۱موزه هنر اسلامی (Museum of Islamic Art)

موزه هنر اسلامی گنجینه ای از تمدن درخشان اسلامی در شهرهای مهمی چون کوالالامپور و استانبول است. این موزه ها آثار بی نظیری از معماری خطاطی قالی بافی و هنرهای دیگر را به نمایش می گذارند و تجربه ای غنی از فرهنگ و هنر اسلامی ارائه می دهند.
هنر اسلامی تجلی ذوق خلاقیت و معنویت در طول قرون متمادی و در گستره وسیعی از جهان است. این هنر که ریشه در آموزه های دین مبین اسلام دارد توانسته است آثاری بدیع و ماندگار در حوزه های مختلف پدید آورد. از معماری شکوهمند مساجد و کاخ ها گرفته تا ظرافت بی نظیر در نسخ خطی قالی ها فلزکاری ها و سرامیک ها هر یک داستانی از تاریخ فرهنگ و پیشرفت تمدن اسلامی را روایت می کنند. موزه های هنر اسلامی در سراسر جهان نقش حیاتی در حفظ نمایش و معرفی این میراث گرانبها ایفا می کنند. این مراکز فرهنگی نه تنها محلی برای بازدید و تحسین زیبایی ها هستند بلکه پنجره ای به سوی درک عمیق تر تاریخ و دستاوردهای مسلمانان در طول اعصار محسوب می شوند. در این مقاله به معرفی دو نمونه برجسته از این موزه ها در دو قطب مهم گردشگری جهان اسلام یعنی کوالالامپور در مالزی و استانبول در ترکیه خواهیم پرداخت و نگاهی دقیق تر به گنجینه هایی که در دل خود جای داده اند خواهیم داشت.

موزه هنر اسلامی

موزه هنر اسلامی عنوانی کلی برای مجموعه هایی است که به حفظ و نمایش آثار هنری و تاریخی مرتبط با تمدن اسلامی در مناطق مختلف جهان اختصاص دارند. این موزه ها طیف وسیعی از اشیاء از دوره های زمانی و جغرافیایی متفاوت از اسپانیای اسلامی در غرب تا آسیای جنوب شرقی در شرق را در بر می گیرند. هدف اصلی این مؤسسات معرفی غنای فرهنگی تنوع هنری و دستاوردهای علمی جهان اسلام به بازدیدکنندگان از سراسر جهان است.

این مجموعه ها نه تنها شامل هنرهای زیبا مانند خوشنویسی نقاشی و معماری هستند بلکه هنرهای کاربردی و تزئینی مانند فلزکاری سرامیک شیشه منسوجات و جواهرات را نیز در بر می گیرند. بازدید از یک موزه هنر اسلامی فرصتی بی نظیر برای آشنایی با سیر تحول هنری در سرزمین های اسلامی درک ارتباط میان هنر و دین و مشاهده تأثیرات متقابل فرهنگی با تمدن های دیگر است.

موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور

موزه هنرهای اسلامی در کوالالامپور پایتخت مالزی یکی از بزرگترین و جامع ترین موزه های هنر اسلامی در منطقه جنوب شرقی آسیا محسوب می شود. این موزه که در دسامبر سال ۱۹۹۸ افتتاح شد در زمینی به مساحت ۳۰ هزار متر مربع در میان فضای سرسبز باغ گیاه شناسی پردانا واقع شده است. موقعیت مکانی آن در قلب شهر دسترسی آسانی را برای گردشگران و علاقه مندان به هنر فراهم می آورد.

این مؤسسه غیرانتفاعی خود را وقف حفظ تحقیق و نمایش هنر اسلامی از سراسر جهان کرده است. مجموعه دائمی موزه شامل هزاران اثر هنری و باستانی است که دوره های مختلف تاریخی و مناطق جغرافیایی متنوعی را پوشش می دهد. موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور با معماری خیره کننده و مجموعه غنی خود به سرعت به یکی از مقاصد فرهنگی اصلی در مالزی و یکی از مهم ترین موزه های هنر اسلامی در سطح بین المللی تبدیل شده است.

مشخصات ظاهری موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور

معماری موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور خود به تنهایی یک شاهکار هنری است که عناصری از معماری سنتی اسلامی را با طراحی مدرن ترکیب کرده است. بنای موزه دارای گنبدی بزرگ و فیروزه ای رنگ است که یکی از نمادهای اصلی آن به شمار می رود. سقف های گنبدی شکل در داخل نیز با نقش های اسلیمی و تزئینات هندسی زیبا آراسته شده اند.

