکه این چک بابت چی بوده و آیا واقعاً بدهی ای وجود داشته یا نه)، مستقیم برای وصول پول شما، دستور صادر می کنه. این یعنی زمان کمتر، دردسر کمتر و نتیجه گیری سریع تر برای شما.

تفاوت چک های صیادی و غیر صیادی تو فرآیند اجرائیه (خیلی مهمه!)

قبل از اینکه بریم سراغ مراحل، باید یه فرق خیلی مهم رو بدونیم؛ فرق بین چک های صیادی و غیر صیادی. این فرق، کل مسیر پیگیری شما رو عوض می کنه:

چک های صیادی (قانون جدید): این چک ها همون چک های جدیدی هستن که از سال ۱۳۹۷ به بعد وارد بازار شدن و یه کد ۱۶ رقمی منحصربه فرد دارن. مهم ترین ویژگی شون اینه که حتماً باید تو سامانه صیاد ثبت بشن. خبر خوب اینه که برای این مدل چک ها، قانون جدید اومده و امکان صدور اجرائیه فوری رو فراهم کرده. یعنی چی؟ یعنی برای وصول مبلغ این چک ها، شما می تونید مستقیم از دادگاه درخواست صدور اجرائیه کنید، بدون اینکه نیاز به یه دادخواست طولانی و دادرسی پیچیده باشه. این سرعت فوق العاده ای به کار شما میده.

چک های غیر صیادی (چک های قدیمی و دردسرهای پیگیریشون): این ها همون چک هایی هستن که قبل از سال ۱۳۹۷ صادر شدن و کد ۱۶ رقمی صیادی رو ندارن و تو سامانه صیاد هم ثبت نشدن. متاسفانه، امکان صدور اجرائیه فوری برای این چک ها وجود نداره. برای پیگیری و وصول این چک ها، شما باید از طریق راه های قدیمی تر اقدام کنید؛ یعنی یا دادخواست مطالبه وجه بدید (که یه دعوای حقوقی زمان بره) یا اگه شرایطش باشه، شکایت کیفری کنید. اینجاست که اهمیت و برتری چک های صیادی خودش رو نشون میده. پس حواستون باشه چکی که تو دستتونه، از کدوم نوعه.

قبل از هر کاری: شرایط و مدارک لازم برای درخواست اجرائیه چک برگشتی

حالا که فهمیدیم درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی چقدر می تونه به کارمون بیاد، باید ببینیم اصلاً چه شرایطی لازمه و چه مدارکی رو باید آماده کنیم. اگه یکی از این شرایط نباشه، ممکنه کارتون گیر کنه و مجبور بشید از راه های دیگه اقدام کنید که هم زمان برتره و هم ممکنه هزینه های بیشتری داشته باشه.

چک شما باید چه ویژگی هایی داشته باشه؟ (ماده ۲۳ قانون صدور چک)

طبق ماده ۲۳ قانون صدور چک (که مربوط به قانون جدید چک های صیادی هم میشه)، برای اینکه بتونید درخواست اجرائیه فوری بدید، چک شما باید یه سری ویژگی های شکلی داشته باشه:

• چک نباید سفید امضا باشه: یعنی صادرکننده چک باید همه اطلاعات اصلی مثل مبلغ و تاریخ رو پر کرده باشه و شما فقط امضای خالی رو تحویل نگرفته باشید.
• متن چک نباید مشروط باشه: نباید تو متن چک چیزی مثل این چک در صورت انجام معامله فلان پرداخت می شود یا این چک بعد از تحویل فلان کالا قابل وصول است نوشته شده باشه. چک باید بی قید و شرط باشه.
• چک نباید به عنوان ضمانت یا تعهد صادر شده باشه: اگه تو متن چک قید شده باشه که این چک برای تضمین یه معامله یا به عنوان وثیقه صادر شده، دیگه نمی تونید از طریق اجرائیه فوری اقدام کنید و باید از راه های دیگه پیگیری کنید. این نکته خیلی مهمه و خیلی ها بهش بی توجهی می کنن.
• چک باید تاریخ معتبر داشته باشه: تاریخ چک باید کاملاً مشخص و واقعی باشه. اگه ثابت بشه که چک بدون تاریخ صادر شده یا تاریخش الکی و بعداً اضافه شده، بازم نمی تونید از مزیت اجرائیه فوری استفاده کنید.

