اما و اگرهای آتش بس در غزه/ اختلاف ها بر سر چیست؟

مهسا مژدهی: اسراییل فلسطینی ها را تهدید کرده که اگر مذاکرات صلح به سرانجام نرسد، به رفح حمله خواهد کرد. تنها مخالف حمله به رفح فلسطینی ها نیستند. از کشورهای عربی همسایه تا ایالات متحده و اروپا، بحث بر سر اینکه تلاویو نباید پا به مهلکه رفح بگذارد بالا گرفته است. در منطقه کوچک رفح بیش از یک میلیون نفر فلسطینی حضور دارد که پیش از این به دنبال پیدا کردن محلی امن تر در مقایسه با دیگر نقاط نوار غزه به آن پناه برده اند. حمله به رفح به معنای یک نسل کشی و البته برجای گذاشتن صدها هزار آواره است. اتفاقی که نه غرب می تواند آن را مدیریت کند و نه کشورهای خاورمیانه امکان رو به رو شدن با آن را دارند. از سوی دیگر موقعیت حماس در قطر هم به خطر خواهد افتاد. وزیرخارجه آمریکا اخیرا به قطری ها گفته در صورتیکه حماس شرایط آتش بس را نپذیرد، رهبران آن را از دوحه بیرون کند.

از طرح آتش بس چه می دانیم؟

مذاکرات جدید در قاهره صورت می گیرد و مصر به عنوان کشوری که واسطه اصلی به شمار می رود، شناخته می شود. این اتفاق برای قاهره مانند یک جایزه می ماند. دولت سیسی هرگز نتوانسته بود آنطور که باید و شاید احترام بین المللی برای خود کسب کند. او در این مسیر از رهبران گذشته مصری به شدت عقب افتاده بود. با این حال یک فرصت تازه برای مصری ها فراهم شده تا با نقش آفرینی درباره یکی از خونبارترین منازعات جهان جای پای خود را در بین کشورهای خاورمیانه محکم کنند.

طبق آنچه از مذاکرات آتش بس به بیرون درز کرده، مذاکرات در این دوره به شدت از طرف همه به رسمیت شناخته و جدی گرفته شده است. در هفته گذشته بلینکن در مورد تلاش های تلاویو در پیشنهاد طرح صلح داد سخن گفت و توپ را به سوی حماس فرستاد و در مقابل حماس هم اعلام کرد با رویکرد و نگاهی مثبت طرح پیشنهادی را مطالعه می کند.

با همه اینها نشستن طولانی مدت بر سر میزهای مذاکره در روزهای اخیر نتیجه خاصی در بر نداشته است. حماس بر سر اینکه آیا می تواند یا می خواهد اسرای اسراییل را به خاطر یک آتش بس که ممکن است شکننده باشد رها کند یا نه؟ شک دارد. مساله رهبران حماس و سرنوشت آنها هم مساله دیگری است که احتمالا این گروه با به تعمل وادار کرده.

طبق آنچه از طرح آتش بس ارایه شده انتشار پیدا کرده، این طرح در ابتدا 40 روزه بوده و حماس باید در ازای آزادی فلسطینی های زندانی، اسرای زن اسراییل را آزاد کند. پس از آنکه اولین دور آزادسازی برگزار شد، نیروهای اسراییلی از یک جاده ساحلی به سمت داخل عقب می روند تا کمک های بشردوستانه تسهیل شود. در این مرحله غیرنظامیانی که از خانه هایشان در شمال غزه رها کرده بودند، فرصت خواهند داشت که به خانه برگردند. پس از این وقایع حماس و اسراییل مذاکراتی غیرمستقیم را برای آتش بس دایمی تر شروع می کنند و همزمان نیروهای اسراییلی از مرکز غزه عقب نشینی خواهند کرد.مرحله دوم شش هفته ای به دنبال نهایی کردن تمهیدات برای آرامش دایمی، آزادی همه اسیران باقی مانده توسط حماس، اعم از غیرنظامی و سرباز، در ازای اسرای بیشتر فلسطینی است. اسیران سرباز قبل از شروع آرامش آزاد نمی شدند.سومین و آخرین مرحله شامل آزادی بقایای اسیران مرده که هنوز در غزه هستند، اسرای بیشتری که توسط اسراییل نگهداری می شوند و شروع یک طرح بازسازی پنج ساله است.