استفاده هوشمندانه از دیوارهای شیشه ای در بخش هایی از موزه امکان ورود نور طبیعی فراوان را به داخل فراهم می آورد و فضایی روشن و دلگشا برای نمایش آثار ایجاد می کند. ورودی اصلی موزه یادآور ایوان های باشکوه ایرانی است و با کاشی کاری معرق تزئین شده که آیاتی از قرآن کریم بر روی آن حکاکی شده است. سرسرای اصلی با کف پوش های مرمرین و فضای داخلی سفید شفاف حس آرامش و عظمت را به بازدیدکننده القا می کند.

گالری های موزه هنرهای اسلامی در کشور کوالالامپور

موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور دارای مجموعه ای گسترده و متنوع از آثار هنری است که در چندین گالری دائمی و موقت به نمایش گذاشته می شوند. این گالری ها بر اساس موضوع یا منطقه جغرافیایی دسته بندی شده اند تا بازدیدکنندگان بتوانند به صورت منظم و هدفمند با بخش های مختلف هنر اسلامی آشنا شوند. در مجموع این موزه شامل ۱۲ گالری دائمی و دو گالری ویژه برای نمایشگاه های موقت است.

گالری ها در دو طبقه اصلی موزه قرار دارند و هر یک بر جنبه خاصی از هنر و فرهنگ اسلامی تمرکز دارند. آثار در محیطی باز و در داخل ویترین های شیشه ای زیبا و محافظت شده چیده شده اند تا امکان مشاهده دقیق و ایمن آن ها فراهم باشد. تنوع آثار در این گالری ها از اشیاء مذهبی و نسخ خطی گرفته تا هنرهای کاربردی و تزئینی تجربه ای جامع از هنر اسلامی را ارائه می دهد.

یکی از گالری های مهم گالری معماری است که به نمایش مدل ها و تصاویر مساجد و بناهای مهم اسلامی از سراسر جهان می پردازد. این گالری شامل نمونه هایی از مسجد شیخ زاید در امارات مسجد گلی تیمبکتو مسجد الحرام در مکه مسجد سلیمیه در ترکیه قبةالصخره در اورشلیم و تاج محل در هند است که شکوه و تنوع معماری اسلامی را نشان می دهد.

گالری قرآن و نسخ خطی مجموعه ای نفیس از نسخ خطی قرآن کریم و دیگر متون اسلامی را به نمایش می گذارد. در این گالری می توان نمونه هایی از خط کوفی و برگه هایی از قرآن با قدمت قرن نهم و دهم میلادی را مشاهده کرد. همچنین نسخ خطی مربوط به دوره های صفوی در ایران قاجار و عثمانی نیز در این بخش نگهداری می شوند که تنوع سبک ها و دوره های خوشنویسی اسلامی را به تصویر می کشند.

گالری جهان اسلام آثار هنری را از مناطق مختلف جغرافیایی که تحت تأثیر تمدن اسلامی بوده اند به نمایش می گذارد. این شامل گالری هایی مانند گالری هند است که بر هنر دوره مغول تمرکز دارد و آثاری مانند گلدان های زینتی میخ ها و جواهرات آن دوران را نمایش می دهد. گالری چین نیز تأثیر اسلام بر فرهنگ و هنر چینی را از طریق خط سینی و ظروف سفالی خاص به تصویر می کشد.

گالری مالایی هنر و فرهنگ اسلامی را در مجمع الجزایر مالایی نشان می دهد و شامل منسوجات نسخ خطی و لباس های سنتی است که با نخ طلا تزئین شده اند. گالری جواهرات مجموعه ای خیره کننده از زیورآلات ساخته شده از طلا و سنگ های قیمتی از مناطق مختلف اسلامی را به نمایش می گذارد از جمله جواهرات هندی ترکمن و فاطمی. این آثار نشان دهنده مهارت فوق العاده صنعتگران در ساخت اشیاء لوکس هستند.

گالری منسوجات مجموعه ای وسیع از پارچه ها قالی ها قالیچه ها و لباس های سنتی اسلامی را از قرن پانزدهم تا نوزدهم از سراسر جهان در بر می گیرد. این گالری شامل شال های کشمیری و لباس های سلطنتی است که تنوع طرح ها بافت ها و کاربردهای منسوجات در جهان اسلام را نشان می دهد. گالری اسلحه و زره نیز مجموعه ای از شمشیرها خنجرها سپرها و دیگر ادوات جنگی را به نمایش می گذارد که علاوه بر کاربری نظامی دارای ارزش هنری بالایی نیز بوده اند.

گالری سکه و مهر سیر تحول سکه ها و مهرهای اسلامی را از قرن هفتم تا بیستم به نمایش می گذارد. این سکه ها که اغلب دارای کتیبه های مذهبی هستند اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ اقتصادی سیاسی و مذهبی دوره های مختلف ارائه می دهند. دینار طلای عثمانی و اموی از جمله آثار ارزشمند این گالری هستند. گالری فلزکاری مهارت صنعتگران اسلامی در ساخت ظروف و اشیاء فلزی با استفاده از طلا نقره مس و آلیاژهایی مانند برنز و برنج را به تصویر می کشد.