اگه خدای نکرده چک شما یکی از این مشکلات رو داشته باشه، راه اجرائیه فوری به روتون بسته میشه و باید برید سراغ دعواهای حقوقی معمول که خب، هم طولانی تره و هم پیچیدگی های خاص خودش رو داره. پس موقع گرفتن چک، حواستون به این جزئیات باشه.

چه مدارکی لازم داری تا بری سراغ درخواست اجرائیه؟

حالا فرض کنیم چک شما همه شرایط بالا رو داره. چه مدارکی رو باید آماده کنید تا بتونید درخواست اجرائیه بدید؟

1. لاشه چک برگشتی: یعنی خود اصل چک که دست شماست. این مهم ترین مدرکه.
2. گواهی عدم پرداخت از بانک: همون برگه برگشتی که از بانک گرفتید و توش دلیل عدم پرداخت و کد رهگیری ۱۶ رقمی چک صیادی قید شده. این کد رهگیری برای پیگیری آنلاین پرونده تون خیلی لازمه.
3. مدارک هویتی دارنده چک: کارت ملی و شناسنامه شما (یا نماینده قانونی شما).
4. مدارک اثبات انتقال (اگه هست): اگه چک از طریق ظهرنویسی (پشت نویسی) به شما منتقل شده، باید مدارکی که این انتقال رو ثابت می کنه هم داشته باشید.

با داشتن این مدارک، شما آماده اید که مراحل بعدی رو شروع کنید. یادتون باشه، هرچی مدارکتون کامل تر باشه، کارتون سریع تر و بی دردسرتر پیش میره.

دو راه برای صدور اجرائیه چک برگشتی: کدوم بهتره؟ (یه مقایسه حسابی)

بعد از اینکه چک برگشت خورد و مدارکتون رو آماده کردید، حالا نوبت انتخاب مسیره. دو تا راه اصلی برای درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی وجود داره: یکی از طریق دادگاه و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، و یکی هم از طریق اداره ثبت اسناد و املاک. بریم که ببینیم هر کدوم چه جورین و کدوم یکی بیشتر به کارتون میاد.

روش اول: از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادگاه (راهی که بیشتر پیشنهاد میشه!)

این روش، همونیه که بعد از قانون جدید چک، برای چک های صیادی برگشتی معرفی شده و خیلی سریع تر و کامل تره. بیشتر وکلا و کارشناسان حقوقی هم همین روش رو بهتون پیشنهاد می کنن.

مزایا و نقاط قوت این روش:

• سرعت بالا: نیازی به دادرسی و رسیدگی طولانی به ماهیت دعوا نیست. دادگاه فقط مدارک رو بررسی می کنه و اجرائیه رو صادر می کنه.
• توقیف گسترده اموال: شما می تونید همه جور اموال صادرکننده چک رو توقیف کنید؛ هم اموال منقول (مثل ماشین، حساب بانکی، سهام) و هم اموال غیرمنقول (مثل خونه، زمین)، چه سند رسمی داشته باشن و چه نداشته باشن.
• امکان پیگیری ضامن و ظهرنویس: اگه چک شما ضامن یا ظهرنویس هم داره، از این طریق می تونید علیه اون ها هم اقدام کنید و طلب تون رو از اون ها هم پیگیری کنید.
• ممنوع الخروجی: می تونید درخواست بدید که صادرکننده چک ممنوع الخروج بشه تا نتونه از کشور فرار کنه.
• حکم جلب: اگه اموالی ازش پیدا نشد، در نهایت می تونید درخواست حکم جلبش رو هم بدید.

