کمبود آهن و ویتامین ها چه بر سر بدن می آورد؟

رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پاسخ داد

آفتاب نیوز :

دکتر زهرا اباصلتی با بیان اینکه ریزمغذی ها شامل ویتامین ها و املاح هستند، اظهار کرد: مقادیر مورد نیاز ریزمغذی ها برای بدن کم است اما عملکرد بسیار مهمی دارند. در صورت عدم تامین این ریزمغذی ها از طریق مواد غذایی، مشکلاتی برای بدن ایجاد خواهد شد. از جمله مهمترین ریزمغذی های مورد نیاز برای بدن می توان به آهن، ید، ویتامین D، ویتامین  A، روی و ویتامین C اشاره کرد. کمبودهای این موارد بیش از سایر ریزمغذی ها در کشور شایع است.

وی با اشاره به اینکه آهن ماده اصلی برای خون سازی در بدن بوده و کمبود آن می تواند باعث کم خونی ناشی از فقر آهن شود، تصریح کرد: کمبود آهن در کودکان می تواند باعث تاخیر رشد جسمی، اختلال در تکامل، اختلال در سیستم اعصاب حرکتی، اختلال در گفتار و مهارت های شناختی، کاهش قدرت یادگیری و حتی اختلال در سیستم ایمنی آن ها و در نتیجه افزایش ابتلا به بیماری هایی مانند اسهال و همچنین بیماری ها و عفونت های تنفسی مانند آنفلوآنزا شود.

اباصلتی افزود: یکی از ریزمغذی های مورد نیاز برای کودکان آهن بوده و حتی در دوره بارداری نیز به مادران باردار توصیه می شود که برای سلامت خود و جنین، آهن مصرف کنند. ما در کودکان مکمل یاری با آهن را از 6 ماهگی تا 2 سالگی در مراکز بهداشتی انجام می دهیم و در این مراکز به کودکان زیر 2 سال قطره آهن داده می شود. این مکمل ها در برخی مراکز به خصوص در روستاها و حاشیه شهرها با توجه به موجودی آن ها به شکل رایگان توزیع می شود.

رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص ضرورت مصرف ویتامین A، گفت: ویتامین A  در رشد، مقاومت بدن در برابر بیماری ها، پیشگیری از بیماری هایی مانند عفونت های تنفسی و گوارشی، پیشگیری از اسهال، پیشگیری از سرخک و حفظ قدرت بینایی بسیار مهم است. در برخی مواد غذایی، میوه ها و منابع حیوانی از جمله اسفناج، هویج، کدو حلوایی، انبه، خرمالو، طالبی، زردآلو، هلو، آلو، لبنیات و زرده تخم مرغ پیش ساز این ویتامین وجود دارد، اما با توجه به اینکه ممکن است کودکان تغذیه مناسبی نداشته باشند و از این مواد غذایی به مقدار کافی استفاده نکنند، می توان کمبود ویتامین A را در کودکان مشاهده کرد که باعث بروز عوارض مختلفی خواهد شد.

وی ادامه داد: با توجه به شیوع بیماری های مختلف مانند سرخک در کودکان بهتر است که مگادوز ویتامینA برای آن ها استفاده شود. مگادوز ویتامینA  در مراکز بهداشتی ما به صورت کپسول خوراکی وجود دارد و در همان محل به کودکان داده می شود. مصرف مگادوز ویتامینA  نیاز کودک به این ویتامین را برای 6 ماه تامین می کند.

اباصلتی با اشاره به مصرف قطره های مولتی ویتامین و A+D در کودکان، عنوان کرد: والدین به خصوص در مناطق حاشیه شهر می توانند با مراجعه به مراکز بهداشت کپسول های مگادوز ویتامینA  را برای کودکان 2 ماهه تا 5 ساله خود به صورت رایگان دریافت و استفاده کنند تا از عفونت های تنفسی و گوارشی پیشگیری شود.

رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر اهمیت ویتامین D بر بدن، بیان کرد: این ویتامین در جذب کلسیم بدن موثر است و به تراکم استخوان کمک می کند. تحقیقات نشان داده این ویتامین می تواند در برابر بیماری های مختلفی مانند دیابت، سرطان ها، ام اس و پوکی استخوان نقش عمده ای داشته باشد.