این گالری شامل دستگاه بخور ایرانی فلاسک زائر هندی و دیگر اشیاء تزئینی و کاربردی فلزی با منبت کاری های پیچیده است. گالری سرامیک آثار هنرمندان سفالگر جهان اسلام را نمایش می دهد و شامل کاسه های خوشنویسی ظروف کاشان سفال های ایزنیک عثمانی و گلاب پاش های شیشه ای مملوکی است که تنوع تکنیک ها و سبک های سرامیک سازی را نشان می دهد. گالری آثار چوبی نیز مجموعه ای از اشیاء چوبی منبت کاری شده با تزئینات ظریف و استفاده از مواد گرانبها مانند لاک پشت و عاج را در بر می گیرد.

امکانات موزه هنرهای اسلامی مالزی

موزه هنرهای اسلامی مالزی علاوه بر گالری های نمایش آثار امکانات رفاهی و خدماتی متنوعی را برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است تا تجربه آن ها از بازدید کامل تر و دلپذیرتر باشد. این امکانات شامل فروشگاه موزه رستوران و فضاهای آموزشی و تحقیقاتی است.

فروشگاه موزه در طبقه همکف قرار دارد و مجموعه ای بی نظیر از سوغاتی ها کتاب ها کارت پستال ها نقاشی ها زیورآلات و اشیاء تزئینی الهام گرفته از هنر اسلامی را ارائه می دهد. این فروشگاه فرصت مناسبی برای خرید یادگاری یا هدیه است و شامل آثاری از هنرمندان محلی و بین المللی می شود.

رستوران موزا (Mooza) نیز در طبقه همکف واقع شده و با دکوری زیبا که از معماری و فرهنگ مراکشی الهام گرفته فضایی دلنشین را فراهم می کند. این رستوران غذاهای لذیذ خاورمیانه ای را سرو می کند و موسیقی عربی در پس زمینه پخش می شود. غذاهایی مانند هوموس کباب بره شوربت آداس دژاج موساخان و ام علی از جمله پیشنهادات محبوب این رستوران هستند که تجربه ای خوشایند از طعم های جهان اسلام را ارائه می دهند.

موزه همچنین دارای فضاهای آموزشی مانند کتابخانه کودکان و کتابخانه محقق است که منابع ارزشمندی را برای مطالعه و تحقیق در زمینه هنر اسلامی فراهم می کنند. مجموعه های کتابخانه شامل مجلات کتاب ها منابع مرجع و مواد سمعی و بصری است که به سه بخش مجموعه های باز ویژه و مرجع تقسیم می شوند. علاوه بر این موزه به طور منظم کارگاه های هنری کلاس های خوشنویسی عربی سخنرانی ها و رویدادهای فرهنگی برای گروه های سنی مختلف برگزار می کند که فرصت هایی برای یادگیری و تعامل با هنر اسلامی فراهم می آورد.

ساعات کاری موزه هنرهای اسلامی مالزی

موزه هنرهای اسلامی در کوالالامپور به طور کلی همه روزه پذیرای بازدیدکنندگان است. این امر امکان بازدید را برای گردشگران و ساکنان محلی در تمام ایام هفته فراهم می آورد و برنامه ریزی برای بازدید را آسان می کند. ساعات کاری موزه از ساعت ۱۰ صبح آغاز شده و تا ساعت ۶ بعدازظهر ادامه دارد.

این ساعات کاری شامل روزهای تعطیل رسمی نیز می شود مگر اینکه اطلاع رسانی خاصی از سوی موزه انجام شود. با این حال توصیه می شود قبل از بازدید به خصوص در ایام تعطیلات مهم ساعت کاری دقیق را از وب سایت رسمی موزه یا منابع معتبر دیگر بررسی کنید تا از هرگونه تغییر احتمالی مطلع شوید. رستوران موزا در موزه نیز ساعات کاری مشخصی دارد که معمولاً از سه شنبه تا یکشنبه از ساعت ۱۰ صبح تا ۶ بعدازظهر است اما بهتر است ساعت کاری رستوران نیز به صورت جداگانه چک شود.

هزینه ورودی موزه هنرهای اسلامی مالزی

ورود به موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور مستلزم پرداخت هزینه ورودی است که برای دسته های مختلف بازدیدکنندگان متفاوت است. این هزینه به نگهداری موزه حفظ آثار و برگزاری برنامه های فرهنگی کمک می کند. قیمت بلیط برای بزرگسالان و دانش آموزان به صورت استاندارد تعیین شده است.