مراحل گام به گام در دادگاه:

1. دریافت گواهی عدم پرداخت و کد رهگیری: این رو که قبلاً گفتیم، از بانک می گیرید.
2. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: با مدارکتون (چک، گواهی عدم پرداخت، مدارک شناسایی) میرید یکی از این دفاتر. اونجا یه فرم درخواست صدور اجرائیه رو پر می کنید و ثبتش می کنید.
3. بررسی و صدور اجرائیه توسط دادگاه: پرونده شما میره دادگاه. دادگاه مدارکتون رو بررسی می کنه و اگه ایرادی نباشه، اجرائیه رو صادر می کنه. این مرحله معمولاً بدون نیاز به حضور شما یا صادرکننده چک انجام میشه.
4. ابلاغ اجرائیه به صادرکننده چک: بعد از صدور، اجرائیه به صادرکننده چک ابلاغ میشه (معمولاً از طریق سامانه ثنا). از زمان ابلاغ، اون بنده خدا ۱۰ روز وقت داره که پول رو پرداخت کنه.

روش دوم: از طریق اداره ثبت اسناد و املاک (گاهی وقتا به دردت می خوره!)

این روش، قدیمی تره و تو بعضی شرایط خاص، ممکنه به کارتون بیاد، اما به طور کلی کمتر توصیه میشه.

مزایا و معایب این روش:

• مزایا: اگه اموال مشخص و ثبتی (مثلاً یه ملک که سندش به نام صادرکننده چکه) رو دقیقاً می شناسید، گاهی ممکنه فرآیند توقیف از طریق ثبت سریع تر باشه.
• معایب:
  • محدودیت تو توقیف اموال: اداره ثبت فقط می تونه اموالی رو توقیف کنه که دارای سند رسمی باشن (مثل ملک ثبت شده). اموال منقول یا حساب های بانکی رو نمی تونه مستقیماً توقیف کنه.
  • عدم امکان پیگیری ضامن و ظهرنویس: اگه چک ضامن یا ظهرنویس داره، از این طریق نمی تونید علیه اون ها اقدام کنید.
  • عدم امکان ممنوع الخروجی و جلب: اداره ثبت نمی تونه حکم ممنوع الخروجی یا جلب صادر کنه.

مراحل کلی در اداره ثبت:

با مدارک لازم (چک و گواهی عدم پرداخت) به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه می کنید. درخواست صدور اجرائیه رو ثبت می کنید و اداره ثبت هم مثل دادگاه، اجرائیه رو صادر و ابلاغ می کنه. بعد از مهلت ۱۰ روزه، می تونید درخواست توقیف اموال ثبتی رو بدید.

آخرش کدوم مسیر رو انتخاب کنیم؟

اگه چک شما صیادی و جدیده و تمام شرایط شکلی رو داره، بدون شک راه دادگاه و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی بهترین گزینه ست. هم سریع تره، هم دست شما رو برای توقیف اموال و پیگیری های بعدی بازتر می ذاره. فقط در شرایط خیلی خاص، مثلاً اگه دقیقاً می دونید صادرکننده چک یه ملک مشخص داره و هیچ راه دیگه ای به ذهنتون نمیرسه، شاید اداره ثبت هم بتونه کمکتون کنه، اما معمولاً دردسرهاش بیشتره.

بهترین و سریع ترین راه برای وصول چک برگشتی صیادی، از طریق دادگاه و دفاتر خدمات الکترونیک قضاییه. این روش دست شما رو برای توقیف انواع اموال و پیگیری ضامنین باز میذاره.

بعد از صدور اجرائیه: چطور حقمون رو از صادرکننده چک بگیریم؟

خب، تا اینجا پرونده اجرائیه چک برگشتی شما تو دادگاه یا اداره ثبت صادر شده. حالا سوال اصلی اینه که چطور باید پول رو از صادرکننده چک بگیریم؟ اینجاست که وارد فاز اجرا میشیم و باید حسابی حواسمون به جزئیات باشه.

مهلت ۱۰ روزه برای صادرکننده: فرصتی که نباید از دست بده!