اختلاف ها بر سر چیست؟

مساله اصلی این است که طرح آتش بس تضمینی برای پایان جنگ به طور دایم فراهم نمی کند. از سوی دیگر اسراییل ظاهرا قسم خورده است تا پایان کار همه اعضای حماس در غزه به بمباران ادامه دهد. همزمان تلاویو می گوید تمام اسرا را به سرعت باز پس می خواهد. امری که حماس چندان تمایلی به اجرای آن از خود نشان نمی دهد و کماکان مایل است تا از اسرای اسراییل به عنوان ابزاری علیه کنترل تلاویو استفاده کند.

دو موضوع وجود دارد که هر دو طرف را برای ایجاد یک آتش بس تحت فشار قرار داده است. در وهله اول، نتانیاهو در سرزمین های اشغالی تحت فشار برای آزاد کردن اسرا است. بخش عمده ای از اسراییلی ها هفت ماه زمان صرف شده برای آزاد شدن آنها را از چشم نتانیاهو و بی مبالاتی او می بینند و همچنین شک دارند که او بتواند امنیت اسراییل را از این پس تامین کند. از سوی فلسطینی ها مساله این است که اسراییل با پافشاری بر سر حمله به رفح، آنها را در شرایط سختی قرار داده. حماس هر چند که ظاهرا طرح پیشنهادی را چندان به سود غزه و خود نمی بیند اما با تهدید حمله زمینی به رفح رو به رو است.

«نابودی حماس»، رویای بر باد رفته صهیونیست ها

نگاهی به توافق امنیتی جدید عربستان و آمریکا/ واشنگتن و ریاض در انتظار چراغ سبز اسراییل

جزییات توافق پیشنهاد شده به حماس؛ سه مرحله در 124 روز

برای حماس ایجاد یک توافق موقتی برای آتش بسی که مشخص نیست تا چه زمانی پایدار باشد، ارزش نشستن بر سر میز مذاکره را ندارد. همین حالا بخش های وسیعی از غزه ویران شده و تعداد کشته شدگان از 30 هزار نفر فراتر رفته است. اگر آرامش به این باریکه برگردد و روند بازسازی غزه آغاز شود، اما کماکان سایه جنگی ویرانگر بر سر شهر باقی بماند، در حقیقت دستاوردی برای حماس ثبت نشده است. در مقابل نتانیاهو تا کنونی میلیاردها دلار خرج روی دست اسراییل گذاشته و با هدف پایان دادن به کار حماس وارد جنگ شده است. او و طرفدارانش معتقدند اگر به خواسته های حماس تن دهند و جنگ پایان پیدا کند، با صرف هزینه ای هنگفت، باز هم هیچ دستاوردی برای تلاویو ثبت نشده. او تا پایان روز شنبه چهارم می کماکان تاکید کرده که حتی اگر توافقی صورت بگیرد، به رفح حمله خواهد کرد.

بلینکن می گوید تنها مانع بر سر آتش بس در غزه حماس است. البته او اشاره ای به پافشاری نتانیاهو به حمله رفح و عدم قول و قرار برای پایان واقعی جنگ نمی کند. اخیرا یک مقام ارشد حماس تصریح کرد که این گروه «تحت هیچ شرایطی» با توافق آتش بس در غزه که به صراحت «شامل توقف و پایان جنگ نباشد، موافقت نخواهد کرد.» این مقام حماس که خواست نامش فاش نشود، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل را متهم کرد که به دلایل شخصی «مانع تلاش ها برای دستیابی به توافق آتش بس» شده است. مساله ای که او مطرح می کند در مورد پیش فرض هایی است که می گوید پایان جنگ در غزه به معنای پایان زندگی سیاسی نتانیاهو است. او با قطع شدن بمباران ها به داخل اسراییل جواب پس بدهد که چرا نتوانسته امنیت و آزادی مردم را در سرزمین های اشغالی تامین کند و در شرایطی که حتی نتوانسته به وعده هایش در مورد از بین بردن کامل حماس عمل کند، چرا چنین پول هنگفتی را خرج ادامه جنگ کرده است.

در مقابل، یک مقام ارشد اسراییلی که خبرگزاری فرانسه به نامش اشاره نکرد گفته که حماس از شرط پایان جنگ دست برنمی دارد و همین به امکان رسیدن به توافق لطمه می زند.

این وضعیت نشان می دهد که دو طرف در شرایط فعلی با انداختن تقصیر ادامه جنگ و عدم رسیدن به یک توافق بر گردن دیگری تلاش دارند تا مایل به دریافت امتیاز بیشتر هستند. از طرف دیگر تصور آنها این است که با چنین رویکردی بتوانند فشار افکارعمومی را که مایل به پایان جنگ اسراییل و فلسطین در غزه است، کاهش دهند.

311312