برای کودکان زیر ۶ سال ورود به موزه رایگان است که این امر بازدید خانوادگی را تشویق می کند. در صورتی که گالری های ویژه موزه که معمولاً نمایشگاه های موقت با موضوعات خاص را در بر می گیرند در زمان بازدید شما تعطیل باشند هزینه ورودی برای بزرگسالان و دانش آموزان کاهش می یابد. در حالت عادی و با فعال بودن گالری های ویژه هزینه ورودی برای بزرگسالان بالاتر است.

به عنوان مثال در زمان تعطیلی گالری های ویژه هزینه ورودی برای بزرگسالان ۱۲ رینگیت مالزی و برای دانش آموزان ۶ رینگیت است. این قیمت ها ممکن است در طول زمان تغییر کنند بنابراین بهترین راه برای اطلاع از آخرین نرخ ها مراجعه به وب سایت رسمی موزه یا تماس با آن ها پیش از سفر است. امکان خرید آنلاین بلیط ممکن است وجود داشته باشد که می تواند در صرفه جویی در زمان مفید باشد.

راههای دسترسی به موزه هنرهای اسلامی مالزی

دسترسی به موزه هنرهای اسلامی در کوالالامپور نسبتاً آسان است زیرا در منطقه ای مرکزی و نزدیک به سایر جاذبه های گردشگری مهم شهر واقع شده است. موزه در نزدیکی باغ پردانا و مسجد ملی قرار دارد و با وسایل حمل و نقل عمومی و تاکسی به راحتی قابل دسترسی است.

یکی از بهترین راه ها برای رسیدن به موزه استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی کوالالامپور است. نزدیک ترین ایستگاه قطار به موزه ایستگاه Pasar Seni (بازار هنر) است که خطوط LRT و MRT از آن عبور می کنند. پس از پیاده شدن در این ایستگاه موزه در فاصله پیاده روی کوتاهی قرار دارد. همچنین می توانید از ایستگاه Kuala Lumpur Sentral که یک مرکز حمل و نقل اصلی است با تاکسی یا خدمات اشتراک خودرو به موزه بروید.

برای کسانی که ترجیح می دهند با تاکسی یا سرویس های مشابه مانند گرب (Grab) تردد کنند آدرس موزه کاملاً شناخته شده است و رانندگان به راحتی می توانند شما را به مقصد برسانند. اگر با خودروی شخصی سفر می کنید امکان پارک در نزدیکی موزه وجود دارد هرچند ممکن است در ساعات اوج بازدید کمی دشوار باشد. پیاده روی از مناطق اطراف مانند محله چینی ها یا اطراف مسجد ملی نیز یک گزینه دلپذیر است.

موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول

موزه هنرهای ترکی و اسلامی در استانبول ترکیه یکی دیگر از موزه های مهم جهان است که به نمایش هنر و فرهنگ اسلامی اختصاص دارد. این موزه در سال ۱۹۱۴ افتتاح شد و در ابتدا در مسجد سلیمانیه قرار داشت اما بعدها به مکان فعلی خود در کاخ ابراهیم پاشا در میدان سلطان احمد منتقل شد. کاخ ابراهیم پاشا خود یک بنای تاریخی باشکوه است که در قرن شانزدهم میلادی ساخته شده و به عنوان محل اقامت وزرای اعظم عثمانی استفاده می شد.

این موزه مجموعه ای بسیار ارزشمند و متنوع از آثار هنری اسلامی را از دوره های مختلف تاریخی و مناطق جغرافیایی گوناگون به ویژه از قلمرو امپراتوری عثمانی و دیگر مناطق اسلامی در خود جای داده است. موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول به دلیل گستردگی و کیفیت مجموعه خود به عنوان یکی از مهم ترین موزه های این حوزه در جهان شناخته می شود و نقش مهمی در معرفی میراث فرهنگی ترکیه و جهان اسلام ایفا می کند.

تاریخچه موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول

تاریخچه موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول به اوایل قرن بیستم بازمی گردد زمانی که تصمیم گرفته شد مجموعه های هنری اسلامی پراکنده در مساجد تکایا مقابر و دیگر بناهای تاریخی استانبول در یک مکان واحد جمع آوری و به نمایش گذاشته شوند. این موسته با هدف حفاظت از این آثار ارزشمند و ارائه آن ها به عموم تأسیس شد.

موزه در ابتدا در بخش هایی از مجموعه مسجد سلیمانیه یکی از شاهکارهای معماری عثمانی قرار گرفت. با گذشت زمان و گسترش مجموعه نیاز به فضایی بزرگتر و مناسب تر احساس شد. به همین دلیل در سال ۱۹۸۳ موزه به مکان کنونی خود در کاخ ابراهیم پاشا منتقل شد. این کاخ تاریخی که قدمت آن به دوران سلیمان قانونی بازمی گردد فضایی ایده آل برای نمایش آثار فراهم آورد و خود نیز به بخشی از جذابیت موزه تبدیل شد. این انتقال و بازگشایی در مکان جدید گام مهمی در توسعه موزه و دسترسی بیشتر علاقه مندان به مجموعه آن بود.