بعد از اینکه اجرائیه به صادرکننده چک ابلاغ شد (یادتونه که از طریق سامانه ثنا اطلاع رسانی میشه)، اون بیچاره ۱۰ روز وقت داره تا مبلغ چک رو پرداخت کنه. این مهلت ۱۰ روزه، یه فرصت قانونیه برای صادرکننده تا خودش بره پول رو بریزه به حساب شما و کار به جاهای باریک تر نکشه. اگه تو این ۱۰ روز پرداخت نکنه، دیگه شما می تونید وارد فاز جدی تری بشید و درخواست توقیف اموال و بقیه اقدامات رو بکنید.

مراجعه به اجرای احکام دادگستری و تشکیل پرونده اجرایی (گام بعدی شما)

اگه اون ۱۰ روز گذشت و خبری از پول نشد، شما باید بعد از گذشت ۱۲ روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه (دو روز هم برای طی مراحل اداری بیشتر در نظر بگیرید)، به بخش اجرای احکام دادگستری که اجرائیه رو صادر کرده، مراجعه کنید. اونجا باید یه پرونده اجرایی تشکیل بدید. مدارک مورد نیاز برای تشکیل پرونده اجرایی معمولاً شامل:

• همون اجرائیه صادر شده.
• لاشه چک و گواهی عدم پرداخت.
• مدارک شناسایی خودتون.

این پرونده اجرایی، همون پرچمیه که شما بابت طلب تون تو دادگستری به اهتزاز درمیارید و از این به بعد، هر کاری که برای وصول پولتون می کنید، از طریق همین پرونده انجام میشه.

استعلام و توقیف اموال (هرچی که پیدا بشه!)

حالا وقتشه که آستین بالا بزنید و دنبال اموال صادرکننده چک بگردید! بعد از تشکیل پرونده اجرایی، شما می تونید از اجرای احکام درخواست کنید که اموال محکوم علیه (یعنی همون صادرکننده چک) رو استعلام و توقیف کنه. اینجاست که کار به جاهای هیجان انگیز می رسه:

• حساب های بانکی (شامل بانک مرکزی و تمامی بانک ها): یکی از اولین و معمول ترین کارها، درخواست استعلام و توقیف تمام حساب های بانکی صادرکننده چکه. از طریق بانک مرکزی به همه بانک ها اعلام میشه که هر موجودی به نام این شخص هست، مسدود بشه و به حساب دادگستری بیاد.
• اموال غیرمنقول (خونه، زمین): می تونید از اداره ثبت اسناد و املاک درخواست استعلام کنید که آیا ملکی (زمین، آپارتمان، مغازه و…) به نام صادرکننده چک هست یا نه. اگه بود، بلافاصله درخواست توقیفش رو بدید.
• اموال منقول (ماشین، سهام بورسی، اوراق مشارکت، وجوه نزد اشخاص ثالث):
  • برای ماشین، می تونید از راهنمایی و رانندگی درخواست استعلام و توقیف خودروهایی که به نامش هست رو بکنید.
  • اگه می دونید سهام بورسی یا اوراق مشارکت داره، می تونید از سازمان بورس یا شرکت های مربوطه استعلام بگیرید و اون ها رو هم توقیف کنید.
  • گاهی وقتا ممکنه صادرکننده چک از یه نفر دیگه پول طلب داشته باشه یا اموالش دست کس دیگه باشه. شما می تونید درخواست توقیف اون مطالبات یا اموال رو هم بدید (توقیف مال منقول نزد شخص ثالث).
• یادت باشه: مستثنیات دین رو نمی شه توقیف کرد! یه نکته خیلی مهم اینه که قانون، یه سری اموال رو مستثنیات دین میدونه و این ها رو حتی اگه صادرکننده چک بدهکار هم باشه، نمیشه توقیف کرد. مثل چی؟ خونه ای که توش زندگی می کنه و در شأنشه، وسایل ضروری زندگی، ابزار و وسایل کارش (اگه باهاش ارتزاق می کنه) و مقدار کمی پول نقد برای گذران زندگی. پس الکی وقتتون رو برای این موارد تلف نکنید.