وی اضافه کرد: منبع مهم ویتامین D، نور آفتاب است اما با توجه به شرایط آب و هوایی، آلودگی ها و نوع سبک زندگی معمولاً کمبود این ویتامین در کودکان و بزرگسالان دیده می شود، به همین دلیل ما به همه کودکان زیر 2 سال توصیه می کنیم که قطرهA+D  یا مولتی ویتامین را استفاده کنند تا ویتامین D مورد نیازشان تامین شود.

اباصلتی در خصوص اهمیت مصرف ویتامین D در بزرگسالان خاطرنشان کرد: ویتامینD  در گروه های سنی دیگر نیز می تواند در پیشگیری از بیماری ها نقش بسزایی داشته باشد. ما به گروه های سنی دیگر توصیه می کنیم از پرل های ویتامین D 50 هزار واحدی به شکل ماهانه استفاده کنند. در جوانان، میانسالان، سالمندان و حتی در مادران باردار ویتامین D 1000 واحدی و به سایر افراد 50 هزار واحدی به صورت ماهانه توصیه می شود.

رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد عنوان کرد: همه موارد بیان شده ریزمغذی های مهمی هستند که ما در مراکز بهداشتی به مردم توزیع و توصیه می کنیم. مصرف آن در مقایسه با ابتلا به بیماری های ناشی از کمبود این ریزمغذی ها هزینه زیادی ندارد، بنابراین توصیه ما به مردم مصرف این ریزمغذی ها است.

وی در خصوص مهمترین تاثیرات ناشی از کمبود آهن و ویتامین ها گفت: کمبود آهن می تواند اختلالات مختلفی ایجاد کند. کمبود ویتامینD  نیز می تواند ابتلا به بیماری ها را افزایش دهد. از علایم کمبود ویتامین D می توان به اختلالات استخوانی و پوکی استخوان اشاره کرد که در کودکان دیده می شود. علایم کمبود ویتامینA  که در کودکان ظاهر می شود نیز می توان به اختلالات در بینایی و ابتلا به بیماری ها اشاره کرد.

اباصلتی افزود: کودکان با کمبود ویتامین A به سرعت سرما می خورند، دچار اسهال و استفراغ شده، به یک عفونت مبتلا می شود و مقاومت بدنشان در برابر بیماری ها کم است. در مواردی که کمبود ویتامینA  شدید باشد در بینایی کودکان اثر می گذارد. ضعف سیستم ایمنی مهمترین اختلال ناشی از کمبود ویتامین A است.

رییس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه دوزهای ویتامینA  ارایه شده در مراکز ما برای پیشگیری است، تصریح کرد: در صورتی که کودکی دچار علایم شد، حتماً باید به پزشک مراجعه کرده و دوز درمانی دریافت کند. درمان باید توسط پزشک تجویز شود. ویتامین هایی که ما در مراکز بهداشت توزیع می کنیم برای پیشگیری است.

وی ادامه داد: با توجه به نوع تغذیه کودکان و مصرف عادات غذایی نامناسب در برخی از آن ها، توصیه ما این است که خانواده ها بخشی از سبد خانوار کودکان را به این ریز مغذی ها اختصاص دهند و برای آن ها انواع مولتی ویتامین را تهیه کنند.

اباصلتی اضافه کرد: ما در مدارس دخترانه قرص آهن توزیع می کنیم اما گاه مشاهده می شود که این قرص ها به درستی مصرف نمی شوند. به عنوان مثال مادر کودکی از مراکز بهداشت قطره رایگان می گیرد اما این قطره ها در خانه می ماند و استفاده درست نمی شود. در اکثر خانه هایی که کودک دارند، قطره های آهن و مولتی ویتامین دپو شده است. ما توصیه می کنیم این ریزمغذی ها حتما در سبد غذایی خانوارها قرار داشته باشند؛ زیرا از تامین میزان مناسب و مورد نیاز کودکان به ریز مغذی ها مطمین نیستیم.