اطلاعات بازدید موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول

موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول در تمام طول سال پذیرای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی است. ساعات کاری موزه معمولاً در فصول مختلف سال کمی متفاوت است به خصوص بین فصل های تابستان و زمستان. در فصل تابستان (معمولاً از آوریل تا اکتبر) ساعات بازدید طولانی تر است در حالی که در فصل زمستان (از اکتبر تا آوریل) ساعات کاری کوتاه تر می شود.

موزه معمولاً در روزهای خاصی از هفته یا در برخی تعطیلات رسمی ممکن است تعطیل باشد. توصیه می شود قبل از برنامه ریزی برای بازدید آخرین اطلاعات مربوط به ساعات کاری و روزهای تعطیل را از وب سایت رسمی موزه یا منابع معتبر گردشگری ترکیه بررسی کنید. هزینه ورودی برای بازدید از موزه دریافت می شود که ممکن است برای شهروندان ترکیه و گردشگران خارجی متفاوت باشد.

امکان خرید بلیط به صورت حضوری در محل موزه وجود دارد. همچنین برای جلوگیری از اتلاف وقت در صف به خصوص در فصول پربازدید ممکن است امکان خرید آنلاین بلیط نیز فراهم شده باشد. مدت زمان پیشنهادی برای بازدید کامل از موزه بسته به علاقه بازدیدکننده می تواند بین ۱.۵ تا ۳ ساعت متغیر باشد تا فرصت کافی برای دیدن بخش های مختلف و تحسین آثار وجود داشته باشد.

بخش های موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول

موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول دارای بخش های متنوعی است که مجموعه های غنی آن را بر اساس موضوع یا نوع اثر هنری دسته بندی می کنند. این بخش ها شامل نمایشگاه هایی از نسخ خطی قالی ها سرامیک ها فلزکاری ها چوب کاری ها سنگ کاری ها سکه ها و مردم نگاری است.

بخش قالی ها یکی از برجسته ترین قسمت های موزه است و مجموعه ای بی نظیر از قالی ها و قالیچه های آناتولی ایرانی و قفقازی را از قرن های مختلف به ویژه از دوره سلجوقی و عثمانی در خود جای داده است. این مجموعه یکی از بهترین مجموعه های قالی اسلامی در جهان محسوب می شود. بخش نسخ خطی شامل قرآن های نفیس فرمان های سلطنتی (فرمان ها) و دیگر متون مهم با خوشنویسی های زیبا و تزئینات مینیاتوری است.

بخش سرامیک و فلزکاری مجموعه ای چشمگیر از ظروف کاشی ها اشیاء تزئینی و کاربردی ساخته شده از سرامیک و فلز را از دوره های مختلف اسلامی به نمایش می گذارد. سرامیک های ایزنیک عثمانی با طرح ها و رنگ های درخشانشان از جمله آثار شاخص این بخش هستند. بخش مردم نگاری نیز به نمایش جنبه هایی از زندگی روزمره سنت ها و صنایع دستی مردم ترکیه به خصوص در دوره های اخیرتر می پردازد.

لوکیشن موزه هنرهای ترکی و اسلامی ترکیه روی نقشه

موزه هنرهای ترکی و اسلامی در استانبول در موقعیت مکانی بسیار مهم و تاریخی قرار دارد. این موزه در منطقه فاتح در میدان سلطان احمد (Sultanahmet Meydanı) واقع شده است. میدان سلطان احمد قلب توریستی استانبول است و بسیاری از مهم ترین جاذبه های تاریخی شهر مانند مسجد آبی (سلطان احمد) ایاصوفیه کاخ توپکاپی و آب انبار باسیلیکا در اطراف آن قرار دارند.

موزه دقیقاً روبروی مسجد آبی و در سمت غربی میدان قرار گرفته است. ساختمان موزه همان کاخ تاریخی ابراهیم پاشا است که به راحتی قابل شناسایی است. دسترسی به این منطقه با وسایل حمل و نقل عمومی بسیار آسان است. نزدیک ترین ایستگاه تراموا (خط T1) ایستگاه سلطان احمد است که تنها چند دقیقه پیاده روی تا موزه فاصله دارد. همچنین تاکسی ها و خدمات اشتراک خودرو نیز به راحتی در این منطقه در دسترس هستند.