ممنوع الخروجی صادرکننده چک (بزنید پای سفرش!)

اگه نگرانید صادرکننده چک بخواد از کشور فرار کنه و دستتون بهش نرسه، می تونید از اجرای احکام درخواست ممنوع الخروجی اون رو بکنید. با این کار، تا زمانی که بدهی اش رو پرداخت نکنه یا به یه توافقی با شما نرسه، نمی تونه از مرزهای کشور خارج بشه.

حکم جلب صادرکننده چک (آخرین راه حل!)

یه وقتایی پیش میاد که هرچی می گردید، هیچ مالی از صادرکننده چک پیدا نمیشه که توقیف کنید. تو این شرایط، اگه مطمئنید که اموالی نداره، می تونید از اجرای احکام درخواست حکم جلب صادرکننده چک رو بکنید. البته این کار شرایط خاص خودش رو داره و آخرین مرحله ای هست که معمولاً برای فشار آوردن به بدهکار انجام میشه. با این حکم، نیروی انتظامی می تونه صادرکننده چک رو جلب و به دادگاه معرفی کنه تا تکلیف بدهی اش مشخص بشه.

هزینه های سر راه: چقدر باید بابت اجرائیه چک برگشتی پرداخت کنیم؟

حتماً این سوال براتون پیش میاد که خب، این همه مراحل و پیگیری، چقدر خرج برمیداره؟ دونستن هزینه های درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی بهتون کمک می کنه تا بهتر برنامه ریزی کنید و از قبل آماده باشید.

هزینه دادرسی اولیه (خبر خوب!)

یکی از مزایای اصلی قانون جدید چک برای چک های صیادی اینه که برای درخواست صدور اجرائیه از طریق دادگاه، لازم نیست همون اول کار هزینه دادرسی بابت مبلغ چک رو پرداخت کنید. یعنی اون ۳.۵ درصدی که برای دعاوی حقوقی مطالبه وجه باید پرداخت میشد، اینجا دیگه حذف شده. این یه خبر خوبه چون باعث میشه همون اول کار، زیر بار هزینه سنگین نرید. اما خب، یه سری هزینه های جزئی دیگه هست که باید همون اول پرداخت کنید، مثل هزینه ابلاغ اجرائیه و مراحل اولیه پرونده.

نیم عشر دولتی: همون ۵ درصد از مبلغ چک

حالا اگه اجرائیه صادر شد و قرار شد پول از طریق اجرای احکام وصول بشه (چه با توقیف اموال و چه با پرداخت خود بدهکار)، یه هزینه ای به اسم نیم عشر دولتی یا همون حق الاجرا از مبلغ وصول شده کسر میشه. این مبلغ، ۵ درصد از کل مبلغ چکه. یعنی اگه چک شما ۱۰۰ میلیون تومن باشه، ۵ میلیون تومن بابت حق الاجرا کسر میشه. نکته مهم اینه که این هزینه رو کسی که پرونده رو برده جلو (یعنی شما)، پرداخت می کنه، اما معمولاً این مبلغ هم جزو خساراتیه که در نهایت از بدهکار گرفته میشه. زمان پرداختش هم بعد از وصول مبلغ و قبل از واریز به حساب شماست.

حق الوکاله وکیل (اگه وکیل بگیرید)

اگه تصمیم بگیرید برای پیگیری پرونده درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی، وکیل بگیرید (که با توجه به پیچیدگی های حقوقی کار، خیلی هم عاقلانه ست)، خب باید هزینه حق الوکاله وکیل رو هم در نظر بگیرید. این مبلغ بستگی به توافق شما با وکیل داره و می تونه بر اساس مبلغ چک، مراحل کار و تجربه وکیل، متفاوت باشه. البته خیلی از وکلا این هزینه رو جوری تنظیم می کنن که درصدی از مبلغ وصول شده باشه یا بخشی از اون رو در صورت موفقیت دریافت می کنن. این رو هم میشه از بدهکار مطالبه کرد.

هزینه های جانبی دیگه

علاوه بر اینا، یه سری هزینه های ریز و درشت دیگه هم ممکنه پیش بیاد:

• هزینه استعلامات: برای استعلام حساب های بانکی، املاک، خودرو و… باید یه هزینه هایی پرداخت کنید.
• هزینه توقیف و کارشناسی: اگه قراره مالی مثل ملک یا ماشین توقیف بشه و نیاز به کارشناسی داشته باشه، اون هزینه ها رو هم باید پرداخت کنید.
• هزینه نیروی انتظامی: در صورت نیاز به حکم جلب و همکاری نیروی انتظامی، ممکنه هزینه های جزئی پیش بیاد.

این هزینه ها ممکنه کم به نظر برسن، اما جمعشون می تونه قابل توجه باشه. اما نگران نباشید، اکثر این هزینه ها در نهایت از بدهکار دریافت میشه و به شما برمی گرده.

نکات حقوقی طلایی و سوالات پرتکرار (قبل از هر اقدامی بخونید!)

تا اینجا حسابی در مورد درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی حرف زدیم. حالا وقتشه که به چند تا سوال پرتکرار و نکات حقوقی مهم بپردازیم که شاید گوشه ذهنتون باشه و دونستنشون حسابی به دردتون بخوره.

آیا برای چک های قدیمی (غیر صیادی) هم می شه اجرائیه فوری گرفت؟

نه، متاسفانه اجرائیه فوری چک برگشتی فقط برای چک های صیادی (همونایی که کد ۱۶ رقمی دارن و تو سامانه صیاد ثبت میشن) ممکنه. اگه چک شما قدیمی و غیرصیادی باشه، باید از راه های قدیمی تر اقدام کنید؛ یعنی یا دادخواست حقوقی مطالبه وجه بدید که خب زمان بره و نیاز به دادرسی داره، یا اگه شرایطش رو داشته باشه، شکایت کیفری کنید.

مسئولیت ضامن و ظهرنویس ها تو اجرائیه چقدره؟

اگه چک شما ضامن یا ظهرنویس (کسایی که پشت چک رو امضا کردن و چک رو به شما منتقل کردن) داره، خبر خوب اینه که شما می تونید هم از صادرکننده اصلی و هم از اون ها طلب تون رو پیگیری کنید. اما یه نکته مهم داره: اگه از طریق دادگاه اقدام کنید، هم می تونید علیه صادرکننده و هم علیه ضامن ها و ظهرنویس ها اجرائیه بگیرید. اما اگه از طریق اداره ثبت اقدام کنید، فقط می تونید علیه صادرکننده اصلی اقدام کنید و پیگیری علیه ضامن و ظهرنویس ها از طریق ثبت امکان پذیر نیست. پس اینم یه دلیل دیگه برای انتخاب روش دادگاه.

صادرکننده چک می تونه ادعای اعسار کنه؟

بله، صادرکننده چک (بدهکار) حتی بعد از صدور اجرائیه هم می تونه درخواست اعسار از پرداخت بدهی رو به دادگاه بده. اعسار یعنی اینکه بدهکار ادعا می کنه پول نداره که بدهی رو بپردازه. اگه دادگاه اعسار اون رو قبول کنه، ممکنه بدهی رو به صورت قسط بندی براش تعیین کنه تا بتونه کم کم پرداخت کنه. این موضوع روند وصول طلب شما رو کمی طولانی تر می کنه.

خسارت تاخیر تادیه (جریمه دیرکرد) چطور محاسبه و گرفته میشه؟

یکی از سوالات مهم اینه که آیا میشه خسارت دیرکرد پول رو هم گرفت؟ بله، شما حق دارید که خسارت تاخیر تادیه (یعنی جریمه دیرکرد) رو هم مطالبه کنید. نحوه مطالبه اش اینجوریه که مبلغ این خسارت، از زمان برگشت خوردن چک تا زمان پرداخت کامل بدهی، بر اساس شاخص بانک مرکزی محاسبه میشه. برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه، باید بعد از صدور اجرائیه، یه درخواست جداگانه تو پرونده اجرایی تون ثبت کنید تا دادگاه این خسارت رو هم محاسبه و به مبلغ اصلی بدهی اضافه کنه.