معماری

معماری اسلامی یکی از برجسته ترین و ماندگارترین جلوه های هنر اسلامی است که در طول قرون متمادی و در گستره وسیعی از جهان از اسپانیا تا هند و آسیای مرکزی توسعه یافته است. این سبک معماری نه تنها به ساخت فضاهای عبادی مانند مساجد می پردازد بلکه شامل ساخت کاخ ها مدرسه ها حمام ها کاروانسراها و بناهای یادبود نیز می شود. ویژگی های اصلی معماری اسلامی شامل استفاده از گنبد ایوان مناره قوس ها با اشکال متنوع (مانند نعل اسبی نوک تیز) حیاط مرکزی با آب نما و باغ و تزئینات غنی است.

تزئینات در معماری اسلامی اغلب شامل خوشنویسی (به ویژه آیات قرآن) نقوش هندسی پیچیده (مانند ستاره های هشت پر و دوازده پر) و نقوش گیاهی (اسلیمی و ختایی) است که به صورت کاشی کاری آجرکاری گچ بری چوب کاری و مقرنس کاری اجرا می شوند. این تزئینات نه تنها جنبه زیبایی شناختی دارند بلکه اغلب دارای معانی نمادین و مذهبی نیز هستند. موزه های هنر اسلامی معمولاً بخش های ویژه ای را به نمایش مدل ها نقشه ها عکس ها و عناصر معماری بناهای مهم اسلامی اختصاص می دهند تا بازدیدکنندگان با شکوه و تنوع این سبک آشنا شوند.

قرآن و نسخ خطی

قرآن کریم به عنوان کتاب مقدس مسلمانان همواره منبع الهام اصلی برای هنر اسلامی به ویژه هنر خوشنویسی بوده است. نسخ خطی قرآن و دیگر متون مذهبی و ادبی بخش بسیار مهمی از مجموعه های موزه های هنر اسلامی را تشکیل می دهند. خوشنویسی به عنوان والاترین هنر در فرهنگ اسلامی شناخته می شود و در طول تاریخ سبک ها و قلم های مختلفی برای نگارش آن ابداع شده است.

از خط کوفی اولیه با زاویه های تیز و هندسی گرفته تا خطوط نسخ ثلث ریحان محقق نستعلیق و شکسته نستعلیق هر یک زیبایی و ویژگی های خاص خود را دارند. نسخ خطی قرآن اغلب با تذهیب و تزئینات مینیاتوری زیبا آراسته شده اند که شامل نقوش گیاهی هندسی و گاهی تصاویر (در متون غیرمذهبی) می شود. این آثار نه تنها از نظر مذهبی و تاریخی ارزشمند هستند بلکه نمونه های بی نظیری از مهارت و ذوق هنری خوشنویسان و مصوران مسلمان در طول قرون متمادی محسوب می شوند و سیر تحول هنر کتاب آرایی در جهان اسلام را به نمایش می گذارند.

قالی ها و قالیچه ها

قالی بافی یکی از مهم ترین هنرهای دستی در جهان اسلام است که تاریخچه ای بسیار طولانی دارد و در مناطق مختلفی مانند ایران ترکیه قفقاز آسیای مرکزی و شمال آفریقا به اوج رسیده است. قالی ها و قالیچه ها نه تنها به عنوان زیرانداز کاربرد داشته اند بلکه به عنوان آثار هنری نمادهای فرهنگی و سرمایه های ارزشمند نیز محسوب می شده اند. طرح ها و نقوش قالی های اسلامی بسیار متنوع هستند و شامل نقوش هندسی گیاهی (مانند طرح های اسلیمی ختایی گل و بوته) حیوانی و صحنه هایی از زندگی روزمره یا داستان های حماسی می شوند.

هر منطقه و حتی هر روستا ممکن است سبک و طرح خاص خود را داشته باشد که نشان دهنده هویت فرهنگی آن منطقه است. از قالی های بزرگ و باشکوه برای مساجد و کاخ ها گرفته تا قالیچه های کوچک نماز و عشایری هر یک زیبایی و ارزش هنری خاص خود را دارند. تکنیک های بافت نوع گره ها (مانند گره ترکی یا فارسی) کیفیت نخ (پشم ابریشم پنبه) و استفاده از رنگ های طبیعی همگی در ارزش و زیبایی یک قالی نقش دارند. موزه های هنر اسلامی مجموعه های بسیار ارزشمندی از قالی های تاریخی و نفیس را در خود جای داده اند که نمونه های بی نظیری از این هنر را به نمایش می گذارند.

فلزکاری

فلزکاری یکی دیگر از هنرهای مهم و کاربردی در جهان اسلام است که در ساخت اشیاء متنوعی از ظروف و ادوات روزمره گرفته تا اشیاء تزئینی و مذهبی به کار رفته است. صنعتگران مسلمان در کار با فلزاتی مانند مس برنج برنز نقره و طلا مهارت فوق العاده ای داشتند و تکنیک های مختلفی مانند قلم زنی کنده کاری مشبک کاری ترصیع با فلزات دیگر (مانند طلا و نقره بر روی مس و برنج) و میناکاری را به کار می بردند.

اشیاء فلزی اسلامی شامل سینی ها کاسه ها گلدان ها شمعدان ها عودسوزها ابریق ها (آفتابه ها) جعبه ها ابزار علمی (مانند اسطرلاب) و ادوات جنگی (مانند شمشیر و سپر) می شوند. تزئینات روی این اشیاء اغلب شامل خوشنویسی (به ویژه کتیبه های کوفی) نقوش هندسی نقوش گیاهی و گاهی تصاویر انسانی یا حیوانی است که در دوره های خاصی مانند دوره سلجوقی و ایلخانی رایج بوده است. این آثار نه تنها از نظر هنری ارزشمند هستند بلکه اطلاعات مهمی درباره زندگی اجتماعی اقتصادی و فرهنگی دوره های مختلف اسلامی ارائه می دهند و در موزه های هنر اسلامی به نمایش گذاشته می شوند.

سرامیک

هنر سرامیک سازی در جهان اسلام نیز به اوج شکوفایی خود رسید و تولیدات سرامیکی در مناطق مختلفی مانند ایران عراق سوریه مصر ترکیه و شمال آفریقا دارای شهرت جهانی هستند. صنعتگران مسلمان تکنیک های جدیدی را در ساخت و تزئین سرامیک ابداع کردند از جمله استفاده از لعاب قلع مات (که امکان نقاشی روی سطح را فراهم می کرد) لعاب براق فلزی (lusterware) که درخشش طلایی یا رنگین کمانی به ظروف می بخشید و تکنیک های زیرلعاب و رولعاب.

تولید کاشی های تزئینی برای تزئین مساجد مدرسه ها کاخ ها و خانه ها نیز در جهان اسلام بسیار رایج بود. کاشی های هفت رنگ کاشی های زرین فام و کاشی های آبی و سفید از جمله انواع معروف کاشی های اسلامی هستند. طرح ها و نقوش روی سرامیک ها شامل خوشنویسی نقوش هندسی گیاهی انسانی و حیوانی می شد. ظروف سرامیکی اسلامی از کاسه ها و بشقاب های ساده گرفته تا گلدان ها و اشیاء پیچیده تر نمونه های زیبایی از مهارت و نوآوری هنرمندان مسلمان در کار با خاک و آتش هستند و بخش مهمی از مجموعه های موزه های هنر اسلامی را تشکیل می دهند.

منسوجات

هنر نساجی و تولید منسوجات در جهان اسلام نیز دارای اهمیت فراوانی بوده است. ابریشم بافی پشم بافی کتان بافی و تولید پارچه های پنبه ای در مناطق مختلف اسلامی رونق داشت. پارچه های نفیس برای لباس های سلطنتی پرده ها پوشش کعبه (کیسوا) و تزئینات داخلی بناها تولید می شدند. تکنیک های مختلفی مانند زری بافی (استفاده از نخ طلا و نقره) مخمل بافی ترمه بافی و چاپ پارچه به کار گرفته می شد.

طرح ها و نقوش روی منسوجات اسلامی نیز بسیار متنوع بودند و شامل نقوش هندسی گیاهی خوشنویسی و گاهی نقوش حیوانی یا صحنه هایی از شکار یا مجالس بزم می شدند. کیفیت و زیبایی پارچه های تولید شده در مراکز مهمی مانند یزد کاشان و اصفهان در ایران و بورسا در ترکیه شهرت جهانی داشت. موزه های هنر اسلامی مجموعه های گرانبهایی از این منسوجات تاریخی و نفیس را در خود جای داده اند که نشان دهنده پیشرفت تکنیک های نساجی و ذوق هنری در جهان اسلام هستند.

اسلحه و زره

ساخت اسلحه و زره در جهان اسلام نه تنها جنبه کاربردی و نظامی داشت بلکه به عنوان یک هنر نیز مورد توجه بود. صنعتگران مسلمان در ساخت شمشیرها خنجرها سپرها کلاه خودها و زره ها مهارت بالایی داشتند. فولاد دمشقی (جوهر دار) برای ساخت تیغه های شمشیر به دلیل استحکام و زیبایی خاص خود شهرت جهانی داشت.