مرور زمان (مهلت قانونی) برای پیگیری چک برگشتی چقدره؟

برای پیگیری حقوقی چک برگشتی، مهلت قانونی خاصی وجود نداره و شما تا هر زمان که بخواید می تونید مطالبه وجه چک رو از طریق دادگاه پیگیری کنید. اما برای اقدام کیفری علیه صادرکننده چک، مهلت قانونی محدوده. همچنین برای استفاده از مزایای اجرائیه فوری قانون جدید چک، هرچند محدودیت زمانی دقیقی برای صدور اجرائیه ذکر نشده، اما همیشه توصیه میشه که هرچه سریع تر اقدام کنید تا هم امکان توقیف اموال بیشتر باشه و هم صادرکننده چک فرصت پنهان کردن اموالش رو نداشته باشه. هرچقدر زودتر اقدام کنید، شانس وصول طلب تون بیشتره.

اگه لاشه چک گم بشه، باز هم می شه اجرائیه گرفت؟

گم شدن لاشه چک، کار شما رو کمی سخت می کنه، اما غیرممکن نیست. تو این شرایط، شما نمی تونید مستقیم درخواست اجرائیه فوری بدید. باید یه دادخواست حقوقی مطالبه وجه بدید و تو دادگاه ثابت کنید که چک رو داشتید و گم شده. این فرآیند طولانی تر و پیچیده تره و نیاز به مدارک و شهادت داره. پس حواستون به چک های باارزش باشه!

آیا حتماً به وکیل نیاز داریم؟

خب، با توضیحاتی که دادیم، شاید به این نتیجه رسیده باشید که فرآیند درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی پیچیدگی های خاص خودش رو داره. هرچند که قانون جدید کار رو ساده تر کرده، اما دونستن جزئیات حقوقی، نحوه صحیح پر کردن فرم ها، پیگیری دقیق پرونده تو اجرای احکام، شناسایی اموال بدهکار و حتی مذاکره با طرف مقابل، کارهایی نیست که هر کسی از پسش بربیاد. یه وکیل متخصص چک برگشتی، با تجربه و دانش حقوقی که داره، می تونه تمام این مراحل رو براتون انجام بده، بهترین راهکار رو پیشنهاد بده، از حقوق شما دفاع کنه و باعث بشه در کمترین زمان و با کمترین دردسر به پولتون برسید. پس اگه براتون مهمه که سریع تر و مطمئن تر به نتیجه برسید، حضور یه وکیل خبره خیلی می تونه بهتون کمک کنه.

حرف آخر (و یه پیشنهاد دوستانه)

همونطور که دیدیم، مواجه شدن با یه چک برگشتی حسابی می تونه آدم رو کلافه کنه و آرامش رو از زندگی بگیره. اما خوشبختانه، با قانون جدید چک و امکان درخواست صدور اجرائیه چک برگشتی، راه حل سریع و قاطعی برای این مشکل وجود داره. کافیه که مراحل رو درست و حسابی بشناسید و با دقت پیش برید.

یادتون باشه، زمان تو این جور پرونده ها نقش کلیدی داره. هرچقدر سریع تر اقدام کنید، شانس توقیف اموال و وصول طلب تون هم بیشتر میشه. پیچیدگی های حقوقی، پر کردن فرم ها، پیگیری های اداری و مواجهه با مسائل پیش بینی نشده می تونه خسته کننده باشه. اگه دلتون می خواد پرونده تون بی دردسر و با بهترین نتیجه پیش بره، می تونید از متخصصین حقوقی کمک بگیرید. اونا می تونن با تجربه شون، شما رو از اول تا آخر راهنمایی کنن و مطمئن بشن که حقتون رو تمام و کمال می گیرید. پس تردید نکنید و برای مشاوره و حل مشکلتون، همین امروز قدم اول رو بردارید.