اسلحه و زره اغلب با تزئینات زیبا و نفیس آراسته می شدند. این تزئینات شامل کنده کاری روی فلز ترصیع با طلا و نقره (مانند آب نشان یا طلاکاری) و استفاده از سنگ های قیمتی و عاج بود. دسته های شمشیر و خنجر با مواد ارزشمندی مانند عاج یشم یا فلزات گرانبها ساخته می شدند و با نقوش زیبا تزئین می شدند. زره ها نیز گاهی با کنده کاری یا خوشنویسی تزئین می شدند. این آثار نشان دهنده اهمیت جنگاوری و همچنین توجه به زیبایی در ساخت ادوات نظامی در فرهنگ اسلامی هستند و نمونه های هنری آن ها در موزه ها به نمایش گذاشته می شوند.

جواهر سازی

هنر جواهرسازی در جهان اسلام نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار بود و در مناطق مختلفی مانند ایران هند (دوره مغول) ترکیه (دوره عثمانی) و شمال آفریقا به اوج رسید. صنعتگران مسلمان در کار با طلا نقره و سنگ های قیمتی مانند الماس یاقوت زمرد مروارید و فیروزه مهارت بالایی داشتند. جواهرات شامل انواع گردنبندها دستبندها گوشواره ها انگشترها تاج ها کمربندها و زیورآلات برای تزئین لباس و اشیاء دیگر می شدند.

طرح های جواهرات اسلامی بسیار متنوع بودند و اغلب شامل نقوش گیاهی هندسی حیوانی و گاهی خوشنویسی می شدند. تکنیک های مختلفی مانند ملیله کاری میناکاری مرصع کاری (نشاندن سنگ های قیمتی) و قلم زنی در ساخت جواهرات به کار می رفت. جواهرات دوره مغول هند به دلیل استفاده فراوان از سنگ های قیمتی بزرگ و طرح های مجلل شهرت خاصی دارند. این آثار نه تنها نمادی از ثروت و موقعیت اجتماعی بودند بلکه نمونه های بی نظیری از ذوق و مهارت هنری در کار با مواد گرانبها محسوب می شوند و در موزه های هنر اسلامی به نمایش گذاشته می شوند.

سکه و مهر

سکه ها و مهرها در جهان اسلام نه تنها به عنوان ابزارهای اقتصادی و اداری کاربرد داشتند بلکه به عنوان آثار هنری و اسناد تاریخی نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. ضرب سکه در جهان اسلام از همان اوایل دوره اسلامی آغاز شد و سکه های طلا (دینار) نقره (درهم) و مس (فلس) در ضرابخانه های مختلف ضرب می شدند.

سکه های اسلامی برخلاف سکه های بسیاری از تمدن های دیگر که تصویر حاکمان بر روی آن ها نقش می بست معمولاً دارای کتیبه های خوشنویسی بودند که شامل شهادتین نام خلیفه یا حاکم وقت تاریخ ضرب و محل ضرب می شد. این کتیبه ها اغلب با خط کوفی اولیه و سپس با خطوط دیگر نوشته می شدند و دارای زیبایی هنری بودند. مهرها نیز برای تأیید اسناد و نامه ها استفاده می شدند و اغلب دارای کتیبه هایی با نام صاحب مهر تاریخ یا عبارات مذهبی بودند و گاهی با نقوش ساده تزئین می شدند. مجموعه های سکه و مهر در موزه های هنر اسلامی اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ سیاسی اقتصادی مذهبی و هنری دوره های مختلف اسلامی ارائه می دهند و سیر تحول خوشنویسی و طراحی در مقیاس کوچک را نشان می دهند.

موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول کجاست؟

این موزه در قلب بخش تاریخی استانبول در میدان سلطان احمد و روبروی مسجد آبی در بنای تاریخی کاخ ابراهیم پاشا واقع شده است. دسترسی به آن با تراموا آسان است.

ساعات کاری موزه چیست؟

ساعات کاری موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول فصلی است. معمولاً در تابستان از ۹ صبح تا ۷ عصر و در زمستان از ۹ صبح تا ۵ عصر باز است اما بهتر است قبل از بازدید چک شود.

هزینه بلیط ورودی موزه چقدر است؟

هزینه ورودی موزه برای گردشگران خارجی و شهروندان ترکیه متفاوت است. قیمت دقیق بلیط ممکن است تغییر کند بنابراین توصیه می شود آخرین نرخ را از وب سایت رسمی موزه استعلام کنید.

چه نوع آثاری در موزه نمایش داده می شود؟

این موزه مجموعه ای غنی از آثار هنری و تاریخی اسلامی شامل قالی ها نسخ خطی سرامیک فلزکاری چوب کاری سنگ کاری سکه ها و اشیاء مربوط به مردم نگاری را به نمایش می گذارد.

بخش های مختلف موزه اسلامی استانبول چیست؟

بخش های اصلی موزه شامل گالری های قالی نسخ خطی سرامیک و فلزکاری مردم نگاری و اشیاء ساخته شده از چوب و سنگ است که دوره های مختلف هنر و فرهنگ اسلامی را پوشش می دهند.